سردرد ناگهانی با خوردن بستنی
تصورش را كنید سر ظهر كه عرق می ریزید و با یك پیاده روی طولانی زیر آفتاب خسته شده‌اید، ناگهان سر راه تان یك مغازه بستنی فروشی پیدا شود. شما چه می كنید؟ یك عدد بستنی قیفی خنك را می خرید و یك گاز بزرگ به آن می زنید و در همین لحظه ناگهان سرتان تیر می كشد و سردرد تیزی را در قسمت پیشانی احساس می كنید، به این می گویند "سردرد بستنی‌ای".
این فقط شما نیستید كه این سردرد حدود 30 تا 60 ثانیه‌ای را پس از خوردن بستنی در یك روز داغ تابستان تجربه كرده‌اید. میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا نیز چنین سردردهایی را تجربه كرده‌اند و از همین جا بوده است كه محققان دانشگاه جان‌هاپكینز به فكر افتادند كه درباره این سردرد و دلایل به وجود آوردن آن توضیح دهند. خلاصه نتایج مطالعات این دانشمندان بسیار جالب است.
گشاد شدن عروق به وسیله یك مركز عصبی در بالای سقف دهان كنترل می شود و موجب می شود، هنگامی كه این مركز عصبی ناگهان سرما را حس می كند، برای گرم كردن مغز اقدام كند. به نظر می رسد این مركز در اثر احساس یك سرمای ناگهانی، بیش از اندازه فعال می شود و با فرستادن پیام‌هایی به این عروق، آنها را گشاد می کند تا خون بیشتری به مغز برسد و به همان نسبت گرمای بیشتری در این بخش از بدن به وجود آید. بنابراین بهترین راه برای اینكه دچار سردرد بستنی نشوید و مغزتان یخ نزند، آن است كه چیزهای سرد را با سقف دهان تان تماس ندهید. در این صورت شاید مجبور باشید كه بستنی را با دهان باز قورت دهید كه دیگر آن لذت مزمزه كردن بستنی را در دهان‌تان حس نخواهید كرد. بنابراین تصمیم با شما ست كه سردرد را بكشید یا طعم شیرین بستنی را بچشید.
برخی از محققان هم نظر دیگری دارند. این محققان می گویند این درد از طریق دندان‌ها و سقف دهان شما (كام) در مسیر عصب تری ژمینال (عصب سه قلو) منتقل می شود. عصب تری ژمینال یكی از اعصاب اصلی مغز است كه حس دندان‌ها، صورت و زبان را به مغز منتقل می كند. هنگامی كه با خوردن یك بستنی سرد و یا نوشیدنی خنك اعصاب حسی موجود در این بخش‌های دهان (دندان‌ها و زبان) ناگهان به شدت تحریك شوند، ممكن است این تحریك به صورت دردی شدید و گذرا در مغز احساس شود. به هر حال برای پیشگیری از این سردرد هم راه حل‌هایی وجود دارد.
راه حل اول این است كه بستنی یا نوشیدنی‌های سرد را به آرامی بخورید و فرو دهید. شما می توانید این خوراكی‌های سرد را در بخش جلویی دهان‌تان پیش از قورت دادن كمی گرم كنید، ولی متخصصان می گویند لازم نیست خوردن بستنی را كنار بگذارید. سردرد بستنی، نیاز به درمان ندارد و خود به خود خوب می‌شود. نازك نارنجی نباشید.
بستنی ارزان یا گران؟
حتماً شما هم دیده‌اید كه برخی از بستنی‌ها، گران‌تر از بقیه هستند، البته خوشمزه تر نیز هستند. شاید دل تان بخواهد بدانید، بستنی‌های ارزان قیمت با بستنی‌های گران تر چه تفاوتی دارند؟
بستنی‌هایی كه قیمت گران تری دارند از مواد اولیه بهتری در آنها استفاده شده است. برای مثال به جای استفاده از وانیل مصنوعی در آنها از وانیل طبیعی استفاده شده است.
تفاوت دیگر كه شاید اصلاً فكرش را هم نكنید "هوا" است. در همه بستنی‌ها مقداری هوا وجود دارد و این هوا هنگام مخلوط كردن مواد اولیه ی بستنی، وارد آن می شود. هرچه فرآیند مخلوط كردن مواد اولیه دقیق تر انجام شود، هوای نهایی كمتری درون بستنی به جای می ماند. بستنی‌های ارزان قیمت تر، محتوای هوای بیشتری هستند كه گاه به 50 درصد نیز می رسد. ولی خیال‌تان راحت باشد بستنی‌های صنعتی كه در كارخانه‌ها تهیه می شوند، به طور معمول هوای كمتری درون خود دارند. فراموش نكنید وجود مقداری هوا درون بستنی برای قوام خامه آن لازم است. می گویند یك بستنی خوب بین 3 تا 15 درصد هوا دارد.
با افزودن هوا به بستنی می توان چگالی آن را كاهش داد و به این ترتیب قیمت آن نیز کم می شود. این كاری است كه برخی از كارخانه‌های تولید كننده بستنی انجام می دهند. افزودن هوای بیشتر فایده دیگری هم دارد و آن این است كه میزان انرژی و چربی موجود در بستنی را كاهش داده و به این ترتیب آن را به یك "بستنی رژیمی" تبدیل می كند.
دکتر گلرخ ثریا
* مطالب مرتبط:
