نمی از یم "المیزان"
(2)
آیه 183
یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا كُتِب عَلَیْكمُ الصیَامُ كَمَا كُتِب عَلى الَّذِینَ مِن قَبْلِكمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
ترجمه:
اى كسانى كه ایمان آورده اید روزه بر شما واجب شده همانطور كه بر اقوام قبل از شما واجب شده بود شاید با تقوا شوید.
هدف از تشریع روزه در اسلام
وثنى ها به منظور تقرب و ارضاى الهه خود و در هنگامى كه جرمى مرتكب مى شدند به منظور خاموش كردن فوران خشم خدایان روزه مى گرفتند، و وقتى حاجتى داشتند به منظور برآمدنش دست به این عبادت مى زدند و این قسم روزه در حقیقت نوعی معامله و مبادله بوده که عابد به واسطه این عبادت حاجت معبود خویش را بر مى آورد تا معبود هم حاجت عابد را برآورد و یا او رضایت این را به دست مى آورد و این رضایت او را . ولى در اسلام روزه به هیچ روی در حکم معامله و مبادله نیست چه خداى عزوجل بزرگتر از آن است كه در حقش فقر و احتیاج و یا تاثر و اذیت تصور شود و خداى سبحان برى از هر نقص و عیب است، پس هر اثر خوبى كه عبادتها داشته باشند، هر عبادتى كه باشد، تنها عاید خود عبد مى شود، نه خداى تعالى و تقدس؛ چنانكه اثر سوء گناهان نیز هر چه باشد به خود بندگان برمى گرد ؛" ان احسنتم احسنتم لانفسكم و ان اساتم فلها ." این معنائى است كه قرآن كریم در تعلیماتش بدان اشاره دارد و آثار اطاعتها و نافرمانى ها را به انسان بر مى گرداند انسانى كه جز فقر و احتیاج چیزى ندارد، و باز قرآن در باره اش مى فرماید: «یا ایها الناس انتم الفقراء الى الله و الله هو الغنى»
بیان فایده روزه و اینکه نفع آن عاید خود انسان می شود
و در خصوص روزه، بازگشت آثار اطاعت به انسان را در جمله: (لعلكم تتقون ) بیان كرده، مى فرماید: فائده روزه تقوا است و آن خود سودى است كه عاید شما مى شود.
و نزدیك ترین راه و مؤ ثرترین رژیم معنوى و عمومى ترین آن به گونه ای که همه مردم درهمه اعصار و قرون بتوانند از آن بهره مند شوند و نیز هم اهل آخرت از آن رژیم سود ببرد و هم شكم بارگان اهل دنیا، عبارت است از خوددارى از شهوتى كه همه مردم در همه زمانها بدان مبتلایند، و آن عبارت است از شهوت شكم از خوردن و آشامیدن.
سودمند بودن تقوا مطلبى است كه احدى در آن شك روا نمی دارد چون هر انسانى به فطرت خود این معنا را درك مى كند كه اگر بخواهد به عالم طهارت و رفعت متصل شود و به مقام بلند كمال و روحانیت ارتقاء یابد اولین چیزى كه لازم است بدان ملتزم شود این است كه از افسار گسیختگى خود جلوگیرى كند و بدون هیچ قید و شرطى سرگرم لذت هاى جسمى و شهوات بدنى نباشد و خود را بزرگتر از آن بداند كه زندگى مادى را هدف بپندارد و سخن كوتاه آنكه از هر چیزى كه او را از پروردگار تبارك و تعالى مشغول سازد بپرهیزد.
و این تقوا تنها از راه روزه و خوددارى از شهوات بدست مى آید و نزدیك ترین راه و مؤ ثرترین رژیم معنوى و عمومى ترین آن به گونه ای که همه مردم درهمه اعصار و قرون بتوانند از آن بهره مند شوند و نیز هم اهل آخرت از آن رژیم سود ببرد و هم شكم بارگان اهل دنیا، عبارت است از خوددارى از شهوتى كه همه مردم در همه زمانها بدان مبتلایند، و آن عبارت است از شهوت شكم از خوردن و آشامیدن، و شهوت جنسى كه اگر مدتى از این سه چیز پرهیز كنند و این ورزش را تمرین نمایند به تدریج نیروى خویشتن دارى از گناهان در آنان قوت مى گیرد و نیز به تدریج بر اراده خود مسلط مى شوند آن وقت در برابر هر گناهى عنان اختیار از كف نمى دهند و در تقرب به خداى سبحان دچار سستى نمى گردند، جه پر واضح است كسى كه خدا را در دعوتش به اجتناب از خوردن و نوشیدن و عمل جنسى كه امرى مباح است اجابت مى كند، قهرا در اجابت دعوت به اجتناب از گناهان و نافرمانى ها شنواتر، و مطیع تر خواهد بود، این است معناى آنكه فرمود: (لعلكم تتقون
------------------------------------------
پیوند به:
منبع:
برگرفته از ترجمه تفسیر المیزان، با تلخیص و تصرف، ج2، صص10-9.
