امام خمینی؛ سرآمد نواندیشان معاصر

به گزارش روابط عمومی، بخش اندیشه دینی موسسه فرهنگی اطلاع‌رسانی تبیان این مقاله را بر اساس نظرات امام راحل(ره) تهیه و منتشر کرده است.
علیرضا پیوگانی در این مقاله می نویسد: «در عصر قاجار اعتبار سنجی کارکردهای دین، در عرصه حیات اجتماعی انسان، مورد اقبال پژهشگران دینی و افراد فعال در زمینه مسائل اجتماعی قرار گرفت. از سویی اسلام‌گرایانی همچون سید جمال‌الدین اسدآبادی، جریان نوگرایی دینی را آغاز کردند و از سوی دیگر روشنفکران عصر قاجار، پروژه پروتستانیسم اسلامی را مطرح ساختند و برخی از علمای حوزه، از جمله مرحوم نائینی و آخوند خراسانی، روشی متفاوت از حوزه‌های ما قبل خود را پیش گرفتند؛ ولی فعالیت‌های اندیشمندان آن دوره، تغییر جدی و قابل توجهی در روش فهم از دین و یا ورود دین به عرصه‌های اجتماعی ایجاد نکرد.در عصر پهلوی همزمان با گسترش تفکر ایدئولوژیک در جهان و با افزایش علاقه جوانان به فعالیت‌های اجتماعی، بزرگانی از حوزه متوجه نیاز به بازخوانی مجدد گزاره‌های دینی شدند، تا بتوانند برای تمام شئون زندگی انسانی نسخه دینی معرفی کنند؛ کاری که تا قبل از آن یا حوزه‌ها کمتر به آن فکر می‌کردند و یا مقابل دخالت دین در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی می‌ایستادند.
در این بین امام خمینی برجسته‌ترین شخصیتی است که توانست با اصلاح ساختارهای کهنه و به نوعی سکولار دینداری، دست به کار بزرگی بزند و همراه با شاگردانش، همچون شهید مطهری، شهید بهشتی و دیگران، وجه پنهان مانده دین را نمایان سازد.چیزی که در فکر و اندیشه امام مطرح می‌شود، نوع تلقی‌ها و برداشت‌ها از دین و دین‌شناسی امام است. مثلاً در آن نامه پیرامون شطرنج، در پاسخ به آیت الله قدیری نوشتند که این مدل دین‌شناسی، دین را به بن‌بست می‌کشاند. خب این قابل توجه است؛ مؤلفه هایی که باعث می‌شود دین با زمان و جلوتر از زمان باشد را می‌توان از نوآوری‌های امام دانست. از دیگر مسائلی که می‌توان ذکر کرد، بحث اعتقاد به تکثر اندیشه و فهم است که در پاسخ به نامه آقای انصاری (منشور برادری) منعکس شده. امام در این نامه می‌گوید؛ اختلاف
فکر و اندیشه همیشه بوده، ولی چون قبلاً در کتاب‌های عربی ضبط می‌شده، مردم از آن خبر نداشتند، ولی حالا که در منظر مردم قرار گرفته؛ همین اختلاف نظرهای فقهی را دیدن و به رسمیت شناختن آن‌ها، یکی از مؤلفه‌های احیاگری امام است.»
متن کامل این مقاله در اینجا قابل مشاهده است.