عملیات کربلای۴ برای فریب دشمن بود؟

«کربلای ٤» یکی از غم‌بارترین عملیات‌های جنگ هشت‌ساله ایران و عراق بود. قرار بود منطقه «ابوالخصیب» تصرف شود و بصره را از ناحیه جنوب تهدید کند؛ ولی دشمن هوشیار و انگار منتظر بود و در همان ساعات اولیه آسمان اروند را با منورها مثل روز روشن کرد.

رزمندگان ایرانی در همان وضعیت به عملیات ادامه دادند. غواصان به آب زدند؛ قصدشان عبور از اروند بود تا خطوط دشمن را بشکنند؛ اما دشمن عراقی آن‌چنان از کربلای ٤ خبر داشت که نام عملیات «پاتک» به «تک» ایران را هم انتخاب کرده بود؛ «حصاد الاکبر» یا همان «دِروی بزرگ».

این عملیات همچنان یکی از پرحرف‌وحدیث‌ترین عملیات‌های جنگ است. هنوز هم پس از گذشت ۳۲ سال از آن، هستند افرادی که ترجیح بدهند درباره «کربلای ٤» صحبت نکنند؛ اما بسیاری از فرماندهان و دست‌اندرکاران جنگ، چه در ایران و چه در عراق، درباره آن زیاد گفته‌اند. بااین‌حال، همچنان گفتنی‌ها درباره «کربلای ٤» زیاد است. 

محسن رضایی امروز جمعه هفتم دی ماه ۹۷ در توئیتی نوشت: «با عملیات کربلای چهار به دشمن وانمود کردیم که عملیات سالانه ما تنها همین بوده است. ده روز بعد در همان نقطه و در زمانی که نیروهای ارتش بعثی به مرخصی رفته بودند، عملیات کربلای پنج را انجام دادیم. عملیات کربلای چهار برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته‌های او».


اما «مرحوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی» روایت دیگری دارد. او در خاطرات دهم دی‌ ماه ١٣٦٥، آماری از شهدا و مجروحان را از قول «علی شمخانی» ارائه می‌دهد و می‌نویسد: «آقای شمخانی اطلاعات لازم را درباره نتایج عملیات شکست‌خورده کربلای چهار داد؛ خیلی بدتر از آنچه تابه‌حال گفته بودند. نزدیک به ‌هزار شهید و سه‌هزارو ٩٠٠ مفقودالاثر داشتیم که اکثر آنها را باید شهید حساب کرد و حدود ١١‌هزار مجروح که حدود نصف آنها سرپایی معالجه شده یا می‌شوند».

تحلیل های زیادی درباره چرایی تلفات و خسارات عملیات کربلای ۴ بیان شده است. سردار «علایی» نخستین فرمانده نیروی دریایی سپاه مانند برخی فرماندهان و مقامات دیگر نتیجه این عملیات را برای ایران «شکست» می‌داند. اما بیشترین دلیلی که برای شکست در کربلای ٤ مطرح می‌کند، «لو رفتن» آن است. البته او در کتاب «روند جنگ ایران و عراق» از ضرورت‌های «کربلای ٤» هم نوشته: «با توجه به شرایط کشور در سال ١٣٦٥ و نبود هیچ‌گونه طرح سیاسی برای پایان جنگ، ایران چاره‌ای جز اجرای یک عملیات بزرگ و مهم در جبهه‌های جنگ زمینی نداشت... در زمان برنامه‌ریزی برای کربلای ٤ تصور این بود که یک عملیات گسترده و موثر می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد و دولت عراق را به پذیرش شرایط ایران برای پایان جنگ وادارد. طبیعتا پذیرش شرایط ایران از سوی عراق، منجر به سقوط سیاسی رژیم بعثی می‌شد». سردار علایی البته در یکی از مصاحبه های خود به خبرآنلاین گفت:همه عملیاتهای ما لو رفته بود. مگر عملیاتی داشتیم که لو نرفته باشد؟

موضوع لو رفتن عملیات کربلای ۴ مسئله ای نیست که فقط طرف های ایران از آن سخن بگویند.  سرهنگ «وفیق السامرایی»، مسئول وقت اطلاعات ارتش عراق در کتاب «ویرانی دروازه شرقی» نوشته که «نیمه دوم سال ١٩٨٦ (تابستان تا زمستان ١٣٦٥) تلاش‌های اطلاعاتی‌اش را بسیار شدید و فراگیر و متمرکز» کرده؛ دلیل آن هم معلوم است: شکست عراق در عملیات والفجر ٨ که منجر به فتح فاو در زمستان ١٣٦٤ شده بود.

نوشته‌های او نشان از اعتماد به نفس بالای عراقی‌ها در شب عملیات دارد. «السامرایی» آنچنان به خودشان و اطلاعاتشان اعتماد داشته که در ساعت و زمانی که حدس می‌زده حمله نیروهای ایرانی آغاز شود، برای اصلاح موی سر به آرایشگاه می‌رود.

شاید زنده ترین تصویری که در ذهن ما ایرانی ها از عملیات کربلای ۴ وجود دارد، مربوط به شهدای غواص است. اردیبهشت ١٣٩٤، وقتی اعلام شد پیکرهای شهدای غواص مربوط به این عملیات وارد کشور شده‌اند، یاد کربلای ٤ دوباره در کشور زنده شد. غواص‌هایی که با دستان بسته، به‌دست بعثی‌ها به شهادت رسیدند و بر پیکرهایشان هنوز سیم‌هایی که با آنها دست‌هایشان بسته شده بود، خودنمایی می‌کرد. پیکر این غواصان به همراه ۱۰۰ رزمنده گمنام دیگر طی مراسمی در روز ۲۶ خرداد ۱۳۹۴ در تهران و از میدان بهارستان تا معراج شهدا تشییع شدند. موضوعی که حتما در یاد و خاطره آقای رضایی نیز زنده است. 

محسن رضایی در توییت خود به افرادی طعنه زده که در بیان رویدادهای دفاع مقدس از جمله عملیات کربلای 4 بخشهایی از مدیریت جنگ را زیر سوال می برند. صرفنظر از لحن محسن رضایی که می توان آن را نپسندید،مجموعه عملیاتهای دفاع مقدس در برابر دشمنی انجام گرفته که بسیاری از کشورهای شرق و غرب دنیا ، او -صدام حسین - را حمایت می کردند. رزمندگان ایرانی با کمترین امکانات ممکن در برابر ارتشی می جنگیدند که از طرف امریکا و اروپا حمایت می شد و اتحادجماهیرشوروی نیز امکانات جنگی در اختیار عراق قرار می داد.

رمندگان دفاع مقدس و فرماندهان انها که بسیاری شان به شهادت رسیده اند، با وجود اشتباهاتی که ممکن است کم و بیش در کارنامه شان ثبت شده باشد، با افتخار جنگیده اند.

---

منبع: خبر آنلاین