رسول خدا (ص) در شوخی هم حرف حق می زد
خنده و مزاح بر خلاف روش معمول این زمان از سوی برخی افراد بهانه‌ای برای تحقیر كردن دیگران و مسخره نمودن و گناه كردن قرار می‌گیرد در صورتی که رسول خدا در شوخی هم حرف حق را می‌زده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : يکشنبه 1397/10/02
«و عن عایشه كان رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ یضحك من غیر قهقهة» عایشه می‌گوید رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌خندید ولی قهقهه نمی‌زد. و در خوبی خلق و نیكویی روش حضرت همان بس كه قرآن كریم ایشان را به «خلقٍ عظیمٍ» یعنی دارای اخلاق عالی و بزرگوارانه، ستوده است.
آنچه در ادامه می آید بخش پایانی گفتگوی گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام و المسلمین امیر علی حسنلو مدیر گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه ومدرس حوزه علمیه قم درباره نسبت دین با شادی و چگونگی دستیابی به دینداری نشاط آفرین است.
شاید این یکی از سوال های مهم در ارزیابی شادی مومنانه باشد که به هر حال کلید ما در ارزیابی شادی توحیدی چیست؟ چه متر و میزانی در این باره داریم؟
ببینید آنچه واضح است این که معیار و ملاك شادی ها را باید شناخت و تبیین کرد که در برخی از گزاره های دینی آمده است :
اول: شادی در سایه اطاعت از خداوند: حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «سرور المومن بطاعة ربّه و حزنه علی ذنبه؛» شادی مؤمن به طاعت پروردگار می باشد و حزنش بر گناه و عصیان است.
دوم: شادی در پرتو پرهیز از گناه: از پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ سؤال شد: بهترین بندگان خدا چه كسانی هستند؟ فرمود: آنهایی هستند كه وقتی از نیكی می كنند خوشحال می شوند و زمانی كه بدی كردند ناراحت هستند و طلب استغفار می كنند»
سوم: احیای ارزش ها: امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید: « شادی به سه خصلت است: وفاداری، رعایت حقوق دیگران، ایستادگی در گرفتاری ها و مشكلات».
چهارم: احیای حق یا از بین بردن باطل: حضرت علی ـ علیه السّلام ـ در نامه ای به عبدالله بن عباس می فرماید: شادی تو به خاطر احیای حق یا نابودی باطل باشد.
همچنین در روایات شرایط و آداب شادی را بیان كردند برای مثال شادی همراه گناه و معصیت نباشد، همراه با اذیت و آزار نباشد، لهو نباشد و ... .شاد کردن مومن خود از مصادیق نشاط وشادی است؛ لذا نباید تصور شود شادی منحصر در خنده وخوشگذارانی است؛ بلکه خشنود نمودن دیگران نشاط وشادی فرح بسیار عمیق در دل انسان می آفریند؛ انسان می تواند دل مومن را با خندان شاد کند؛ با اطعام وهدیه شاد کند ؛ متقابلا نشاط به روح خود بر می گردد وخودش هم از مسرت وشادی دیگران شاد می شود ؛ دورهم جمع شدن وصله رحم نشاط روحی می آورد؛ لذا دین توصیه اکید می کند به این عمل ورفتار نیک با خویشان وهمسایگان همه مصداق شادی اند ؛ گستره شادی ها در دین فراوان است.
در اسلام به همة نیازهای انسان توجّه شده است از جمله نیازهای طبیعی انسان احتیاج به تفریح و شادی و استراحت است كه روایاتی نیز در این زمینه داریم از جمله این‌كه حضرت فرمودند «مؤمن باید ساعات خود را به سه بخش تقسیم كند... و یك بخش آن را در لذّت حلال و تفریح قرار دهد».روایاتی هست كه از كسالت بپرهیزید و نگذارید به شما نزدیك شود و فرموده‌اند «ایّاك و الكسل والضّجرفانّهما یمنعاك عن حّظك من الدنیا و الاخرة». یعنی از كسالت دوری كنید زیرا آن از بهره دنیا و آخرت شما را باز می‌دارد.
احادیثی نیز دربارة آموزش شنا، اسب‌سواری، تیر‌اندازی وارد شده است این‌ها علاوه براین‌كه در طول زندگی ممكن است انسان روزی محتاج به این فنون شود ولی در اصل تفریح‌های سالم و ورزش‌های مختلف است كه شادی روح و روان انسان را در پی‌دارد و امروزه نیز جزء ورزش‌های مورد توجّه ملّت است. در بخش دیگر از روایات اسلامی به مزاح و خنده و خنداندن برادران دینی ذكر شده است. در سیرة رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ آمده است كه ایشان دایماً در حال تبسّم بودند ولی قهقهه و خنده‌های گناه‌كارانه نداشتند «هر كه برادر مؤمن خویش را خوشحال و شاد كند خدا دل او را در قیامت فرح و شادی كرامت فرماید.»
به‌خلاف روش معمول این زمان كه خنده و مزاح را بهانه‌ای برای تحقیر كردن دیگران و مسخره نمودن و گناه كردن قرار می‌دهند رسول خدا در شوخی هم حرف حق را می‌زده است به‌عنوان مثال روزی كه یكی از خویشان پیامبر كه پیرزنی بود خدمت پیامبر آمد گفت یا رسول الله من بهشت می‌روم حضرت فرمودند: پیرزن‌ها به بهشت نمی‌روند و آن زن خیلی ناراحت شد و شروع به گریه كرد ولی حضرت شروع به خنده كردند و چون حضرت می‌دید او باور كرده است فرمودند: «پیرزن‌ها جوان می‌شوند و به بهشت می‌روند».
«و عن عایشه كان رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ یضحك من غیر قهقهة» عایشه می‌گوید رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌خندید ولی قهقهه نمی‌زد. و در خوبی خلق و نیكویی روش حضرت همان بس كه قرآن كریم ایشان را به «خلقٍ عظیمٍ» یعنی دارای اخلاق عالی و بزرگوارانه، ستوده است.
اسلام می‌گوید همین خنده و مزاح‌ها را نیز برای عبادت و تقرب به‌خداوند انجام داد وتبدیل به فرصت نمود. از طرف دیگر دربارة رابطه با خداوند و ساختن خانة آخرت و توشة قبر و قیامت توصیه فرموده است كه باید زاری و تضرع و گریه داشته باشد اگر می‌خواهی دارای مقامات الهی و كرامت انسانی شوی باید به قول حافظ در اشك غسل كنی و تفریح و تزكیه را پیشه سازی و شب‌زنده داری كنی چنان كه علی ـ علیه السّلام ـ نیمه‌های شب بیدار می‌شد و به آسمان نگاه كرد و با سوز دل می‌فرمود: «آه آه من قلة الزاد و بعد المسیر، آه از كمی توشه و طولانی بودن مسیر آخرت» و یا چنان گریه می‌كرد كه مانند چوب خشكی می‌افتاد و ساعت‌ها بی‌هوش می‌شد در حدیث قدسی خطاب به حضرت عیسی ـ علیه السّلام ـ آمده است حبّ لی من عینك الدموع و فاخشع لی قلبك؛ ای عیسی، در تاریكی‌های شب گریه كن از ترس من و قلبت را برایم خاشع گردان و ...» درک این مسائل خود مسرت روحی دارد .گریه هایی که در اسلام وجود دارد همه مسرت بخش هستند؛ اصل این معرفت وعلم به نشاط است که نیاز فعلی جامعه ماست. حتی عزاداری برای امام حسین بسیاری از مشکلات را ازبین می برد ودر ذات خود نشاط بخش است؛ چون امام حسین برای حیات انسان ونجات او جان خود را هدیه کرد نه برای اینکه مردم عزاداری کنند بلکه مردم بیشتر بفهمند ومسیر تعالی را با فهم ومعرفت طی کنند.
منبع: خبرگزاری شبستان
