طلسم «زنان داستان‌نویس نسل سوم» شکست

این‌ نویسنده پیشکسوت درباره کتاب «زنان داستان‌نویس نسل سوم؛ ۶۵ داستان با تفسیر» که به تازگی در انتشارات مرواید منتشر شده،  گفت: زمانی که در آمریکا بودم، مجله‌ای که خانمی آن را اداره می‌کرد از من خواهش کرد که مطلبی راجع‌به نویسنده‌های امروز برای آن‌ها بنویسم. ما سه نسل نویسنده داشتیم. نسل اول داستان‌نویسی ما هشت نفر بودند؛ از جمله محمدعلی جمال‌زاده، صادق هدایت، صادق چوبک، جلال آل احمد، به‌آذین، سیمین دانشور و ابراهیم گلستان. نسل دوم هم ۳۱ نفر بودند که بعد از کودتا شروع شد. همچنین نسل سوم که از سال ۵۷ شروع شده و تا کنون ادامه داشته، نویسنده‌های زیادی را دربر می‌گیرد.

او افزود: خواستم درباره نویسنده‌های نسل سوم بنویسم. زمانی که شروع به نوشتن کردم، دیدم تعداد آن‌ها خیلی زیاد است و ما فوران داستان‌نویس زن را داریم. در نسل اول فقط سیمین دانشور را داشتیم. در نسل دوم پنج نویسنده زن داشتیم و در نسل سوم انفجار  داستان‌نویسان زن را داریم. بنابراین مردان را کنار گذاشتم و مجموعه ‌داستان‌های زنان را بررسی کردم. حدود ۹۰ مجموعه گیر آوردم و خواندم. حدود ۲۰ مجموعه اصلا داستان نبود و انشانویسی بود. بر اساس شناختی که از داستان دارم، آن‌هایی را که در حد داستان بود انتخاب کردم؛ در میان این داستان‌ها، داستان‌های ضعیف، متوسط و فوق‌العاده‌ای بود. ۶۸ داستان‌نویس را انتخاب کردم که حاصل کار در آمریکا چاپ شد.



میرصادقی سپس بیان کرد: آقای حسن‌زاده - مدیر نشر مروارید - از من خواست تا این کتاب را در ایران چاپ بکند که من اجازه دادم، اما گرفتار سانسور شد؛ مثلا از  یک داستان، یک صفحه حذف کردند و از داستان دیگر پنج سطر. من که در داستان دیگران نمی‌توانم دست ببرم و  آن را حذف کنم، من فقط داستانی را که مجوز گرفته بود، انتخاب کرده و تفسیری برای آن نوشته بودم. کتاب در ارشاد ماند تا اخیرا آقای مردای‌نیا (مدیر اداره کتاب) را که آدم حسابی است و ۱۵ سال پیش هم به سه کتاب مجوز انتشار داده بود، اتفاقی در مراسمی دیدم و به او گفتم که این مورد پیش آمده و اجازه انتشار کتاب داده شد. البته سه تا از ۶۸ نویسنده حذف شدند؛ خانم شیوا ارسطویی، خانم بلقیس سلیمانی و خانم طلا نژادحسن. این کتاب با داستان‌های ‌۶۵ نویسنده چاپ شد. من از انتشار کتاب خوشحالم و آن را به زنان تقدیم کرده‌ام. در واقع این کتاب حاصل آن زمان بود و حداقل باید ۱۰ - ۱۵ سال پیش منتشر می‌شد.

 او در ادامه گفت: جمهوری اسلامی باید افتخار کند که این همه نویسنده زن دارد؛ ما زمان شاه یک نویسنده زن در نسل اول و پنج نویسنده در نسل دوم داشتیم. اما تعداد نویسنده‌های زن در این زمان فوق‌العاده است؛ ۹۰ نویسنده زن داریم، شاید هم بیشتر، چون ممکن است من کتاب‌هایی را ندیده باشم. برای نوشتن این‌ کتاب در کتاب‌فروشی‌ها می‌گشتم و از کسی‌ هم اجازه نگرفتم. ۱۰-۱۵ سال جلویش را گرفتند و حالا بیرون آمده است.

این نویسنده و مدرس پیشکسوت داستان‌نویسی درباره ویژگی‌های داستان‌های زنان داستان‌نویس نسل سوم گفت: اصولا نویسنده‌های قبل از انقلاب آرمان‌گرا بودند، چه نسل اول و چه نسل دوم، آن‌ها می‌کوشیدند تا جامعه عوض شود و فضای بسته آن زمان باز شود، در واقع آن‌ها یک آرمان‌گرایی کلی داشتند. اما داستان‌های زنان نسل سوم آرمانگرای زنانه است و  در آن‌ها مسائل زنان مطرح شده است، اختلافی که زن و شوهرها دارند، اختلافی که زنان با اجتماع و مردها دارند. اغلب این‌ نویسنده‌ها سعی می‌کنند تا وضعیتی را که گرفتارش هستند تغییر بدهند، خصوصیت مردسالاری حاکم بر جامعه را از بین ببرند و آزادی‌هایی را که از آن‌ها گرفته شده برگردانند. در واقع داستان‌ها بیشتر آرمانگرای زنانه است نه آرمانگرای اجتماعی. البته اجتماع هم در این موضوع تأثیر دارد یعنی اجتماع است که این مسئله و گرفتاری‌ها را برای زنان پیش آورده است.

«زنان داستان‌نویس نسل سوم» با گزینش و تفسیر جمال میرصادقی در ۶۳۷ صفحه با شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۶۵هزار تومان در انتشارات مروارید منتشر شده است.

در نوشته پشت جلد کتاب می‌خوانیم: در دو کتاب قبلی (جلد اول و دوم کتاب «جهان داستان، ایران») به داستان‌نویسان نسل اول و دوم پرداخته بودم و از هر نویسنده نام‌آور این دو نسل، داستان کوتاهی برگزیده بودم و تفسیری بر آن نوشته بودم. قاعدتا این دو کتاب باید دنباله‌ای داشته باشد  تا مسیر رشد و تحول داستان‌نویسی ایران را نشان دهد، چون بعد از انقلاب نیز نویسنده‌هایی به وجود آمده‌اند و آثارشان در جامعه ادبی بازتاب یافته است و باید از این نویسنده‌ها نیز صحبت کرد تا چرخه ادبیات داستانی نوین معاصر ایران کامل شود.

در مطالعه داستان‌های زنان نویسنده نسل سوم، اغلب با ویژگی‌های مشترکی روبه‌رو می‌شویم. من به این ویژگی‌های مشترک خاص زنان داستان‌نویس نسل سوم، نام آرمان‌گرایی زنان در قلمرو ادبیات داستانی می‌دهم که دربرگیرنده مبارزه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی زنان برای از میان برداشتن تبعیض‌ها و محرومیت‌ها و رهایی از قید و زنجیر سنت مرد-سالاری است.

---

منبع: ایسنا