قرآن ترجمه‌ناپذیر است

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مصطفی بروجردی، در مراسم رونمایی از تفسیر «شمس» که امروز ۲۵ آذر (۱۶ دسامبر ۲۰۱۸) در ایکنا برگزار شد، در این باره که چرا از شعر کمتر در این اثر استفاده شده است، بیان کرد: در مقدمه اثر توضیح داده‌ام که همواره سعی می‌کنم تا روز خود را با یک غزل و مثنوی آغاز کنم و در این سفره پهناور جرعه‌ای بنوشم، اما با این حال، مخاطبان یک میلیاردی را برای این کتاب در نظر گرفتم.

وی توضیح داد: شعر نیز مانند قرآن قابل ترجمه کردن نیست. هر ترجمه‌ای از شعر بار معنایی و ظرافت شعر را کاهش می‌دهد. بر این اساس شاید به میزان انگشتان دو دست نتوان ابیاتی در این تفسیر پیدا کرد.

بروجردی ادامه داد: اعتقاد دارم که قرآن ترجمه‌ناپذیر است. هر مقدار هم که بکوشیم تا ظرافت‌های آیات قرآن را در قالب لفظ بیان کنیم،‌ بخشی از بار معنایی و ظرافت لفظی جمله را از دست خواهیم داد. امروز بیش از ۷۵ ترجمه از قرآن کریم به زبان فارسی وجود دارد، اما دلنشین نیست. ترجمه‌ناپذیری گویای دلنشین نبودن ترجمه‌های موجود از قرآن است.

تدبر؛ حرکت در ورای قرآن

وی در ادامه سخنانش تصریح کرد: هر ترجمه از قرآن یک تفسیر است. راز قرآن را باید در تفاسیر آن جست‌وجو کرد. قرآن توصیه کرده است که باید در کلام خدا تدبر کرد و تدبر به معنای حرکت در ورای قرآن و پشت سر قرآن طی طریق کردن است. مشکلات جامعه امروز این است که گاه می‌خواهیم از قرآن پیشی بگیریم و مسائلی را مطرح می‌کنیم که جزئی از دین نیست. همین موضوع چالش بزرگ جامعه اسلامی به شمار می‌آید. اگر قرآن پیش روی ما باشد، می‌توان بیشتر از آن بهره برد.

بروجردی در پایان سخنانش تأکید کرد: تفسیر قرآن «شمس» حاصل ۱۰ سال سکوت است؛ سکوتی متأملانه در واژه واژه قرآن کریم.

تفسیر شمس؛ افتخاری بزرگ

سیدمحمدحسین هاشمی، معاون فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نیز سخنران دیگر این مراسم بود که گفت: اینکه دیپلمات و سفیر ایران، تلاش کرده است تا این تفسیر را به نگارش درآورد اقدامی ارزنده به شمار می‌آید و این تفسیر امروز در سطح بین‌الملل افتخاری بزرگ محسوب می‌شود.

وی افزود: حجت‌الاسلام مصطفی بروجردی یکی از سفیران موفق جمهوری اسلامی ایران است که این تفسیر را در ۱۰جلد به رشته تحریر درآورده است. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به دنبال فرصت‌هایی است که این اثر ارزشمند را به زبان‌های عربی و فرانسه ترجمه کند تا در سطح بین‌الملل عرضه شود.

عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی، نیز توضیحی درباره فعالیت سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان در حوزه پژوهش، آموزش، کارآفرینی و رشد ارائه کرد و از ترجمه اخبار خبرگزاری ایکنا به ۱۹ زبان خبر داد.

نسخه الکترونیک شمس

محمدباقر انصاری، رئیس مؤسسه «بوستان کتاب» و ناشر تفسیر شمس، نیز سخنران پایانی این نشست بود که اظهار کرد: این اثر از جمله تفاسیر وزین قرآن به شمار می‌آید. در بوستان کتاب درصدد برآمدیم تا همزمان با انتشار نسخه مکتوب این دوره از تفسیر، نسخه الکترونیک آن را نیز در بستر نرم‌افزار کتابخوان همراه «پژوهان»(ویژه گوشی‌های همراه) آماده کنیم که امروز پیشکش دوستان حاضر در مراسم شده است.

---

منبع: ایکنا