تلویزیون سیر نزولی پیدا کرده است!

 

 ســریال «بانوی عمارت» به تهیه کنندگی مجید مولایی و کارگردانی عزیزاله حمید نژاد یکی از آثار جدید شبکه سوم سیماست که احسان جوانمرد فیلمنامه آن را نوشته و بازیگرانی چون پانته آ پناهی ها، اندیشه فولادوند، غزل شاکری، رامتین خداپناهی، علیرضا شجاع نوری، شبنم فرشادجو، مریم مومن و حسام منظور در آن ایفای نقش می کنند. رامتین خداپناهی بازیگر بی حاشیه ای که بیش از دو دهه به فعالیت در عرصه بازیگری مشغول بوده و طی ســال های حضورش در عرصه ســینما و تلویزیون بازی در نقش های متفاوتی را تجربه کرده، درباره روند فعالیت های هنری و چگونگی حضورش در سریال «بانوی عمارت»گفت وگو کرد.

شما سال هاست در سینما و تلویزیون حضور دارید و در آثار متعددی ایفای نقش کرده اید، اما طی چند سال اخیر نسبت به گذشــته کم کارتر یا شاید گزیده کارتر شده اید. دلیل این روند چیست؟
این موضوع را از چند وجه می توان بررسی کرد. اول این که تعداد تولیدات در تلویزیون پایین آمده و نکته دوم این که گاهی آثار پیشنهادی را دوست ندارم؛ چه به لحاظ فیلمنامه و چه از نظر تولید و روند و کیفیت آن.

و البته شما در تله فیلم های بسیاری بازی کرده اید و حال چنین آثاری تولید نمی شود.

به طور میانگین سالی دو ســریال را در تلویزیون داشتم و در ۸۰بله. در دهه ســینما نیز تقریبا سالی یک فیلم بازی می کردم که ســینمای فعلی نیز در اختیار عده خاصی است. به هرحال تصورم این است که تولید آثار تلویزیونی تاحدودی پایین آمده است. البته این مصداق مبنای پژوهشی و آماری ندارد و نظر من است. اما درست است. در کل اگر فیلمنامه خوب باشد و عوامل پروژه حرفه ای باشند طبیعا می پذیرم که در آن اثر حضور پیدا کنم. طی ســه سال گذشته نیز هر سال یک سریال داشته ام و در آثاری چون «پریا» و «گسل» ایفای نقش کرده ام و امسال نیز «بانوی عمارت» را به روی آنتن دارم. در این میان گاه آثاری پیشنهاد شده اند و درباره آن ها گفت وگو شده و حتی قرارداد نیز نوشته شده اما به مرحله تولید نرسیده اند. همه این موارد بر روند فعالیت بازیگر تاثیر می گذارد.

در تلویزیون و تمام ســال های دهه ۷۰ و ۸۰ باتوجه به این که در اواخر دهه سینما حضور پررنگی داشته اید، کیفیت آثار تولیدی سال های اخیر را چگونه می بینید؟

سطح آثار تولیدی تغییر کرده است. آثار فعلی با سریال ها و فیلم هایی که در گذشته تولید می شدند تفاوت های بسیاری دارند. به نظرم تلویزیون در این زمینه سیر نزولی داشته و با گذشت هر دهه سطح کیفی آثار داستانی پایین آمده است.

موافقم. قطعا شما در طول سال پیشنهادهای مختلفی دارید، باتوجه به این موضوع در نوع نگارش آثار داستانی چه روندی را طی کرده ایم؟

خیلی تلویزیون نمی بینم و خیلی در جریان تولیدات نیســتم. شاید بعد از سال ها دارم سریال «بانوی عمارت» را می بینم. راســتش را بخواهید واقعا پیگیر آثار نیستم و نمی دانم چه اتفاقی دارد می افتد. شاید شما دراین زمینه بهتر بتوانید نظر دهید.

بله. به هرحال ما روزنامه نگاره باید حوزه مربوط به خودمان را به صورت مستمر دنبال کنیم و در جریان اتفاقات و رویدادها باشیم تا بتوانیم وضعیت موجود را تحلیل کنیم. اما چرا تلویزیون نمی بیند و برنامه ها را دنبال نمی کنید؟

بی اغراق بگویم واقعا وقتش را ندارم.

و این که شما درگیر تدریس و دانشگاه نیز هستید.

بله، همین طور اســت و این که کم و بیــش درگیر کار هســتم و حضور در ماه درگیر ۹ پروژه های مختلف زمان زیادی برایم باقی نمی گذارد. به طور مثال «بانوی عمارت» بودم و طی یک سال گذشته زمان زیادی را صرف حضور در این سریال کردم.

سینما را چقدر دنبال می کنید و نظرتان درباره سطح کیفی فیلم ها چیست؟

چند روز پیش از مقابل سینمایی رد می شدم با خودم گفتم آدم باید به جای بلیت درخواست پیتزا کند! وقتی از مقابل سینماها رد می شویم گویی از مقابل بولینگ عبدو می گذریم. اغلب آثار موجود، آدم را به یاد تئاتر آزاد می اندازند.

درست می گویید، شاید روزی سینمای «آزاد» نیز روال شود و چنین سبک و گونه ای شکل بگیرد!

بله.

و البته خودتان بهتر می دانید که ســینما نیز مافیای خودش را دارد و عده معدودی در آن مشغول به کار هستند.

مدتی به این تشکل، «مافیا» می گفتم، اما آن را اصلاح کرده ام و به دارودسته و «گنگ» تغییرش دادم. برای شــخصی مثل من که بیست ویک سال است در سینما و تلویزیون فعالیت می کنم، جذابیت آنچنانی وجود ندارد. برخی از بازیگران می خواهند باشند و برای این بودن و حضور داشتن، سر و دست می شکنند. اما من این گونه نیستم و اگر پیشــنهاد خوبی باشد می پذیرم و تلاش می کنم در حد توان به بهترین شکل ممکن انجامش دهم و به وظیفه ام عمل کنم. واضح تر این که برای حضور در این مسیر هیچ حقارتی را به جان نمی خرم و چنین رویه ای را به هیچ وجه دوســت نــدارم. ترجیح می دهم گوشه امنی داشته باشم زیرا نه به دنبال جهان گشایی هستم و نه می خواهم مال اندوزی کنم.

سریال «بانوی عمارت» اثر قابل اعتنایی است. به نظرتان فیلمنامه این اثر چه ویژگی هایی دارد؟

اول این که احسان جوانمرد فیلمنامه نویس بادرایت و انسان بسیار باشعوری است. او تحصیل کرده جامعه شناسی اســت و برای نگارش «بانوی عمارت» زحمات زیادی کشیده و درباره موضوع و محتوای اثر بسیار تحقیق و پژوهش کرده است. روزی که با من تماس گرفته شد، قرار گذاشتیم و به اتفاق احسان جوانمرد و آقای مجید مولایی تهیه کننده سریال، درباره فیلمنامه و نقش گپ زدیم. احساس کردم احسان جوانمرد که بســیار باسواد و اهل مطالعه است اثری متفاوت نوشته است.

سریال «بانوی عمارت» فیلمنامه بسیار منسجمی دارد.

جدا از انسجام فیلمنامه، جوانمرد نســبت به زیرمتن های موجود در تاریخ معاصر رویکرد عمیقی دارد که خیلی باارزش اســت؛ به اضافه این که حضور عزیزاله حمید نژاد نیز مزید بر علت شد تا در این اثر حضور پیدا کنم؛ زیرا ایشان را از زمان تولید فیلمشان «اشک سرما» می شناسم. آقای حمیدنژاد مردی شریف و انسانی محجوب است و بدون حاشیه و بی ادعا کارش را می کند. در کنار ایشان بودن تجربه بسیار خوبی برای من بود. به طور کلی تیمی که تولید سریال «بانوی عمارت» را به عهده داشتند از ریز و درشت و خرد و کلان بسیار حرفه ای بودند و عاشقانه کارشان را می کردند. سریال «بانوی عمارت» در زمان تولید اثری مملو از سکوت بود.

پروژه «بانوی عمارت» در زمان تولید نیز هیچ حاشیه ای نداشت.

بله، دقیقا. دلیل این بی حاشیه بودن حضور عزیزاله حمیدنژاد است. او انسان صبور و شرافتمندی است که بازیگران و عوامل از همکاری با او لذت می برند.

کمی از ویژگی های نقشتان «میرزا اسد» بگویید.

در تمام آثاری که در آن ها حضور داشته ام تمام توان و تلاشم را به کار گرفته ام و می گیرم. گاه شــخصیت های یک فیلمنامه آنقدر خوب پرداخت می شوند که بازیگر می تواند با نقشش وارد چالش شود و این اتفاق زمانی می افتد که فوندانسیون نقش درست پی ریزی شده باشد. در فیلمنامه «بانوی عمارت» نیز میرزااسد و نقش های دیگر به درستی پرداخت شده اند؛ به اضافه این که احسان جوانمرد بر نوع دیالوگ نویسی و گویش شــخصیت های قصه وقت گذاشته است. به طور مثال نوع حرف زدن و ادبیات شازده با میرزااسد متفاوت است و غلامعلی و افسرالملوک و دیگر آدم های قصه لحن و ادبیات و خاص خودشان را دارند. یعنی احسان جوانمرد در این زمینه، براساس شخصیت ها پیش رفته و به نوعی واژه گزینی کرده است. می خواهم این را بگویم که فیلمنامه احسان جوانمرد آنقدر خوب نوشته شده که انرژی لازم در بازیگر ایجاد می کند و باعث می شود که او با نقش وارد چالش شود. جدا از برخی بازیگران بی تجربه، این اتفاق برای من و دیگر بازیگران با تجربه سریال رخ داده است. اگر توجه کنید بازیگرانی چون پانته آ پناهی ها، صالح میرزاآقایی، فریدون حســام منظور و برخی دیگر در کنار بازیگران قدیمی و باتجربه ای چون محمد فیلی و فریدون سورانی که سال های سال در سینما، تئاتر و تلویزیون فعالیت کرده اند و کاربلد و حرفه ای هستند از پس نقش هایشان برآمده اند. گاه نقش چموشی می کند و بازیگر باید بداند و بتواند چگونه از نقش سواری بگیرد و این اتفاق کوچکی نیست و در «بانوی عمارت» رخ داده است.

و صد البته که شما نیز نقش «میرزا اسد» را بسیار متفاوت بازی کرده اید.

در بازیگری، نقش مانند نگینی اســت که باید به قاعده رکاب تراش بخورد. باتوجه به جزییات، بک گراند و جایگاه نقش در قصه، احساس کردم نمی توانم روند دیگری را برای ارائه شخصیت میرزااسد در نظر بگیرم. من برای نقش هایم شناسنامه می نویسم. احساس کردم در «بانوی عمارت» و در آن مقطع تاریخی و آن عصر باید به نوعی پیش بروم که کمترین میزان روزانگی در نقش وجود داشته باشد؛ تا به این ترتیب مخاطب با شخصیت های روزمره ای که در کوچه و خیابان می بینید مواجه نشود. یعنی این شــخصیت باید در معماری خانه شازده جایگاهی داشته باشد و به اصطلاح در آن بافت بنشیند که کار سختی هم هست.

بی شــک شــما در ارائه نقش موفق عمل کرده اید و زحماتتان نتیجه داده است؛ زیرا در طول قصه و سریال مخاطب با آن رامتین خداپناهی همیشگی مواجه نمی شود. به نوعی اثری از شخصیت اصلی خودتان در میرزااسد باقی نگذاشته اید. جدا از مواردی که گفتید در ارائه بهتر نقش با چه دشواری هایی مواجه بودید.؟

برای ارائه بهتر نقــش گام صدایم را تغییر دادم که کار ســختی بود و حفظ راکورد صدا با نت مورد نظر راحت نبود؛ زیرا اکتاو دیگری را برای صدایم در نظر گرفتم.

بله، صدا و لحن همیشــگی شــما نیز بســیار متفاوت اســت و منحصر به «میرزااسد» است.

همین طور است. اتفاقا در این باره به حسام منظور گفتم که برخی از ما نقش را دوبله کرده ایم.

کمی درباره ویژگی های آقای حمید نژاد که کارگردان سینماست و با ساخت سریال «بانوی عمارت» دومین تجربه همکاری اش با تلویزیون را پشت سر می گذارد بگویید.

آقای حمیدنژاد کارگردان بسیار باوسواسی است و به جرأت می گویم شاید اگر ابتدایی ترین مورد در صحنه وجود داشته باشد و ایشان آن را نخواهد، دستور ضبط نمی دهد تا آن مورد بخصوص برطرف شود.

مطمئنا ایشان طی تولید ســریال «بانوی عمارت» اذیت شــده اند؛ زیرا در تلویزیون بنا به محدودیت های زمانی، سیاست ها، قوانین و چارچوب ها خیلی نمی توان دقیق و باوسواس عمل کرد.

درصد ظرفیت آثار تاریخی «بانوی عمارت» ۴۰ همین طور است. و شاید ما با را ساختیم. به شدت با مشکل مالی مواجه بودیم و پروژه چند بار متوقف شد. از طرفی دســتمزدها نیز در پایین ترین حد ممکن اســت و همه ما با نصف دستمزدمان به پروژه پیوستیم.

به هرحال تلویزیون همواره با کمبود بودجه مواجه است.

به نظرم اگر درآمد تبلیغات و تیزرهایی که در آغاز، پایان و میان ســریال ها پخش می شــوند به تولید همان اثر اختصاص یابد طی طول سال می توانیم چهار سریال باکیفیت بسازیم.

و مورد دیگر این که اغلب برنامه های تلویزیونی اسپانسر دارند.

بله و این که متاسفانه قانون کپی رایت نیز نداریم. اگر این قانون وجود داشت مثلا با پخش سریال «بانوی عمارت» از شبکه های دیگر باید مبلغی به عوامل آن پرداخت شود که خلاف دیگر کشورها در ایران چنین قانونی وجود ندارد. اگر چنین قانونی وجود داشت تا این حد آثار سطحی تولید نمی شد.

صحبت در این زمینه بسیار است. طی مدت پخش سریال «بانوی عمارت» بازخورد مخاطبان را چگونه دیده اید؟

بســیار خوب. من با مخاطب و مردم کوچه و خیابان ارتباط مســتقیم دارم و نفس در نفســم. با وجود آن که طی دو سه سال گذشــته در سریال های پرمخاطب ایفای نقش کــرده ام اما به نظرم مردم آن گونه کــه باید آن ها را نمی دیدند درصورتی که سریال «بانوی عمارت» بسیار دیده شده و هرکس آن را دیده بابت تولیدش تشکر می کند. به طور مثال با مخاطبانی روبه رو شده ام که بنا به گفته خودشــان تلویزیون نمی بینند اما منتظر می شوند تا ساعت پخش فرا برسد و برای دیدن سریال «بانوی عمارت» لحظه شماری می کنند. به هرحال مردم قصه و داســتان را دوســت دارند و به تاریخشان علاقه مند هستند. همه چیز سیاسی شده و نباید این گونه باشد و در این میان نکته مهم این است که سریال «بانوی عمارت» بدون شعار پیش می رود.

از گفت وگو با شما لذت بردم و سوال دیگری ندارم. اگر مطلبی هست بفرمایید.

خیر، حرفی نیست و از شما بابت این گفت وگو ممنونم.

---

منبع: روزنامه صبا/وحید خانه ساز