گفتگوی تبیان با "مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی"
سرریز آسیب‌های اجتماعی
در جامعه امروزی ایران، اوضاع معتادان بسیار نگران کننده است و بخش خدمات شهری شهرداری، برنامه‌ها و تدابیر ویژه‌ای را برای مقابله با این آسیب اجتماعی در دستور کار قرار داده، اما بی‌تردید، پیشگیری بسیار آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان معضلات و آسیب‌های اجتماعی است.
بسیاری از جامعه شناسان بر این عقیده هستند که اکثر انحرافات اجتماعی (Social Devianced)، حاصل هجمه‌ی گسترده‌ی انواع فناوری‌ها، بالأخص ابزار ارتباطاتی و اطلاعاتی است. در این راستا، "برایان ترنر" (Bryan Turner) جامعه‌شناس انگلیسی، معتقد است که انحراف اجتماعی؛ به رفتاری گفته می‌شود که هنجارهای موجود را به‌طور گسترده‌ای نقض کند. ازاین‌رو، هرچه جامعه‌ای به سمت و سوی پیشرفت و پیچیدگی حرکت کند، نرخ انحراف‌های اجتماعی در آن افزایش خواهد یافت.(1)
اکثر نظام‌های صنعتی، مدرن و پست‌مدرن به‌خودی‌خود با آسیب‌های اجتماعی فراوانی همراه هستند و تمام کشورهای سرمایه‌داری و در حال توسعه همچون؛ انگلستان، آمریکا، هند، مصر و... با آسیب‌های اجتماعی مختص به خود دست به گریبان‌اند
جامعه ایران نیز همواره و در دوران مختلف، با آسیب‌های اجتماعی متفاوتی مواجه بوده که این روند، با شدت گرفتن تهاجم فرهنگی و تغییر در سبک زندگی نسل جدید، روند فزاینده‌ای را به خود گرفت. این موضوع تا آن اندازه حائز اهمیت است که رهبر معظم انقلاب اسلامی، قریب به 12 سال پیش تذکرات گسترده‌ای درباره‌ی تغییر در سبک زندگی، آسیب‌های اجتماعی حاصل از آن و نیز تغییرات نسل جدید ارائه کردند.
آسیب‌های اجتماعی انواعی دارند که بنا به ابعاد اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی بسیار گسترده و پیچیده عنوان شده‌اند. اما امروزه و با توجه به آمار این آسیب‌ها، مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از "اعتیاد"، "طلاق"، "کودکان کار" و "کارتن‌خواب‌ها".
در این راستا، سید نجم الدین محمدی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری با اشاره به گستردگی آسیب‌های اجتماعی در ایران و به‌ویژه تهران، اظهار داشت که با توجه به آمارها و اطلاعات میدانی، اعتیاد در صدر آسیب‌های اجتماعی قرار دارد.
نهادهای غیردولتی و مراکز ام.ام.تی MMT (مراکز درمان سوءمصرف مواد مخدر) با انتشار آمارهای مستند، اعلام کرده‌اند که بیش از 1 میلیون و 200 هزار نفر تحت پوشش این مراکز بوده و این آمار روند فزاینده‌ای را طی می‌کند.
بیشتر بخوانید
مرگ آنلاین! +فیلم / اینفوگرافیکفروش کلیه؛ تدبیری برای گذران زندگیمالک کمپانی شاخ‌های مجازی! +تصویر
بزرگ‌ترین عامل بروز آسیب‌های اجتماعی در کشورهای بزرگ، مشکلات اقتصادی و کمبود امید اجتماعی است. در ایران نیز پس از هر بحران و تنش اقتصادی-سیاسی با کاهش امید و به‌تبع آن، افزایش آمار خودکشی مواجه می‌شویم.
در مرحله‌ی بعدی، معضل طلاق یکی از آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود که امروزه، آمار نگران‌کننده‌ای را به خود اختصاص داده است. البته اشاره به این دو معضل اجتماعی، به آن معنا نیست که دیگر آسیب‌های اجتماعی اهمیتی ندارند، بلکه ازنظر ما و دیگر متولیان حوزه‌ی اجتماعی و فرهنگی، همه‌ی آسیب‌های اجتماعی حائز اهمیت بوده اما برخی از آن‌ها بنا به سرانه‌ی اجتماعی بیشتر و بحرانی شدن مورد توجه بیش از پیش قرار می‌گیرند. به‌طور مثال، در زمستان کارتن‌خوابی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ چراکه سرمای زمستان احتمال آسیب‌پذیری و حتی مرگ کارتن‌خواب‌ها را افزایش می‌دهد.
باید توجه داشت که امروزه، اکثر نظام‌های صنعتی، مدرن و پست‌مدرن به‌خودی‌خود با آسیب‌های اجتماعی فراوانی همراه هستند و تمام کشورهای سرمایه‌داری و در حال توسعه همچون انگلستان، آمریکا، هند، مصر و... با آسیب‌های اجتماعی مختص به خود دست به گریبان‌اند، اما بنا به روند شهرنشینی، توزیع طبقات اجتماعی، مهاجرت، مشکلات اقتصادی و عدم توزیع فرصت‌ها آسیب‌های اجتماعی متفاوتی دارند.
سید نجم الدین محمدی، بزرگ‌ترین عامل بروز آسیب‌های اجتماعی در کشورهای بزرگ را، مشکلات اقتصادی و کمبود امید اجتماعی عنوان کرد. در ایران نیز ما پس از هر بحران و تنش اقتصادی-سیاسی با کاهش امید و به‌تبع آن، افزایش آمار خودکشی مواجه می‌شویم.
در زمستان کارتن‌خوابی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود چراکه سرمای زمستان احتمال مرگ بسیاری از آن‌ها را افزایش می‌دهد.
شهرداری تهران سامانه 137 را برای خدمات شهری اختصاص داده و شهروندان با تماس، می‌توانند کارتن‌خواب‌ها و بی‌خانمان‌ها را معرفی کنند تا در این ایام سرد به گرم‌خانه‌ها معرفی شوند. در حوزه کودکان کار هم شهرداری مراکز "پرتو" را راه‌اندازی کرده و روزانه بیش از 3 هزار کودک کار را تحت پوشش و آموزش قرار می‌دهد و کارگاه‌های تخصصی کار برای این افراد در نظر گرفته‌ایم تا آینده‌ی شغلی مطلوبی را برایشان متصور شویم.
مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری یکی از راهکارهای پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اجتماعی را مبارزه با تهاجم فرهنگی و پر کردن خلأهای فرهنگ عنوان کرده و گفت: بهترین راه برای جلوگیری از ولنگاری فرهنگی که بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جامعه ایران از آن نشأت می‌گیرد؛ افزایش سطح امید در جامعه و نیز پر کردن خلأهای فرهنگی است، چراکه این خلأها زمینه‌ی بسیاری از لغزش‌ها و انحرافات اجتماعی را ایجاد می‌کند.
پی‌نوشت:
1. تعریف انحراف اجتماعی، پایگاه اطلاع‌رسانی سرای دانش
