تبیان، دستیار زندگی

داستان‌های مولوی حاوی بن‌مایه قرآنی است

یک استاد ادبیات گفت: داستان‌های مولوی حاوی بن‌مایه قرآنی است و کم داستانی است از داستان‌های مولوی که بن‌مایه قرآنی نداشته باشد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

 مولوی

 دکتر محمود مهدوی دامغانی در خصوص اشارات عرفانی و قرآنی در شعرهای مولانا اظهار کرد: هیچ کتابی یک‌دست نیست؛ مثنوی هم همین‌طور است و گاه مطالب در آن اوج می‌گیرد، در عین حال مواردی هم در مثنوی هست که پیچیده است که از آن جمله می‌توان  به موارد ناسازگاری مولانا با فلاسفه  اشاره کرد.

او در ادامه گفت: ایشان هنگامی که می‌خواهد بیان عنایت حق به قدرت خدا را که لایزال است، در داستان ستون حنانه بیان کند، رسما فلسفه مورد نقد قرار می‌گیرد، فلسفه این را باور ندارد. در راستای آفرینش ارواح قبل از اجسام، مولانا مفصل بحث می‌کند که فلسفه این مسائل را قبول ندارد  و گاهی این امور بر شارحان مثنوی مشکل افتاده است.

این استاد ادبیات تصریح کرد: در این مجلس نمی‌خواهم شرح مخصوصی از مثنوی را بیان کنم؛ اما با توجه به آنچه مرحوم آقای جلال‌الدین همایی، استاد بزرگم، در مولوی‌نامه مرقوم فرمودند، می‌بینیم که مولوی چنان پیچ و خم‌هایی دارد که بزرگ‌مردی چون جلال همایی گاه‌گاهی متوقف می‌ماند.

مهدوی دامغانی خاطرنشان کرد: خیلی خوشحال شدم از دست‌نویس مرحوم حسن امیرخانی که آن مثنوی‌ای که چاپ کردند، در هرجایش نوشته است که این مطلب از کدام آیه قرآن سرچشمه گرفته است. گاه‌گاهی مطالبی که مولوی نقل فرموده‌اند، این که از کدام منبع و ماخذ گفته است، بر تیزبینانی چون همایی و فروزان‌فر پوشیده بوده است. روان‌شاد فروزان‌فر در داستان لطیف «از علی آموز اخلاص عمل، شیر حق را دان مطهر از دغل» رسما اقرار می‌کند که ماخذی برای این پیدا نکرده‌ است.

او افزود: باید بررسی کرد که بزرگمرد عرفان نیشابور و ایران‌زمین، عطار، از حلیه الاولیا چه مقدار استفاده کرده است. با یک مراجعه به مطالب حلیه الاولیا و عناوینی که عطار در حلیه الاولیا برای برگزیدگان خودش برگزیده است، خواهیم دید که ترجمه مطالب حافظ ابونعیم اصفهانی، در حلیه الاولیاست. غرضم این است که مثنوی را آسان نگیریم.

این استاد ادبیات همچنین بیان کرد: مولوی هم حالات مختلفی دارد؛ گاه اوج می‌گیرد و در کمال اوج است. به عنوان مثال «نی‌نامه» ایشان در کمال اوج است. بعضی فکر می‌کنند که مولوی یک نوع اباحه‌گری داشته و به مسائل مذهبی پایبندی نداشته است. به هرحال و به هر صورت سخن در راستای مثنوی در حد این بنده نیست؛ مردی که فیلسوفی نامدار مانند ملاهادی سبزواری بر او شرح داشت، فرهیختگانی چون مرحوم همایی، مولوی‌نامه می‌نویسند و مرحوم فروزان‌فر هم بر او شرح داشت.


منبع: ایسنا