چرا عرق می‌کنیم؟
در روزگار کولرهای گازی، هنوز پیچیده‌‌ترین سیستم خنک کننده در دنیا بر مبنای عرق کار می‌کند.
حدود یک دهه پیش، وقتی بحث لایه ازن و سوراخ‌های آن موضوع روز بود، CFC (یک نوع گاز گلخانه ای) به‌عنوان یکی از دشمنان اصلی این لایه معرفی می‌شد. تا آن زمان از این گاز به عنوان خنک‌کننده در بیشتر سیستم‌های سرمایشی مثل یخچال‌ها و انواع کولرهای گازی استفاده می‌کردند.
تلاش دوستداران محیط زیست باعث شد تا در عرض چند سال، این گاز از چرخه صنعت حذف شود. اما بدن انسان و بعضی جانداران دیگر، از مایع خنک‌کننده‌ای استفاده می‌كند که به‌‌رغم بوی گاه نامطلوب‌اش، هیچ آسیبی به طبیعت وارد نمی‌کند.
خودتان را گرمایی می‌دانید یا سرمایی؟ جوابتان هرچه باشد، فرق چندانی نمی‌کند چون از لحاظ علمی، بدن انسان اصولا گرمایی است. دمای بدن انسان حتی اگر به بیش از 10 درجه سانتی‌گراد پایین‌تر از دمای معمول آن ( 37 درجه) برسد، باز هم امکان جان سالم به‌در بردن وجود دارد، اما بیشتر از 3 درجه تب، فعالیت‌های مغز را دچار مشکل می‌کند.
در بسیاری از حیوانات، وظیفه تهویه و خنک کردن بدن، بیشتر بر عهده موها و پرهای سطح بدن آنهاست، اما برای انسانی که دیگر در مقایسه با سایر پستانداران موی چندانی برایش باقی نمانده، خالق طبیعت، سیستم هوشمندانه‌ای را تعبیه کرده است؛ تعریق.
شاید اغراق به نظر برسد، اما در کنار مواردی مثبت (مانند خون)، عرق - این مایع نه‌چندان دوست‌داشتنی که همه به دنبال خلاص‌شدن از دست آن هستند - را می‌شود جزء مایعات حیاتی بدن انسان بدانیم.
در دمای متعادل و بدون فعالیت بدنی خاص، ما عرق نمی‌کنیم چراکه گرمای اضافی ناشی از سوخت و ساز مواد غذایی در بدن، از طریق مویرگ‌های سطحی پوست دفع می‌شود. تبخیر آب از سلول‌های پوست هم کمی به خنک شدن بدن کمک می‌کند.
اما وقتی بدن از وضعیت آرام خارج می‌شود و شروع به فعالیت می‌کنیم، گرمای تولیدشده در عضلات، بیشتر از آن است که از طریق هوا جذب شود. مشابه این وضعیت، وقتی است كه دمای هوا از حدود 32 درجه سانتی‌گراد بالاتر برود؛ در این حالت پوست به‌جای دفع گرما، شروع به جذب گرما می‌کند.
در این مواقع آژیر خطر در مغز به صدا درمی‌آید. به فرمان مغز، شیر غدد عرق‌ساز باز شده و جریان عرق به نجات ما می‌آید. تبخیر عرق، گرمای پوست را می‌گیرد و باعث خنک شدن بدن می‌شود.
عوامل موثر بر الگوی عرق کردن را در مطلب بعدی بیان می کنیم.
*مطالب مرتبط:
