وانشان، روستایی با قدمت ۳۰۰۰ سال در گلپایگان

 نکته ی جالبی که وجود دارد این است که روستای وانشان در گلپایگان بدلیل دارا بودن ابنیه تاریخی و بافت منحصر بفرد، جزء روستاهای هدف گردشگری از گذشته و تاکنون به شمار می رفته است.

همانطور که گفتیم گلپایگان شهری تاریخی و کهن در اصفهان است که به دلیل آب و هوای خوبی که دارد و قرار گرفتن رود زاینده رود در دل خود مسافران زیادی را به سمت خود جذب می کند. روستای وانشان در گلپایگان یکی از مواردی است که سبب جذب گردشگر به سمت این شهر در اصفهان می شود و دلیل آن هم وجود بناها و بافت تاریخی و منحصربه فردی است که در آن وجود دارد. این منطقه وسیع، از کهن ‌ترین خاستگاه‌ های تمدنی در نجد ایران است که صدها روستای قدیمی، زیبا و مهم را در خود جای داده است. روستای وانشان در گلپایگان در ۱۲ کیلومتری جنوب شهرستان گلپایگان و ۱۵ کیلومتری شمال خوانسار قرار دارد. این روستا در دل طبیعت زیبای خود پذیرای آثار و بناهای تاریخی بسیاری است.

با توجه به موقعیت جغرافیایی که روستای وانشان در گلپایگان که در ارتفاعات قرار دارد و آب و هوای بسیار خوبی داراست و نام آن وانشان یا به زبان محلی وانشون نیز گذاشته شده است، البته درنوشته های دیگر به نام ونیشون نیز از آن یاد شده است.

مختصری از تاریخ روستای وانشان در اصفهان

اگر بخواهیم کمی از تاریخ روستای وانشان در اصفهان بگوییم، مطابق با آن چه که در کتب تاریخی موجود است وجود بقعه امامزاده ابوافتوح سلیمان بن موسی بن جعفر که در روستای وانشان در گلپایگان وجود دارد نیز کتیبه ای را در خود دارد که قدمت آن به قرن دهم هجری برمی گردد. همچنین وجود درخت عظیم و فوق‌العاده قدیمی کنار دیوار امامزاده که نزدیک به هزار سال عمر دارد، نشان از قدمت این روستا دارد. در سال ۱۳۹۱ غاری کهن و قدیمی با بقایایی از استخوان های چندین انسان و ظروف سفالی در کوه نیز کشف شد که پس از بررسی ها و باستان شناسی های مربوط توسط میراث فرهنگی استان اصفهان نیز متوجه شدند که قدمت این روستا به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش می رسد و این موضوع نشان می دهند که در آن زمان های دور این روستا نشانه هایی از زندگی وجود داشته است.

 گویش مردم روستای وانشان در اصفهان

اهالی روستای وانشان در اصفهان یا ونیشونی ها گویشی شبیه به گویش خوانساری ها دارند که جزئی از گویش های ایران مرکزی و شمال غربی کشور به شمار می رود. جالب است بدانید که زبان وانشونی یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های ایرانی است.

بناهای دیدنی در روستای وانشان در گلپایگان

بقعه امامزاده ابوالفتوح سلیمان‌بن موسی‌بن جعفر
یکی از بناهای دیدنی که در روستای وانشان در گلپایگان وجود دارد بقعه امامزاده ابوالفتوح سلیمان بین موسی بن جعفر است که یکی از بناهای قدیمی این روستا محسوب می شود و اهالی این روستا قدمت آن را از روی درختی کهنسالی که در آن وجود دارد اندازه گیری می کنند، اما قدمت این امام زاده با توجه به آنچه باستان شناسان از روی کتیبه ای که در داخل حرم این امام زاده وجود دارد نیز کارشناسان متوجه شده اند که متعلق به قرن دهم می شود، بنا بر کتیبه، این امامزاده از نوادگان موسی پسر جعفر است. بر فراز بقعه چهارگوش آجری گنبدی هرمی و دوازده ترکی کشیده شده‌ است. روی صندوق آیاتی از قرآن مجید نوشته شده و کلمه «صندوق شاه حسین فرید ونشکوه» دیده می‌ شود.

فضای داخلی این این امامزاده دارای یک صندوق چوبی منبت کاری شده بسیار نفیس است که ضریح بر روی آن نیز قرار گرفته است. در فضای داخلی گنبدخانه، فضایی مستطیل شکل یا آسمانه با سقفی تیرپوش و مسطح قرار دارد. زیر سقف چوبی نقاشی و خوشنویسی با خط نستعلیق دیده می‌ شود که کار استاد محمود نجار و استاد یوسف خوانساری است.

شمعون میرزا سلیمان کلیمی و در عتیقه شاهزاده ابوالفتوح
در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی فردی به نام شمعون میرزا سلیمان کلیمی، به منظور خرید درب عتیقه شاهزاده ابوالفتوح در روستای وانشان در گلپایگان نیز به خادم آن مراجعه کرد و وی از روحانی های آن حکم شرعی فروش درب ها را پرسید، قدیمی هایی که در این روستای زندگی می کرده اند نیز نقل کرده‌اند روحانی در جواب این سوال این طور پاسخ می دهدکه: اگر این درب قابل استفاده نیست، فروش آن مانعی ندارد و باید پول آن را خرج تعمیر و مرمت زیارتگاه شاهزاده ابوالفتوح کنید.

 ضریح امامزاده ابوالفتوح
بعد از فتوایی که روحانی درباره فروش این در داد نیز، شمعون میرزا زمانی که داشت با در مسجد از مرز ایران خارج می شود نیز توسط نیروهای پلیس گیر می افتد و در بازجویی های خود اعتراف کرد که در را از خادم زیادتگاه شاهزاده ابوالفتوح خریداری کرده است. ماموران حکومتی به خادم شاهزاده ابوالفتوح مراجعه می‌کنند، او هم می‌گوید: من به حکم مجتهد محل‌مان این درب را فروخته‌ام و سرانجام شیخ محمدصادق علامه را برای محاکمه به اراک احضار می‌کنند. این محاکمه سال‌ها طول می‌کشد و در نهایت در تاریخ ۵ فروردین ۱۳۱۹ دادگاه استان تهران به این دلیل که معامله درب امامزاده سال ۱۳۰۹ صورت گرفته و درب امامزاده در اول آذر سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده، روحانی مزبور را تبرئه می‌کنند.

دیگر دیدنی های روستای وانشان در گلپایگان

در این روستا شما می توانید از جاذبه های دیگری که در آن وجود دارد هم دیدن کنید نظیر باغ های سرسبز، کوه بابادودورشاه، چشمه لمبی، مورا، دزی، کوی دیگا، کوه محد حیدر، قلعه جمال، حسن آباد، سدکرا، مقبره بهلون، برج حاج فرج الله، مزرعه امیریه نیز می توان اشاره نمود. در روستای وانشان، بقایای ارگ و قلعه‌ای تاریخی وجود دارد که در سال ۱۳۹۱ برای تصویر‌برداری سریال جلال‌الدین، بخش‌های زیادی از آن‌ بازسازی ‌‌و بخش‌هایی نیز به آن اضافه شده است. اما با این وجود قلعه سینمایی مولانا در روز سه شنبه ۲۳ شهریور ۱۳۹۵ توسط سازمان امور آب شهرستان گلپایگان به بهانه قرار گرفتن در حریم رودخانه تخریب شد، در حالی که رودخانه نصف بیشتر سال خشک است و فقط بخشی از قلعه در حریم آن بود.

جاذبه های گردشگری در گلپایگان

بعد از این که بازدیدتان از روستای وانشان به پایان رسید پیشنهاد می کنیم که جاذبه های دیگری که در گلپایگان وجود دارد را هم بازدید کنید.

ارگ تاریخی گوگد

بناهایی قدیمی و کهن از خشت و گل در شهر گلپایگان وجود دارد که قدمت آن به ۴۰۰ سال بر می گردد. این بنای تاریخی و ارزشمند در مسیر گلپایگان به تهران قرار گرفته با توجه به اسناد ثبت شده ای از این ارگ به نظر می رسد که نیمی از ساختمان این ارگ مهریه عمسر علیخان بوده که توسط به همسرش واگذار شده بوده است؛ بنابراین از آن زمان این ارگ به «ارگ علیخانی» نیز شهرت یافت.

 

مناره گلپایگان

دیگر بنایی که می توانید هنگام سفر به گلپایگان بعد از بازدید از روستای وانشان در گلپایگان از آن دیدن کنید، مناره ای است که با نام میل گلپایگان در این شهر به شهرت رسیده است. این اثر تاریخی که متعلق به دوران سلجوقیان است، با قدمتی بالغ بر ۹ قرن، شاهد رخدادهای مختلف تاریخی است و به نظر می‌رسد با روشن کردن چراغ برفراز آن، همچون راهنمایی برای کاروانیان بوده است.

کبوترخانه گلپایگان

یکی از مناطقی که دیگری که در شهر گلپایگان ارزش دیدن دارد، کبوترخانه ای است که در آن از خشت و گل ساخته شده است. این بنای ارزشمند توجه هر گردشگری را به خود جلب می کند و از گذشته های دور به همت کشاورزان نیز در این محدوده ساخته شده است تا هم پناهگاهی امن برای کبوتران باشد و هم کشاورزان بتوانند علاوه بر رهایی از شر آفت‌های زمین‌هایشان، از فضولات پرندگان به عنوان کود، استفاده کنند.

---

منبع: مجله گردشگری الی گشت