«راه مولانا» در راه است
"راه مولانا" نام کتابی است که مجید کساییان آن را به تازگی و با هدف ارائه روشی ساده برای درک نکات اصلی داستان‌های "مثنوی" نوشته است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1397/09/19 ساعت 08:56
آن‌طور که در مقدمه کتاب "راه مولانا" آمده، کشف یک محور یا کلید برای درک منظور مولانا از لابه‌لای هزارتوی داستان‌های "مثنوی"، هدف و نیت اصلی این تحقیق است؛ روشی ساده که مانند نخ تسبیح با آن بتوان مطالب گوناگون و به ظاهر پراکنده و مجزای هر داستان را تفکیک، دسته‌بندی و سپس طبق سلسله مراتب مشخصی جمع‌بندی کرد.
نویسنده این کتاب می‌گوید: بر اساس سال‌ها تحقیق و تفحص گروهی در "مثنوی" به این نتیجه رسیدیم که در داستان‌های "مثنوی" روندی منسجم با سلسله مراتب مشخص به وجود آوریم تا خواننده منظور مولانا را دریابد و چون کمتر کتابی به این مقوله پرداخته بود، کوشیدیم روشی را تعریف کنیم که بتوان با آن قصه‌های "مثنوی" را با اسلوب و ساختاری مشخص طبقه‌بندی کرد. مطالب در داستان‌های مثنوی پراکنده و برحسب طرح‌های نظام‌مند و کلاسیک موجود نیست، درست شبیه قرآن که در اغلب سوره‌های آن مطالب متنوع از اقوام و پیامبران و احکام و غیره، یک‌جا و در کنار هم و بدون ربط ظاهری آمده است.
کساییان با بیان این سخنان ادامه می‌دهد: استفاده از رویکرد آنتولوژی سبب شد بتوانیم برای تحلیل داستان‌ها به یک روند ساختارمند برسیم؛ روندی که از پنج مرحله می‌گذشت. در مرحله اول اصل داستان و آغاز و انجام را بدون این‌که برداشتی در آن دخیل باشد شرح دادیم و در مرحله دوم شخصیت‌های انسانی، غیرانسانی و طبیعی داستان‌ها را که هر یک در قالب نشانه (semiology)، نماد یک معنی و مفهوم (semantology) است معرفی کرده و واکنش آن‌ها را به سناریو داستان طبقه‌بندی کردیم. شعرهایی را که متضمن لحظات شادی، غم و اندوه، خشم و به طور کل عکس‌العمل‌های خودکار این شخصیت‌ها نسبت به اتفاقات است در همین مرحله آوردیم و نام "خودآیند" را بر آن نهادیم.
او در ادامه می‌افزاید: در مرحله سوم جریان افکار، جهان‌بینی و هستی‌شناسی مولانا را که نگرش نو اوست ذکر کردیم. شخصیت‌ها معمولاً حین بیان این دیدگاه‌ها ساکت‌اند. نام این بخش "نگرش نو" است و معمولاً ابیاتی که فعل سلبی و ایجابی دارند در آن گنجانده شده‌اند. مرحله چهارم شامل طریقت، فرمان‌ها و دستورالعمل‌هایی است که تحت عنوان "راه نو" در این کتاب آورده شده و ابیاتی را که مفهوم امر یا نهی یا توصیه در آن‌ها هست در یک بخش جمع کرده است. اما در مرحله پنجم نتایج و گشایش‌هایی که با پیروی از این بینش حاصل می‌شود شرح داده شده که عمدتاً تجربه تحول حالات و مقامات و کمالات معنوی انسان است.
این نویسنده، دیگر بخش کتاب خود را چنین شرح می‌دهد: در قسمتی با نام "برآیند" چکیده داستان، تکنیک‌ها و نکات اصلی آن آورده شده و نشانه‌ها، نمادها و کاربردهای آن جداگانه مورد بررسی قرارگرفته است تا قصد مولانا از بیان این نمادها به‌خوبی درک شود.
کساییان که داستان‌های دفتر اول "مثنوی" را با این روش پیش چشم مخاطبان آن گشوده می‌گوید: این صرفاً یک دیدگاه است و مگر نه این‌که هر کس از ظن خود یار مولانا می‌شود؟ نتیجه ۱۵ سال تحقیق و پژوهش و تدریس مثنوی اکنون در حدود ۲۰۰ صفحه و با نام "راه مولانا" قرار است از سوی نشر سیندخت منتشر شود. پیش از نشر این کتاب، دوره‌های آموزشی "مثنوی" با همین روش در موسسه رویش مهر برگزار و نتایج نیکی از آن حاصل‌شده است. "راه مولانا" در حد توان کوشیده است با ریختن آن بحر در کوزه‌ای، حامل جرعه آبی برای تشنگان باشد.
منبع: ایسنا
