چرا «هزارپا» را از اکران محروم کردید؟

فیلم سینمایی «هزارپا» به کارگردانی ابوالحسن داوودی و تهیه کنندگی رضا رخشان یکی از پرفروش ترین فیلم های چند دهه اخیر سینماست که با آغاز اکران و فروش حدود ۴۰ میلیاردی توانست رکوردی برای خود در سینما ثبت کند. به تازگی نمایش این فیلم در همه سینماها به پایان رسیده است،در ارتباط با اکران موفق این فیلم و دلایل درخشش آن با رضا رخشان تهیه کننده این فیلم سینمایی گفت و گویی کردیم که در ادامه می خوانید.


باتوجه به فروش فوق العاده فیلم سینمایی «هزارپا»که یکی از رکودران فروش سینماست،در حال حاضر و با پایان زمان اکران این فیلم، «هزارپا» در چه وضعیتی قرار دارد؟
فیلم تا روز سه شنبه که آخرین سانس نمایش آن در تهران بود، علیرغم کاهش سالن‌های نمایش، همچنان با استقبال بالای مردم روبرو بود. به عنوان مثال در  فیلم «هزارپا» زمانی که در پردیس های سینمایی در کنار  فیلم های دیگر نمایش داده می شد، تماشاگران بیشتری داشته است. دلیل بر این ادعا آمار فروش سالن های مختلف این پردیس هاست که خوشبختانه همیشه آنلاین ثبت می شود و در دسترس هم قرار دارد. برای من هنوز این سؤال باقیست که چگونه فیلمی را که توانست در شش ماهه اول سال چنین حرکتی به چرخ سینما بدهد که همه شاهد آن بودیم و طبق آمار همچنان مخاطب بالایی دارد را بشود کاملاً( بدون داشتن حتی یک سانس) از اکران محروم کرد؟ آیا جای پرسش نیست که چنین کاری بر مبنای کدام قانون انجام پذیرفته است؟ مگر هدف همه  دست اندر کاران سینما آشتی آنان با این مدیوم گسترده نیست؟ مگر نمی گوییم مردم با سینما قهرند و سرانه سینما روندگان ما نسبت به جمیت مان پایین است؟ آیا ممانعت از اکران یک فیلم که هنوز مخاطب بالایی دارد کمک به این مقوله است؟ از نظر من وب سیاری دیگر فروش بالای «هزارپا» متعلق به کل سینمای ایران و نه مربوط به یک فرد یایک دفتراست، زیرا در پایان سال  آماری که ارائه می‌شود مربوط به همه فیلم هاست نه یک فیلم خاص. اعتقاد من این است که دوستداران واقعی صنعت سینما از موفقیت این فیلم نه تنها ناراحت نیستند بلکه خرسندند، زیرا آنها درک می کنند که اگر چرخ سینما حرکتی کند در ادامه مسیری که دارد همه با آن پیش خواهیم رفت و بهره نهایی آن نصیب همه نوع سلیقه، ژانر و عقیده ای خواهد شد.


به عنوان تهیه کننده فیلم سینمایی «هزارپا»که یکی از پرفروش ترین فیلم هایی سینمایی این چندسال اخیر بوده است،چه تدابیری برای بهتردیده شدن این فیلم سینمایی پیش از اکران اندیشیدید، که این فیلم با موفقیت زیادی در گیشه روبرو شد؟

به نظر من عمده دلیل دیده شدن هر فیلمی به نفس خود فیلم و نحوه ساخت آن بر می گردد، اگر این اصل را بپذیریم  که اشخاص خودشان فیلمی را انتخاب می کنند تا به سینما بروند و برخلاف ببیندگان تلویزیون خودشان انتخاب کننده هستند و حتی حاضرند تا برای این انتخاب وقت و پول خود را هم هزینه کنند. بنابراین رضایت و یا عدم رضایت چنین تماشاگری برای هر تهیه کننده ای تعیین کننده است، زیرا اگر تماشاگر ناراضی از سالن بیرون بیاید چون وقت وپولش را هدر رفته می‌بیند، به خودش حق می دهد تا به اشکال مختلف نارضایتی اش را ابراز می کند و ساده ترین راه در این جهت تبلیغ منفی بین دوستان و آشنایان است، به همین دلیل عکس العمل های مثبت یا منفی تماشاگران در روزهای اول اکران فیلم سرنوشت آن را مشخص می کند،اما پیش بینی این امر   بستگی به عوامل مختلف دارد که از جمله آن ها می توان به شناخت مخاطب در  شرایط اجتماعی که در آن زندگی می کنیم و عوامل ریز ودرشت دیگراشاره کرد. اما همه این موارد به وجود یک سناریونیاز دارد که این مشخصات را داشته باشد که مشکل ترین بخش کار در سینمای ما همین است. اگر دریک پروژه دست مایه درستی بنام سناریو داشته باشید و بتوانید همکاران خود را درست و به جا انتخاب کنید وسکان کار را بدست کارگردانی کار بلد مثل آقای داوودی بدهید، در حقیقت نصف راه را رفته اید.  ما هم همین مسیر را طی کردیم که البته با تجربه ای از فیلم ضد گلوله (که اتفاقاً آنهم فیلم موفقی از کار در آمد) با فراهم کردن فضایی صمیمی و حرفه ایی درحین کار توانستیم محصولی را به پخش کننده با سابقه و توانمندی بنام فیلمیران بدهیم که آنرا به بهترین نحوه به نمایش بگذارد. که اینجا جا دارد تا از مجموعه پخش فیلمیران به خصوص آقای اسدزاده  تشکر کنم. 



تعدادی از منتقدان فیلم شما را فیلمی کمدی سخیف می دانند که با استفاده از بازیگران کمدی چهره و بدون درنظر گیری محتوا،اولویت را گیشه قراردادید،پاسختان به این افراد و نظرشان در این باره چیست؟

به نظر من فیلمی مانند «هزارپا» که توانست مورد توجه مردم قرار بگیرد، طبیعی است که بیشتر زیر ذره بین منتقدان قرار بگیرد. دوستان زیادی در باره این فیلم نوشتند و صحبت کردند که تعدادی موافق و عده ای بیشتر مخالف بودند که نظر همه آنها برای ما قابل احترام است. نکته ای که باید به آن به توجه داشت این است که از قدم های اولیه پروژه، پلان کارمان برایمان روشن ومشخص بود.ازابتدای کار هدف پروژه زبان مردم بود ومی دانستیم که هزارپا فیلمی برای مخاطبی خاص نیست. برای همین آقای داوودی که تجربه اش در ساخت فیلم هایی در ژانرهای مختلف روشن  است  آگاهانه بیانی ساده و روان را برای این قصه انتخاب کردند.این موارد به این معنا نیست که به سادگی از همه چیز گذشتیم تا پروژه زودتر جمع شود، بلکه برعکس با دقت و وسواسی خاص کارها پیش رفت و چیزی فی البداهه و آنی به کار اضافه نشد و اگر دوستان نگاهی دوباره به فیلم بیاندازند، تکنیک و تدارکاتی را که درساخت آن بکار رفته است سردستی و به اصطلاح بزن برو نمی بینند. بخاطر همین مسئله بود که فیلمبرداری حدود سه ماه طول کشید که این زمان بیش از مدت فیلمبرداری معمول هر نوع فیلمی است. در مورد واژه سخیف که این روزها معنی گسترده ای پیدا کرده و در اشکال و موارد مختلف کاربرد پیدا کرده است بایدسؤال کرد که آیا در داستان «هزارپا» خدشه ای به آداب و اعتقادات مردم وارد شده است؟ آیا آنچه در این فیلم بیان می شود جزیی از واقعیاتی نیست که در جامعه ما وجود دارد و ما آنها را که گاهی تلخ هم هستند به زبان طنز بیان کرده ایم؟  در همین جهت است که برای نزدیک تر شدن زندگی واقعی مخاطب، از بیان و مجاوره ای استرلیزه شده وکلیشه ای که در زندگی روزمره مردم وجود ندارد، استفاده نکند. و البته برای دوری از حرمت شکنی با استفاده از هنر زبان فارسی بعضی شوخی ها را پرده پوشی کند و به زبان کنایه بیان کند. هرچند کنکاشی در شوخی وبه اصطلاح جوک هایی که در میان عامه مردم جریان دارد می تواند ما را به نتایجی دیگر برساند.         

 به نظر شما،فرق اصلی این فیلم با فیلم های کمدی دیگر در چیست که توانسته تا این حد موفق عمل کند و با توجه به شرایط اقتصادی جامعه،نفس جدیدی به سینمای ایران ببخشد؟

برای پیدا کردن جواب این سؤال باید به نحوه تولید فیلمهای جدی با فیلم های کمدی نظر انداخت. متأسفانه مرسوم است که از ابتدا کار وقتی سناریویی با گرایش به ژانرکمدی روی میز تهیه کننده ای قرار می گیرد، به لحاظ تولیدی نگاهی متفاوت نسبت فیلم های دیگر بر روی آن شکل می گیرد.بحث هایی وجود دارد مبنی بر اینکه فیلم کمدی کم هزینه است ، مدت تولید آن کم است و تدارک اندکی نیاز دارد چرا که سینمای کمدی فقط متکی به بازیگرو دیالوگ فی البداهه است اما در مورد فیلم «هزارپا»شرایط  به گونه ای دیگر رقم خورد و از همان ابتدای کار با دعوت از کارگردانی مانند آقای داوودی  مشخص شد که قرار است یک کمدی متفاوت داشته باشیم.به همین دلیل در تمام مدت فیلمبرداری و آماده سازی بعد از آن، همواره کار با برنامه انجام شد و در هیچ موردی لحظه ای تصمیمی گرفته نشد و هر پیشنهاد و یا ایده ای چه از طرف بازیگران و چه سایر گروه، قبل از اجرا مورد ارزیابی قرار می گرفت. خلاصه اینکه کار ما برای ساختن یک فیلم کمدی،روالی  کاملاً جدی و حرفه ای بود. نکته دیگری را که لازم است اضافه کنم این است که برای ساختن فیلمی که قرار است باعث تفریح وشادی وسرگرمی مردم بشود حتماً باید پشت صحنه ای آرام وصمیمی داشته باشید و فکر می کنم من به عنوان تهیه کننده تاحدودی توانستم به این امر مهم دست پیدا کنم،چون اعتقاد دارم رضایت گروهی که برای تولید یک فیلم زحمت می کشند و انرژی مثبت آنها در طول کار، هنگام نمایش فیلم  به صورت نامریی از پرده سینما به تماشاگر منتقل می شود.
در کارهای بعدی شما هم ما شاهد فیلم های کمدی خواهیم بود یا پس از«هزارپا»ژانر دیگری را از شما شاهد خواهیم بود؟

به عقیده من نوع  نگاه تهیه کننده برای انتخاب کار با کارگردان فرق می کند. کارگردان ها معمولاً باید صاحب سبک خاص خودشان باشند. اما چون یک تهیه کننده باید کلی تر با یک پروژه برخورد کند و ملاحظات دیگری در نظر داشته باشد  که این موضوع سبب تعیین شاخص های انتخاب او می شود. به همین علت این شاخص ها و ملاحظات است که تهیه کننده می تواند خودش را پای بند سبکی خاص کند. اما آن چیزی که برای من باعث انتخاب و شروع  یک کار می شود اتفاق یا بهتر بگویم حسی است که با خواندن یک سناریو برایم بصورتی آنی به وجود می آید. اگر همان بار اول که سناریویی را می خوانم بتوانم با قصه در همان قدم اول به اصطلاح چفت شوم از آن زمان پروژه برایم شروع می شود و اعتراف می کنم که در اینصورت مسئله برایم تبدیل به حسی شخصی می شود و شاید مشاوره دوستان نیز برای من مؤثر نباشد. این اتفاق هم  در فیلم «ضد گلوله» برایم پیش آمد و هم در همین «هزارپا» که در هردو مورد گویا حس شخصی من درست جواب داده است.    

حضور بازیگران چهره چه میزان در موفقیت یک فیلم میتواند موثر باشد؟

جواب سوأل شما در هرجای دنیا که فیلم برای مخاطب عام تولید شود مثبت است. دردوران سینمای کلاسیک سینمای آمریکا که امروزه برای نسل جوان هم آشناست، حضور بازیگران شاخص در فیلم کارگردان های صاحب نام عامل موفقیت فیلم ها بود. این مسئله چنان تعیین کننده بود که آنها وقتی در شخصیت های مختلف نیز ظاهر می شدند حتی استایل موی آنان  تغییر نمی کرد تا خدشه ای به تصور تماشاگری که برای دیدن آن چهره به سینما آمده است وارد نشود.سینمای ایران هم از زمانی که قوام پیدا کرد، همین شیوه را پی گرفت، هرچند امروزه بنا به مصلحت تغییراتی در چهره بازیگران محبوب مردم داده می شود، اما این امر مشکلی در ارتباط مردم با هنر پیشه مورد علاقه  شان پیش نیاورده است. البته این نکته را نباید نادیده گرفت که مردم به راحتی یک بازیگر را به حیاط خلوت ذهن خود راه نمی دهند و برای اینکه این امر اتفاق بی افتد یک بازیگر باید مرارت ها بکشد تا بتواند به مردم نزدیک شود. همین آقای عطاران را اگر مثال بزنیم می بینم که چطور طی سالها، مسیری طولانی را ازسن تئاتر واستدیو های تلویزیون طی کرده است تا به سینما برسد. در همین سینما چه آزمون خطاهایی کرده است تا بتواند در قلب مخاطبان پروپاقرص سینما برای خودش جایی باز کند. جدای این تلاش ها او توانسته است به این توانایی در کارخود برسد که مردم  آدمی را از جنس خودشان است را روی پرده ببینند، آدمی که نه کاریکاتوری از آنهاست ونه ابر مردی که  فاصله زیادی با آن ها  دارد. حالا سوأل این است که از چنین ظرفیت و اندوخته ای چرا نباید برای رونق سینما استفاده کرد؟

گویا قسمت های زیادی از  فیلم در زمان اکران حذف و کوتاه شده است که در تیتراژ فیلم ما آنها را می بینیم،دلیل این کوتاه شدن چه بود؟

بله، در سناریو تعدادی سکانس وجود دارد با اینکه هم فیلمبرداری وهم تدوین شده اند و اتفاقاً سکانس های خوبی هم از آب در آمده اند، تصمیم گرفته شد که از نسخه نهایی حذف شوند. علت آنهم رفتن زمان معمول فیلم بود. راه دیگر استفاده از تمام صحنه ها بشرط کوتاه کردن آنها وفشرده سازی فیلم برای زمان معین بود. که در چنین صورتی هم به انسجام فیلم از دست می رفت و هم به پرداخت کلیت آن لطمه می زد. چون فیلم هزار پا ایجاد کمدی در صحنه ها بر اساس فعل وانفعلات و اکت بنا شده است و بار فیلم را دیالوگ به تنهایی بدوش نمی کشد تا با حدف بعضی دیلوگ ها، زمان فیلم را کوتاه کرد. بنابراین با حذف بخشی از آن سکانس ها زبان فیلم الکن می شد و نتیجه ای که قابل انتظار بود به دست نمی آمد. اما چون فکر می کنیم صحنه های حذف شده که در تیتراژ پایانی اشاره به آنها شده چیزی از آنچه که در اکران دیده شده کم ندارد و امیدواریم با راه هایی که فکر شده بتوانیم دیگر نسخه کامل هزار پا را به نمایش عمومی در بیاوریم.

---

منبع: خبرگزاری صبا/زهرادمزآبادی