تبیان، دستیار زندگی

آیت‌الله هاشمی شاهرودی دعوت حق را لبیک گفت

آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام دقایقی پیش پس از مدت ها تحمل بیماری دارفانی را وداع گفت.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

به گزارش حوزه علمیه تبیان، آیت الله هاشمی شاهرودی پس از تحمل یک دوره بیماری ساعت 22 دوشنبه شب در سن 70 سالگی دعوت حق را لبیک گفت.

مروری بر زندگینامه آیت الله هاشمی شاهرودی
آیت‌ الله‌ العظمی سید محمود هاشمى شاهرودى (مد ظله) در سال‌ 1327 هجرى شمسى در شهر نجف‌ و در خانواده‌ى مذهبى و از سادات‌ منسوب‌ به‌ امام‌ حسین‌(ع‌) چشم‌ به‌ جهان‌ گشود. پدرش‌ مرحوم‌ آیت‌ الله‌ سید على حسینى شاهرودى، از شاگردان برجسته مرحوم آیة الله العظمی خویی (ره) بود که بحث های اصول و فقه استاد خود را به رشته تحریر درآورد.

دوران‌ تحصیل‌:
آیت‌ الله‌ العظمی سید محمود هاشمى شاهرودى(مد ظله) تحصیلات‌ ابتدایى را در مدرسه‌ علوی نجف‌ به‌ پایان‌ رسانید و سپس‌ به‌ تحصیلات‌ حوزوى روى آورد. او با توجه‌ به‌ موقعیت‌ علمى خانوادگى و نیز با توجه‌ به‌ هوش‌ و استعداد سرشار و كوشش‌ فراوان‌ خود، در مدتى اندک توانست‌ دروس‌ دوره‌ سطح‌ را به‌ پایان‌ رساند.
پس‌ از آن‌ به‌ حلقه‌ درس‌ آیت‌ الله‌ العظمى شهید سید محمد باقر صدر(اعلی الله مقامه الشریف) پیوست‌ و سالها در خدمت‌ استاد خود، مبانى اجتهاد در اصول‌ و فقه‌ را به‌ خوبى آموخت‌ و در درس‌ دیگر مراجع‌ آن‌ روز نجف‌ ـ از جمله‌ امام‌ خمینى‌(ره‌) و آیت الله العظمی خویی (ره) ـ نیز با جدیت‌ شركت‌ جست‌ و بهره‌هاى فراوان‌ برد.

 

شاهرودی
 

استادان‌‌:
آیت‌الله‌ العظمی سید محمود هاشمى شاهرودى(مد ظله) در سالهاى تحصیل‌ خود از محضر استادان‌ بسیارى بهره‌ برد. مهم‌ترین‌ و اصلیترین‌ استاد او در درس‌ خارج‌ آیت‌ الله‌ العظمى شهید سید محمد باقر صدر بود. آن‌ شهید سعید كه‌ از افتخارات‌ شیعه‌ و مرجعیت‌ به‌ شمار می‌آید، شاگردان‌ بسیارى را به‌ عالم‌ اسلام‌، تقدیم‌ داشته‌ است‌. شهید صدر كه‌ از حافظه‌ و استعدادى سرشار برخوردار بود، توانست‌ با نوآوریهاى فراوان‌ در فقه‌ و اصول‌ و دیگر علوم‌ اسلامى و به‌ روز ساختن‌ مباحث‌ علوم‌ دینی و نیز نگاشتن‌ كتب‌ درسى در زمینه‌هاى یاد شده‌، گام‌ مهمى براى تعالى اسلام‌ و تشیع‌ بردارد و از این‌ رهگذر، شاگردان‌ او، همچون‌ آیت‌الله‌ العظمی سید محمود هاشمى شاهرودى(مد ظله)، این‌ خدمات‌ و اندیشه‌ها را پى گرفتند.
از دیگر استادان‌ آیت‌ الله‌ العظمی هاشمى شاهرودى(مد ظله)، حضرت‌ امام‌ خمینى‌(ره) و حضرت‌ آیت‌ الله‌ العظمى خویى‌(ره‌) را می توان‌ نام‌ برد. معظم‌ له‌ سالها در محضر ایشان‌ به‌ تحكیم‌ مبانى اجتهادى خود مى پرداخت‌.

فعالیتهاى علمى و فرهنگى‌:
آیت‌الله‌ العظمی هاشمى شاهرودى(مد ظله) تاكنون‌ فعالیتهاى بسیارى را در زمینه‌هاى علمى و فرهنگى به‌ انجام‌ رسانده‌ است‌. در یكى از دیدارهاى اعضاء مجلس‌ اعلاى عراق‌، امام‌ خمینی‌(ره‌) با توجه‌ به‌ شناخت‌ خود، از ایشان‌ می‌خواهد كه‌ تدریس‌ در حوزه‌ علمیه‌ قم‌ را بر هر كارى ترجیح‌ دهد و به‌ تربیت‌ طلاب‌ مستعد در زمینه‌هاى علمى و اخلاقى بپردازد. معظم‌ له‌ نیز با ورود به‌ ایران‌ ـ در فروردین‌ 1358 ـ به‌ تدریس‌ درس‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ مى‌پردازد كه‌ این‌ تدریس‌ تا هم‌ اكنون‌ نیز ادامه‌ دارد و طلاب‌ بسیارى از محضر ایشان‌ بهره‌مند شده‌اند. ویژگى درس‌ ایشان‌ دقت‌ فراوان‌، تسلط‌ بر مباحث‌ و نوآورى در زمینه های متعدد و مختلف علمی است.
آیت‌ الله‌ العظمی هاشمى شاهرودى(مد ظله) ریاست‌ دو كنگره مهم‌ نقش‌ زمان‌ و مكان‌ در اندیشه‌ امام‌ خمینی‌(ره‌) و نخستین‌ كنگره‌ دایرة‌ المعارف‌ فقه‌ اسلامى را بر عهده‌ داشت‌ كه‌ هر دو كنگره‌ با استقبال‌ بزرگان‌ و فضلاء حوزه‌ و دانشگاه‌ و اندیشمندان‌ خارجى و داخلى مواجه‌ شد.
از خدمات‌ دیگر ایشان‌، ریاست‌ مؤسسه‌ دایرة‌المعارف‌ فقه‌ اسلامى با حكم‌ مقام‌ معظم‌ رهبرى است‌. مقام‌ معظم‌ رهبرى در حكم‌ خود، خطاب‌ به‌ ایشان‌ مى‌فرماید: «جناب‌ عالى را كه‌ چهره درخشانى در علم‌ و عمل‌ بوده‌ و بحمدالله‌ از مقام‌ والایى در فقه‌ و علوم‌ مرتبط‌ با آن‌ برخوردارید، براى انجام‌ این‌ اقدام‌ بزرگ‌، شایسته‌ دانسته‌ و مسؤولیت‌ ایجاد و اداره مؤسسه‌ اى براى تهیه‌ این‌ دایرة‌ المعارف‌ را به‌ جناب‌ عالى محول‌ می كنم‌».
از آیت‌الله‌ العظمی هاشمى شاهرودى (مد ظله) مقالات‌ فراوانى در فصلنامه فقه‌ اهل‌ بیت‌(علیهم السلام) به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. همچنین‌ وى در زمینه‌هاى گوناگون‌ كتابهایى منتشر كرده‌ است‌ كه‌ برخى از آنها به‌ شرح‌ زیر است‌:
1 ـ بحوث‌ فى علم‌ الاصول‌ (تقریرات‌ درسهاى اصول‌ شهید صدر در 7 جلد)
2 ـ كتاب‌ الخمس‌ (2 جلد)
3 ـ مقالات‌ فقهیه‌
4 ـ قاعده‌ فراغ‌ و تجاوز
5 ـ حكومت‌ اسلامی‌
6 ـ جهان‌ بینى اسلامی‌
7 ـ تفسیر موضوعى بخشى از نهج‌ البلاغه‌
8 ـ تفسیر آیه‌ «مودت‌ ذى القربی‌»
9 ـ بحوث‌ فى الفقه‌ الزراعی
10 ـ محاضرات‌ فى الثورة‌ الحسینیة‌
11 ـ الصوم‌، تربیة‌ و هدایة‌
12 ـ كتاب‌ الاجارة‌ (2 جلد)
13 ـ کتاب الزکاة (4 جلد)
14- کتاب المضاربة
15- قراءات فقهیه معاصره (2جلد)
16- بحثهایی پیرامون اصول فقه
17- درسنامه اصول فقه
18- رساله توضیح المسائل
19- مناسک حج فارسی وعربی
20 – الصوم مسائل وردود
21- پرسشها وپاسخهایی پیرامون روزه
22- الصراط (اجوبه الاستفتاءات)
23- کتاب الحج
24- اضواء و آراء (3 جلد)
25- منشور قضاء
26- صحیفه عدالت (8 جلد)
و...

فعالیتهاى سیاسى‌:
آیت‌الله‌ العظمی هاشمى شاهرودى در سالهاى تحصیل‌ و تدریس‌، فعالیتهاى سیاسى بسیارى را پدید آورده‌ است‌. در پى یورش‌ مزدوران‌ رژیم‌ صدام‌ به‌ علما و اندیشمندان‌ در سال‌ 1974 میلادى، آیت‌الله‌ العظمی هاشمى شاهرودى به‌ زندان‌ افتاد و شكنجه‌هاى فراوان‌ بدنى و روحى را به‌ جان‌ خرید. او در پى تظاهرات‌ مردم‌ عراق‌ پس‌ از پیروزى انقلاب‌ اسلامى ایران‌ به‌ رهبرى امام‌(ره‌)، بویژه‌ در نجف‌، و در گرامیداشت‌ این‌ پیروزى، تحت‌ پیگرد رژیم‌ بعث‌ قرار گرفت‌ و به‌ سفارش‌ شهید صدر(ره‌) به‌ وطن‌ خود بازگشت‌ تا وكالت‌ عام‌ شهید صدر و نمایندگى او را نزد امام‌ خمینى(ره‌) بر عهده‌ گیرد.
او با ورود به‌ ایران‌ به‌ خدمت‌ امام‌ خمینى‌(ره‌) مشرف‌ شد و با موافقت‌ ایشان‌، رابط‌ امام‌(ره‌) و شهید صدر(ره) شد و پیامهاى علمى نجف‌ را به‌ سمع‌ امام‌(ره‌) مى‌رساند. او با دستور آیت‌الله‌ العظمی خامنه‌ اى كه‌ در آن‌ زمان‌ با حكم‌ امام‌(ره‌) مسؤولیت‌ نهضت‌هاى اسلامى را بر عهده‌ داشت‌، تشكیلاتِ جامعه روحانیت‌ مبارز و مجلس‌ اعلى عراق‌ را به‌ راه‌ انداخت‌ و آن‌ را مدیریت‌ و سازماندهى كرد.
او كه‌ به‌ دستور امام‌(ره‌) تدریس‌ و بررسى مسائل‌ فقهى، بویژه‌ احیاى فقه‌ حكومتى استوار بر ادله استنباط‌ جواهرى را بر عهده‌ داشت‌، در طول‌ سالیان‌ انقلاب‌ از هیچ‌ كوششى در جهت‌ اعتلای انقلاب‌ اسلامی ایران، دریغ‌ نورزید.
آیت‌ الله‌ العظمی هاشمى شاهرودى سالها از اعضاى فقهاى شوراى نگهبان‌ بود ودر این‌ نهاد مقدس‌ به‌ خدمت‌ اشتغال‌ داشت‌ تا اینكه‌ با حكم‌ مقام‌ معظم‌ رهبرى به‌ ریاست‌ قوه‌ قضائیه‌ منصوب‌ شد. او در طول‌ مسؤولیت‌ خود در قوه‌ قضائیه‌، خدمات‌ بسیارى را انجام‌ داد كه‌ توسعه قضایى، تسریع‌ در رسیدگى به‌ پرونده‌ها و ایجاد ارتباط‌ مردمى از جمله‌ آنهاست‌. پس از مسئولیت در قوه قضایه حضرت آیة الله العظمی هاشمی شاهرودی با شروع مجدد درسهای فقه و اصول خود در شهر مقدس قم در کنار فعالیت های مؤثر سیاسی و استمرار خدمات شایان خود به نظام مقدس اسلامی، مسئولیت خطیر مرجعیت دینی را نیز بر عهده گرفت.

برخی مناصب سیاسی واجتماعی:
عضو مجمع جهانی اهل بیت(علیهم السلام)
عضو مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى
رییس ومؤسس مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم السلام)
عضو ونائب رئیس مجلس خبرگان رهبری
عضو ونائب رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
عضو فقهای شورای نگهبان
رئیس هیئت عالی حل اختلاف وتنظیم روابط قوای سه گانه

گفت وگوی ویژه تلویزیونی با آیت الله هاشمی شاهرودی