مریم ، یك دلتنگی تاریخی
مریم ، نامی زیبا وبا شكوه كه در تاریخ بر اریكه پادشاهی زلال حقیقت تكیه زده است و آمدگان و رفتگان تاریخ را مبهوت خود كرده است . مریم جوشیده از چشمه پاك فطرت است كه روایت آن ، دل هر حقیقت جویی را می لرزاند و او را به زانو زدن از نیاز وا می دارد .
فیلم مریم مقدس بار دیگر باعث یك اتفاق مبارك شد و انگشتان ساحرانه آن ، روح ما را به نیشگونی بیدار كرد و به سوی بینش و خیزشی شیرین راهنما شد و باعث كشف حلقه مفقوده یك پیوند تاریخی مقدس ، برای ذهن متلاطم و سرگردان ما دریای آرامش شد و به این وجود تكیده و خسته از ناگواریها و ناهنجاریهای روزگار قرن حیوانیت اجازه داد تا گوهری دیگر از نشانه های مباهات خدا به فرشتگانش را ، از دل تنگ و تاریك تاریخ بیرون بكشد و فارغ از دغدغه ها ئ سیاهكاریهای دینی با او دقایقی هم صحبت شود ، با او درد و دل كند وبا تمام وجود ارتباطی ماوراءالطبیعی و برخاسته از دیدگاه وحی با آن مقام محترم برقرار كند .
حرف از روشمندی و قالب فیلم سینمایی «مریم مقد س» و به طور كلی سینمای ایران بحثی طولانی و قابل تامل خواهد بود كه بطور یقین پرداختن به این مقوله ، امری لازم و با اهمیت است ، چرا تا تكنیك در دست یك هنرمند به مانند مومی نرم نباشد و آنرا هماهنگ با هر آنچه كه قوه ذهن به او دستور میدهد نتواند به كار گیرد ، آن تكنیك به جز یك شوی روشنفكرانه كه زنجیر زیبایی است بر دست و پای هنرمند ، چیزی نخواهد بود .
فیلم مریم مقدس از نظر فیلمنامه و كارگردانی و مسایل دیگر حرفه سینما ، عاری از مشكلات و ضعفها نمی باشد ، چرا كه این ثمره میوه ای است از نهال ضعیف و نحیف سینمای ایران ، اما تنها عاملی كه این فیلم را استوار روی پای خود نگه داشته است و آنرا از نو یسنده ، كارگردان ، موسیقیدان ، نور پرداز ، چهره پرداز،بازیگر ، دكوراسیون و كل سیستم سینمایی و بینده و منتقد و ....جدا كرده است ، همان مضمون و محتوای فیلم است كه پیشتر از این صحبتش به میان آمد. شخصیت تاریخی مریم كه در كتاب دینی ما قرآن نیز حدود 34 بار از آن یاد شده ، بیشتر از همه خبر فرود حضرت مسیح، فرزند حضرت مریم ، د ر زمان حضرت امام عصر( عج ) و اقامه نماز در پشت این امام برای ما شیعیان عاشق حضرتش ، این فیلم را به یك اثر ماندگار و تاریخی تبدیل كرده طوری كه سكانس به سكانس این فیلم با آن موسیقی مسحور كننده، كه هنرمندانه تنظیم شده است به روح انسان عاشق حقیقت ، چنگ می اندازد .
به همین دلایل ساخت این نوع فیلمها به مثابه فیلمهای دیگر ، دست اندركارانش را نگران تكنیك وقالب نخواهد كرد ، چرا كه جریان و قصه پر كشش و دراماتیك حضرت مریم ( س) خو د قسمت اعظمی از مشكلات را حل كرده است . با تمام این حرفها بحث از نقاط ضعف و قوت مسائل تكنیكی فیلم ، جای خود دارد وباید با تمام قدرت از عهده این بحث بر آمد چرا كه قصه های مذهبی و دینی تاریخ اسلام و ادیان ، با توجه به پركشش بودن و سرشار بودن از نقاط عطف و درام ، هیچگاه نباید قربانی یك تكنیك ضعیف وعاری از هر گونه هنرنمایی در خور محتوای عظیم خود شوند . بزرگترین مشكل و ضعف فیلم سینمایی مریم مقدس این است كه همه به نوعی درك و فهم كرده اند :
انتخاب از یك سریال چند قسمتی ... این عمل برخاسته از یك اضطرار، به نوعی در ذوق بیننده می زند و او را از همراهی مطلق و درونگرا دور می سازد . تدوین ضعیف و پراكنده و گهگاه بی ربط آن، ذهن و مخیله تماشاگر را در تمركز وایجاد حسی درونگرا از كار می اندازد . باید توجه داشت فیلمی كه در قالب ژانرهای درونگرا ساخته و پرداخته می شود، نیاز به یك تدوین آرام و به دور از غل غشهایی كه در سطح می گذرد همراه با فیدها و دیزالوهای به مو قع دارد تا بینده ، هر چه بیشتر در بطن داستان غور نمایدو او را به نهایت حقیقت نهفته در داستان فیلم نزدیك كند ،به طور مثال این ضعف در قالب حضور شخصیت جوانی كه در سكانس های پایانی فیلم ظاهرمی شود ، به طور برجسته مشهود است كه به ظاهراز دوستان یا همسایگان و یا از شاگردان حضرت زكریا می باشد بدون هیچ مقدمه و هیچ شخصیت پردازی وارد فیلم می شود به طوریكه بعضی بیندگان به اشتباه اورا حضرت یحیی می پندارند كه با توجه به سن حضرت یحیی در آن زمان و سن حضرت مریم و مقایسه این دو ، این برداشت ، اشتباهی آشكار است .
استفاده از جلوه های ویژه رایانه ای و ایجاد هاله های نورانی و افكت های لطیف و هنرمندانه این فیلم را سرشار از یك حس اساطیری و ماورایی كرده كه خود نوعی خیزش در استفاده از این نوع جلوه ها در سینمای ایران مخصوصاً در فیلمهای برخاسته از یك روایت قدسی است كه از سریال امام رضا (ع) ( ولایت عشق ) آغاز شده امیدواریم به طور صحیح در تناسب هنری خود ادامه پیدا كند .
فیلمبرداری با سه درجه آزادی و حركتها ی بزرگ دوربین نیز از آن شاهكارهایی است كه این فیلم را در زمره فیلمها ی خاص در سینمای ایران قرار میدهند ، به قول منتقد سینمایی « فیلمبرداری آكروباتی» این فیلم فراتر از حد و اندازه های امكانات فنی سینمای ایران است كه این به مدد و تلاش گروه آقای حسن پویا امكان پذیر شده است .اگر بگوییم نوع فیلمبرداری این فیلم ، قسمت اعظمی از بیان و انتقال پیام و حس این فیلم بوده است ، بیراه نگفته ایم چرا كه در بعضی موارد ، حركت دوربین و زوایه و نمای دید بیننده به صحنه و بازیگر و تعیین دكورپاژ جایگزین بسیاری از دیالوگها خواهد شد . با انتخاب درست و منطقی حركت یك دوربین می توان انتقال حس عظیمی را كه شاید در پس دقیقه ها دیالوگ ، امكان پذیر نیست ممكن كرد.
ورود با شكوه و ملكوتی حضرت مریم (س) به معبد سلیمان برای ادای نمازرا حتما ً به خاطر دارید كه آن شكوه و عظمت و معنویت فقط به مدد حركت دوربین و نوع نگاه آن فراهم شده است .
با جمع تمام مولفه های تكنیكی ومحتوایی وبا توجه به این كه سریالی خواهد بود كه از تلویزیون بدون هزینه نمایش داده خواهد شد ، انرژی و شوقی در بینده او را برای دیدن دوباره و سه باره فیلم راغب میكند .
اماپس از صحبت در مورد تكنیك و قالب این فیلم ، سخن در مورد مضمون و شخصیت مریم خالی از لطف نخواهد بود .
حضرت مریم ، فرزند عمران پیامبر، همان بانویی است كه جزء 4 بانوی گرانقدر و عظیم الشان تاریخ لقب گرفت و خداوند به واسطه وحی با او هم صحبت شد . « ورای رسول ما یاد كن در كتاب خود احوال مریم را آن روزی كه از اهل خانه خویش كنار گرفته به مكانی د رشرق بیت المقدس ( برای عبادت ) روی آورد » چقدر زیباست این ارتباط معنوی از پس هزاران دیوار قطور و سخت زمان .
مریم روایت تنها یی انسان حقیقی است د رمیان واقعیتها ی پلشت زمینی ، مریم قصه دوباره غریب ماندن اسوه ها در میان مردم زمانشان است . مریم آیینه تمام نمای قصه ها و نیتهای شوم آن مردمان دورو و پلید زمان است كه به واسطه علم و هوچیگیری ، گلوی حقیقت را سر نیزه می كنند وكیسه ها ی زر خود را می دوزند .
مریم قصه زیبا و شیرین مائده های آسمانی است. قصه رحمت و مهربانی پروردگار ، قصه نیایش و پرستش نهر در جویبار، قصه سجده ستارگان در آسمان ، قصه زایش و زندگی ،قصه تولدروح خدا ...
روایات مریم واگویه عقده ای وانشده از دردها و آلام نها نخانه دل تك تك انسانهای امیدوار به روز موعد است . روزی كه مستضعفین عالم ، وارث و پیشوایان این جهان خواهند شد . اگر آن كاهن یهودی اعتقاد دارد كه «مردم روزی از دست مریم خسته خواهند شد و این عكس العمل مردم نسبت به قداست مریم یك بازی و شوخی است كه تمام خواهد شد » باید گفت كه همیشه این كاهنان نوعی بسیارند كه روح و جسم رهبران و رهروان حقیقت را با زبان و عمل خود به صلیب می كشند .
مریم پیش زمینه تابلوی زیبایی است كه خداوند با كمال هنرمندی به بندگان خود هدیه كرده است تا از سرچشمه این عشق چنان سیراب شوند كه فرشتگان ، بی اختیار به آنها تعظیم كنند و دیگر اینكه عذری برای سیاهكاریهای خود نداشته باشند .این تابلو با بعثت پیامبر اكرم (ص) تكمیل می شود
وبا حضور یگانه بزرگ بانوی عالم ، زهرای اطهر (س ) تمام می شود .
اگر ما انسانها می توانستیم دست پاك فطرتمان را در دست این حقایق بفشاریم و با این ستارگان جاودانه الفتی تاریخی و انسی همیشگی برقرار كنیم و شاهراه اتصال قلبهای فرسوده ما روح پاك و زنده سبكروحان می شد ، یقینا آن وقت می توانستیم شیرینی و لذت یك زندگی سرشار از معنویت و ارتباط با ماوراء را در عین زمینی بودن و گرفتاری درچارچوب نظام علت و معلول درك كنیم و با آن همراه شویم .
نمایش این فیلمها ثابت می كند كه حضرت مریم ها هنوز رسالت تاریخی خود را ادا می كنند و نبود كالبد خاكی این شخصیتهای تاریخی دلیلی بر عدم انس و ارتباط با این آسمانها نیست . ای كاش این ارتباط درظرفیت اكثر انسانها وجود داشت تا شاهد مدینه فاضله ای بودیم كه در آن به مریم ها (س) تهمت زده نمی شد ، یوسف ها به قعرچاه نمی رفتند ، جوانان كهف در غار تنهایی طلب مرگ خود را از خدا نمی كردند ، آتشی بر ابراهیم مهیا نمی شد ، عیسی ها را بر صلیب نمی كشیدند ،پیامبرها زهر بی یاری نمی چشیدند ، علی ها شكوایه ها ی خود را نزد چاه نمی بردند ، بزرگ بانویی میان در و دیوار جان نمی داد ، امامی از تنهایی تن به صلح نمی دا د و در نهایت سری بر سرنیزه نمی رفت و طفل شیر خواره ای در دست پدری پرپر نمی شد و............
