انقلاب با موسیقی گره خورده است

سی و یکمین نشست شنبه‌های انقلاب (جنبش مردمی پاسداشت چهل سال انقلاب اسلامی) با موضوع «سرود و موسیقی»، پیش از ظهر امروز (شنبه ۲۶ آبان) با حضور جمعی از فعالان و صاحب نظران عرصه موسیقی برگزار شد.

* در موسیقی هنوز کادرسازی نکرده‌ایم

رضا مهدوی از پژوهشگران عرصه موسیقی و مدیر پیشین مرکز موسیقی حوزه هنری در ابتدای این برنامه گفت:‌ در باره ۴۰ سالگی انقلاب می‌توان ۴۰ فصل صحبت کرد. هنر موسیقی جزء مظلومیت‌های فرهنگی بوده و هست. اگر نفسانیت در موسیقی قبل از انقلاب موج می‌زد، پس از انقلاب و به واسطه دفاع مقدس، شرایطی پیش آمد که بسیاری از افراد همراه شدند، هر چند با برخی چهره‌ها همراهی نشد و موجب شدند سال ۶۵ از ایران بروند و به اپوزیسیون بپیوندند.

وی ادامه داد: با موسیقی هم می‌توان به خدا رسید اما بعد از انقلاب هم نخواستیم این را فهم کنیم. بنابراین موسیقی کوچک بود و کوچک ماند. اما از منظر آماری موسیقی رشد خوبی پس از انقلاب داشت هر چند در سطوح مدیریتی در دست عده خاصی است در حالی که باید بروند و جوانانی بیایند و بار انقلاب را به دوش بکشند. متاسفانه ما هنوز کادرسازی نکرده‌ایم.

مهدوی اظهار داشت: انقلاب بسیار لازم بود و باید از آن حمایت کنیم. هر چند موسیقی‌دان‌ها در انقلاب و انقلاب فرهنگی سال ۶۷ اولین کسانی بودند که لطمه خوردند و کارشان تعطیل شد.

این پژوهشگر عرصه موسیقی با انتقاد از عنصر تظاهرگرایی گفت: در عرصه پژوهش موسیقی، جوانان فعال و باسوادی داریم که چون محل عرضه پژوهش خود را نمی‌یابند، سرخورده می‌شوند. این ایراد به مدیریت‌ها بازمی‌گردد که در ظاهر انقلابی هستند اما در باطن نیستند آن وقت می‌توان فهمید چرا موسیقی انقلابی نداریم.

وی اظهار داشت: از دهه ۷۰ به بعد در کدام جشنواره موسیقی فجر، موسیقی انقلابی داشته‌ایم؟ متاسفانه خوانندگان معرفی شده در رسانه ملی امروز در سفره‌خانه‌ها می‌خوانند همان کارکردی که پیش از انقلاب کاباره‌ها داشتند.

مدیر پیشین مرکز موسیقی حوزه هنری گفت: چرا جوانان ما در مترو همه «دوبس دوبس» گوش می‌دهند و سراغ موسیقی ایرانی نمی‌روند؟ چرا در مراکز سیاست‌گذاری برای موسیقی، دستورالعمل و سیاست و معیار مشخص نداریم. ممیزی شعر نیاز است اما موسیقی بنابر فتوای حضرت امام بر عهده فرد مکلف است.

* انتقاد از موسیقی پخش‌شده در استادیوم آزادی

مهدوی خاطرنشان کرد: امروز در استادیوم ۱۰۰ هزار نفری آزادی، موسیقی‌ای پخش می‌شود که همه متعجب می‌کنند و جلوی موسیقی‌ای گرفته می‌شود که موسیقی نواحی بوشهر است و کسی نمی‌داند چرا جلوی آن گرفته می‌شود!

مهدوی خاطرنشان کرد: باید در شیوه مدیریت موسیقی در رادیو تلویزیون ارشاد، حوزه هنری و مراکز خصوصی بازنگری کنیم. در دهه ۶۰ بهترین جشنواره‌های موسیقی را داشتیم و حتی باعث اعتماد سازی خانواده‌های متدین شد و موسیقی را حلال دانستند اما در دهه ۷۰ این اعتمادها سلب شد. اما امیدواریم که این موضوع درست خواهد شد و مسئولان در ۴۰ سالگی انقلاب تلنگری بخورند و موسیقی مبتنی بر آموزه‌های انقلاب را رواج دهند.

* ترویج آهنگ‌های بی‌محتوا و مبتذل، جنگ نرم دشمن است

محمد گلریز خواننده سرودهای انقلابی در ادامه این نشست گفت: وقتی صحبت از انقلاب می‌شود، خاطرات شنیداری ما با موسیقی گروه خورده است. موسیقی همراه با قیام مردم و شعارهای انقلابی آنها زبان گویای ملت بود.

وی ادامه داد: موسیقی قبل از انقلاب در بین اقشار متدین جای نداشت اما بعد از انقلاب و با رهنمودهای حضرت امام، موسیقی جایگاه خود را پیدا کرد و اوج آن را در ۸ سال دفاع مقدس شاهد بودیم. رشد موسیقی فیلم هم از دیگر دستاوردهای انقلاب اسلامی است. همچنین برخی سرودهای انقلابی در یونسکو به ثبت رسیده است.

گلریز خاطرنشان کرد: دشمن بیکار ننشسته و با تزریق هنرهای مبتذل، جوانان را هدف گرفته است و انواع آهنگ‌های بی‌محتوای پاپ خواسته یا ناخواسته رواج یافته است.

این خواننده سرودهای انقلابی اظهار داشت: متاسفانه برخی مسئولان هم به جای مقابله با جنگ نرم صرفا نظاره می‌کنند. وقتی هم از آنها طلب می‌کنیم، عنوان می‌کنند «بودجه نداریم و در بحران هستیم»، کدام بحران؟!

* رشد ۱۰ برابری استودیوهای رسمی موسیقی

رضا خسروی از نسل موسیقی پس از انقلاب در ادامه این نشست گفت:‌ امسال یکصدمین سال تاسیس اولین مدرسه موسیقی در ایران است. هنرستان موسیقی ملی تا سال ۵۷ برپا بود اما با پیروزی انقلاب وقفه‌ای ۲ ساله ایجاد شد. سپس از سال ۶۰ فعالیت‌هایش با تغییراتی از سر گرفته شد.

وی ادامه داد: پس از انقلاب دانشگاه‌های آزاد، سوره و هنرهای زیبا به آموزش موسیقی ورود کردند. در اصفهان، کرج و زنجان هم هنرستان‌های موسیقی پسران و دختران را داریم. متاسفانه در بخش دکترا خلاء داریم و صرفا به پژوهش هنر پرداخته می‌شود. از سال ۶۷ تا ۹۶ حدود ۴۰ هزار فارغ‌التحصیل موسیقی داشته‌ایم که ۲۵ هزار مرد و ۱۵ هزار خانم بوده‌اند.

خسروی اظهار داشت: پیش از انقلاب نهایتاً ۱۵ استودیو فعال موسیقی داشته‌ایم اما اکنون بیش از ۱۵۰ استودیو با مجوز رسمی داریم که این آمار تا ۵۰۰ استودیو هم تخمین زده می‌شود که مجوز رسمی ندارند.

* تکلیف موسیقی در جنگ نرم شاخص نیست

حسین دلاوری مدیر خانه سرود انقلاب اسلامی هم در این نشست اظهار داشت: اکنون کارها جزیره‌ای شده است؛ یعنی شاعر شعر خودش را می‌سراید، آهنگساز ملودی خودش را می‌سازد و کارها متمرکز نیست.

وی ادامه داد: موسیقی در زمان انقلاب با مردم ارتباط می‌گرفت و جزئی از جامعه بود اما اکنون در جنگ نرم تکلیف موسیقی شاخص نیست و هر چند اتفاقات خوبی در برخی نهادها مانند سازمان اوج، مرکز موسیقی بسیج و مرکز موسیقی حوزه هنری رخ داده است.

دلاوری خاطرنشان کرد: اکنون رویش‌هایی به برکت انقلاب اسلامی صورت گرفته است که البته باید منسجم‌تر و متمرکزتر شود.

* هنر موسیقی همچنان مهجور است

مهدی حبیبی مشاور مدیرعامل مؤسسه سروش گفت: انقلاب اسلامی دستاوردهای بسیاری داشته است و اما هنر موسیقی همچنان مهجور است.

وی با اشاره به راه‌اندازی مرکز منظور اشاعه موسیقی ایرانی در دهه ۴۰ گفت: این مرکز تا ۱۰ سال بعد از انقلاب تعطیل بود اما پس از بازگشایی مجدد بحث آموزش آن تبدیل شد و نامش به مرکز حفظ و پژوهش موسیقی تغییر نام داده است، در حالی باید با عنوان قبلی احیا شود، چون در بحث آموزش ضعف‌های بسیاری داریم.

حبیبی با اشاره به ضعف و اعوجاج در حوزه تولید و عرضه موسیقی پس از انقلاب گفت: موسیقی قبل از انقلاب همچنان در بین عامه مردم شنیده می‌شود و این نیاز به آسیب شناسی دارد.

مدیر آموزشگاه موسیقی آکورد گفت: متاسفانه امروز اشعار فاخر مانند حافظ، سمرقندی، جغتایی و ... در موسیقی‌های امروز جایی ندارد در حالی که پیش از انقلاب برنامه «گل‌ها» چنین نقشی را در ترویج شعر فاخر ایفا می‌کرد.

حبیبی خاطرنشان کرد: موسیقی پس از انقلاب رشدهایی داشت و آسیب‌های آن کمتر از زمان پهلوی بوده است.

* انتقاد از تعطیلی جشنواره موسیقی مقاومت

بابک رضایی مدیرعامل اسبق انجمن موسیقی ایران، موسیقی را از جامعه جدا ندانست و گفت: قبل از انقلاب نظام سلطه برنامه‌های خود را در همه عرصه‌ها مبتنی بر اهداف و نگرش خود پیش می‌برد و به سمتی می‌رفت که موسیقی، مبتذل، تخدیری و محفلی باشد. امروز پس از انقلاب رویکرد و نگرش تغییر کرد البته که در مدیریت کلان دچار مشکلاتی هستیم و نتوانستیم به اهداف مطلوب برسیم.

این پژوهشگر عرصه موسیقی ادامه داد: قبل از انقلاب جشنواره ویژه‌ای را در حوزه موسیقی به صورت محدود داشتیم اما پس از انقلاب جشنواره موسیقی فجر، جوان، نواحی  و... را داشته‌ایم. پس از انقلاب برای اولین ایران در جشنواره آوینیون نماینده داشت و مرحوم حاج قربان سلیمانی در این جشنواره معتبر جهانی حضور یافت.

وی خاطرنشان کرد: برخی مطرح می‌کنند موسیقی سفارشی جایگاهی ندارد اما مگر می‌شود تولیدات هنری سفارشی را کتمان کرد؟ آیا فیلم‌های هالیوودی همگی غیرسفارشی هستند؟ قطعا سفارش‌هایی وجود دارد اما مانند کشور ما عریان و قابل مشاهده نیست. چرا جشنواره موسیقی مقاومت به دلیل نبودن بودجه یا تولید آثار سفارش باید تعطیل شود؟

* موسیقی نواحی مظلوم است

هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی نواحی به عنوان سخنران پایانی این نشست اظهار داشت: امروز موسیقی نواحی و موسیقی مذهبی ما مظلوم بودند و صحبت چندانی در باره آنها نشنیده‌ایم.

وی گفت: خوشبختانه درباره آموزش موسیقی رشد خوبی داشته‌ایم اما اینکه چه از موسیقی داریم، جای بحث دارد.

جاوید درباره چهره‌های پژوهشی موسیقی خودانگیخته و برانگیخته گفت: پیش از انقلاب اکثر چهره‌ها برانگیخته بودند مانند لطف‌الله مبشری. بنابراین موسیقی اقوام و نواحی تا بعد از انقلاب جایگاه خاصی نداشتند و پس از انقلاب به صورت خود انگیخته به این موضوع پرداخته شد.

وی ادامه داد: تا اوایل دهه ۷۰ پرداختن به موسیقی نواحی به خوبی پیش می‌رفت اما پس از آن کم کم متوقف شد.

---

منبع: فارس