آزمایش علمی شگفتی های برگ

هر پروسه طبیعی که در اطراف ما اتفاق می‌افتد، مثل تغییر رنگ سالیانه برگ ها از سبز به رنگ‌های مختلف زرد، نارنجی، قرمز همگی زیبا و خارق‌ العاده هستند. اما پشت این نمایش رنگ‌ ها یک دلیل علمی مهمی وجود دارد.

می‌خواهیم کودک شما یک نگاه اجمالی به دلیل علمی تغییر رنگ برگ‌ های درختان داشته باشد. با این آزمایش کودک شما متوجه می‌شود که چطور رنگ ها در طول سال در برگ مخفی می‌مانند.

چه نیاز دارید:
• برگ
• شیشه مربا کوچک
• درپوش برای شیشه مربا یا یک ورق فویل آلومینیومی
• رابینگ الکل
• کاغذ فیلتر قهوه
• قابلمه کم عمق
• آب شیر گرم
• قاشق یا چاقوی پلاستیکی

نکته: به علت استفاده از رابینگ الکل حتما در فضایی آزمایش را انجام دهید که جریان هوا وجود داشته بشد.

روش انجام آزمایش علمی تغییر رنگ برگ‌ها:
• از کودک‌تان بخواهید 2 الی 3 برگ بزرگ از یک درخت مشابه را جمع آوری کند.
• باید شما و کودک‌تان برگ‌ها را ریز ریز به تکه‌های کوچک خرد کنید و داخل شیشه مربا قرار دهید.
• به اندازه‌ای الکل داخل شیشه بریزید تا کل برگ‌ها را بپوشاند.
• در ظرف را با درپوش یا ورق فویل بپوشانید و شیشه را با دقت در ظرف کم عمق قرار دهید.حدود 3 سانتی متر آب گرم شیر داخل ظرف بریزید.
• بگذارید داخل آب برای حداقل نیم ساعت یا اگر لازم بود کمی بیشتر بماند تا اینکه الکل رنگی شود( هر چه تیره‌تر بهتر). هر 5 دقیقه شیشه را بچرخانید اگر آب خنک شده بود آب گرم جایگزین کنید.
• از کودک‌تان بخواهید یک نوار باریکی از کاغذ فیلتر قهوه را ببرد.شیشه را از داخل آب در آورده و درب آنرا باز کنید نوار کاغذی را داخل شیشه قرار دهید، طوریکه یک سر آن داخل الکل باشد و سر دیگر خم بالای دهانه شیشه باشد.
• با نوار چسب آنرا ثابت کنید.
• الکل از روی نوار کاغذی به سمت بالا کشیده می‌شود و رنگ‌ها هم همراه آن هستند. بعد از حدود 30 تا 90 دقیقه همانطور که الکل بخار می‌شود رنگها فواصل متفاوتی را روی نوار کاغذی طی می‌کنند. کودک‌تان الان می‌تواند سایه‌های متفاوتی از سبز و ممکنه کمی زرد، نارنجی و قرمز را ببیند (بستگی به نوع برگ انتخابی دارد).

چه اتفاقی افتاد؟
کلروفیل یک ترکیب سبز رنگی هست که باعث مخفی شدن رنگ‌ دانه‌های حاضر در برگ می‌شود.در پاییز کلروفیل شکسته می‌شود و اجازه می‌دهد تا سایر رنگ دانه‌ها خودشان را نشان دهند. ترکیبی از رنگ دانه‌ها در برگ بوسیله تکنیک کروماتوگرافی (سوانگاری) در دسته‌هایی از رنگ تفکیک می‌شوند.

کروماتوگرافی یک روش جداسازی مواد تجزیه‌ای است که شما با فقط الکل و انرژی (گرما) این کار را انجام دادید. سپس بوسیله “جذب” و “مویینگی (ناشی از نیروهای چسبندگی سطحی)” جدایی می‌تواند صورت بگیرد.

کاغذ مواد را بوسیله جذب نگه می‌دارد در حالیکه مویینگی مواد را در میزان متفاوتی به سمت بالا می‌کشاند.
رنگ دانه‌ها بر روی کاغذ تفکیک شده‌اند و بصورت رگه‌های رنگی نشان داده می‌شوند.

جالبه نه!
اگر دوست داشتید این آزمایش را بیشتر گسترش داده باشید از کودک‌تان بخواهید تا با برگ درختان متفاوت امتحان کند همینطور نوع کاغذهای متفاوت را امتحان کنید.

مطالب مرتبط:
پیدا کردن رنگ های زیبای برگ های پاییزی
کاغذ کروماتوگرافی با برگ ها
ریزش برگ ها
برگ های رنگارنگ در پاییز

منبع: شید شاد
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تنظیم: نسرین صادقی