جایگاه مهم صداوسیما در ارتقای فکر و اندیشه؛
جای خالی اندیشه و ایدئولوژی در رسانه ملی
صداوسیما در میان رسالت‌های بی‌شماری که دارد، از ساخت برنامه‌هایی که به ارتقای اندیشه جامعه و اعتبار‌سنجی قرائت‌های مختلف ایدئولوژیک کمک می‌کند غافل شده و این برای یک رسانه ملی ضعفی بزرگ محسوب می‌شود.
نوستالژی فراموش شده
اوایل انقلاب باوجود اینکه با مشکلاتی از قبیل عدم تثبیت حکومت و اوج جنگ ایران و عراق روبرو بودیم، ولی برنامه‌ای ساخته شد که گروهی مسلمان با گروهی مارکسیسم با هم مسالمت‌آمیز گفت‌و‌گو می‌کردند و ای‌کاش این برنامه‌ها و یا مجالسی که حتی از قبل از انقلاب در حسینیه ارشاد یا در دانشگاه‌ها با حضور مطهری‌ها و شریعتی‌ها داشتیم، تبدیل به نوستالژی نمی‌شد و امروز شاهد حجم بیشتری از تضارب آراء در حوزه جهان‌بینی، اندیشه و ایدئولوژی، به‌خصوص در صداوسیما بودیم.امروز صداوسیما در چند برنامه توانست الگوهای موفقی را در جریان ایجاد فضای باز فکری پیاده کند که باید ضمن قدردانی از این اقدام، امیدوار به ادامه آن باشیم.
رسانه ملی با آن عظمت و این جایگاه کلیدی و ارتباط مستقیمی که هرروز با جامعه دارد، کارنامه موفقی در پرداختن به مباحث اندیشه‌ای نداشته است، اما ساخت برنامه‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، می‌تواند نویدبخش روزهای پرشور و داغی باشد که اندیشه‌های مختلف بتوانند دیدگاه‌های خود را در معرض مردم قرار دهند؛ چراکه مردم بهترین داور برای ارزیابی صحت افکار هستند.
موفقیت های امروز صدا و سیما
امروز صداوسیما در چند برنامه توانست الگوهای موفقی را در جریان ایجاد فضای باز فکری پیاده کند که باید ضمن قدردانی از این اقدام، امیدوار به ادامه آن باشیم.به‌طور مثال برنامه "شوکران" با اجرای پیام فضلی نژاد، یک نمونه موفق گفتوگوی آزاد، به‌دوراز تعصب و سانسور است که با اندیشمندان باتجربه ایران وارد دیالوگی شده که بدون غرض‌ورزی کاستی‌های فکری و اجتماعی کشور را مورد کنکاش قرار داده و رویکردهای مختلف نسبت به جامعه را بررسی می‌کند.
مطابق با اصل یک‌صد و هفتاد و پنجم قانون اساسی؛ در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد؛
یکی دیگر از برنامه‌های خوش ساختی که اخیراً روی آنتن می‌رود، برنامه "بدون توقف" است که دقیقاً مصداق کرسی‌های آزاداندیشی مورد مطالبه رهبری است. در این برنامه عده‌ای از دانشجویان به نمایندگی از مردم سوالاتی را از اندیشمندان و مسئولین عالی‌رتبه کشور می‌پرسند که در حقیقت همان سؤالات و شبهات کف اجتماع است. در حقیقت این برنامه یک آموزه مهم داشته و آن اینکه ما بدون آنکه بخواهیم هزینه‌های سنگینی از رسانه‌های بیگانه ماهواره‌ای و شبهات ایجادشده توسط شبکه‌های اجتماعی متحمل شویم، می‌توانیم با این برنامه‌ها جلوی خطرات بزرگی را بگیریم.
"مجله علوم انسانی زاویه" هم یکی دیگر از برنامه‌هایی بوده که سال‌ها با ایجاد فضای مناظره در موضوعات مختلف، در پیشرفت حوزه فکر و اندیشه و ایجاد دغدغه نسبت به بسیاری از موضوعات موفقیت‌هایی به‌دست آورده است، به‌خصوص در چند برنامه آخرش با دعوت از دو جریان مختلف فکری مثل عباس عبدی و کچوییان، نگاه خیلی از جوان‌ها را به خودش جذب کرد.
رسانه ملی مطابق با قانون اساسی عمل کند
یکی از مشکلات اساسی صداوسیما در حوزه اندیشه که تا امروز با آن درگیر بوده، حفظ یک قرائت واحد از ایدئولوژی و اندیشه دینی و پرهیز از فراهم کردن فضایی برای مطرح‌شدن افکار مختلف است.اگر مردم به‌خصوص جوانان و قشر تحصیل‌کرده به این باور برسند که در رسانه خودمان می‌تواند اندیشه‌های مختلف را بدون سانسور ارزیابی کنند، طبیعتاً کمتر به رسانه‌های دیگر کشیده می‌شوند.
مطابق با اصل یک‌صد و هفتاد و پنجم قانون اساسی؛ در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، آزادی بیان و نشر افکار با رعایت موازین اسلامی و مصالح کشور باید تأمین گردد؛ در رسانه‌های گروهی (رادیو وتلویزیون) آزادی انتشارات و تبلیغات طبق موازین اسلامی باید تأمین شود.
حالا اگر آنچه در قانون اساسی آمده انجام نشود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ طبیعتاً همان‌طور که تا امروز شاهد آن بوده‌ایم، ریزش مخاطبین صداوسیما زیاد خواهد شد. بنابر آمارهایی که سایت ایسپا منتشر کرده است، 40 درصد مردم معتقدند صداوسیما مقدار کمی از واقعیت‌های جامعه را منتقل می‌کند و در این آمار آمده است، هرچه تحصیلات افراد بالاتر برود، اعتمادشان به صداوسیما کمرنگ‌تر می‌شود.
اگر این تصور در مردم ایجاد شود که صداوسیما فقط یک فکر و اندیشه را تقویت می‌کند، ممکن است مردم در دام رسانه‌هایی قرار بگیرند که به دنبال استفاده از این کم‌کاری رسانه ملی، ذهن و فکر مردم را مسموم خواهند کنند. اما اگر مردم به‌خصوص جوانان و قشر تحصیل‌کرده به این باور برسند که در رسانه خودمان می‌توانند اندیشه‌های مختلف را بدون سانسور ارزیابی کنند، طبیعتاً کمتر به رسانه‌های دیگر کشیده می‌شوند.
پیشرفت جامعه با گفتوگوی آزاد
مهم‌ترین دستاوردی که اندیشه آزاد و گفتوگوی چندجانبه دارد، پویایی جامعه، ارتقای مفهوم جامعه مدنی و تحول علوم مختلف به‌خصوص علوم انسانی است که نتیجه آن داشتن مردمی اندیشه‌ورز، پویا و مترقی خواهد بود.به‌طور حتم مقوله علم و اندیشه زمانی پیشرفت می‌کند که مورد ارزیابی و اعتبار سنجی قرار بگیرد. زمانی که صاحبان افکار مختلف توسط کارشناسانی مورد پرسش قرار بگیرند و یا مناظره‌هایی بین چند اندیشه مختلف برگزار شود، قانون طبیعی حکم می‌کند که تفکر ضعیف کنار برود و ما اگر مدعی هستیم صاحب حقیقتیم، باید از در معرض نقد قرار گرفتن هراسی نداشته باشیم.
بنابراین با توجه به مطالبه جوانان از مسئولین و روحیه پرسشگری اندیشمندان و فرهیختگان، لازم است به این نیاز جامعه پاسخ داده شود و صداوسیما نقش مهمی را در این خصوص می‌تواند ایفا کند. البته نباید فقط رسانه ملی در این کم‌کاری‌ها محکوم شود، بلکه انگشت اتهام به سمت حوزه‌ها و دانشگاه‌ها هم باید گرفته شود؛ چراکه شخصیت‌های علمی ما معمولاً منفعل هستند و منتظرند یک نفر بیاید از آن‌ها مصاحبه کند، ولی خودشان کمتر برای عرضه اندیشه به جامعه از طریق رسانه خلاقیت داشته‌اند.
