قدم هایی که به ظهور ختم می شود

به مناسبت فرا رسیدن ایام اربعین حسینی و به منظور بررسی کارکردهای حضور میلیونی شیعیان در پیاده روی اربعین حسینی در نزدیک شدن به ظهور و تحقق دولت کریمه امام عصر(عج) با حجت الاسلام «محمد رضایی»، کارشناس و پژوهشگر مهدوی گفت وگویی داشته ایم که مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

از نظر تاریخی و روایی پیاده روی اربعین که امروز با این جمعیت عظیم و چندمیلیونی برگزار می شود، چه پیشینه ای دارد؟

امام حسن عسکری (ع) نشانه های مومن را پنج مولفه می شمارند که یکی از آن ها زیارت اربعین است. در متن زیارت اربعین که از امام صادق (ع) بیان شده نیز برای رایج شدن فرهنگ پیاده روی اربعین زمینه سازی شده تا این زیارت تبدیل به یک فرهنگ اجتماعی شود.

باید توجه داشت یکی از وظایف امام عسکری(ع) تعریف جایگاه و ویژگی های فرهنگ انتظار برای شیعیان و تشریح وضعیت عصر غیبت بود که ایشان در این راستا یکی از نشانه های مومن را زیارت اربعین بیان می فرمایند لذا می توان نتیجه گرفت که یکی از نشانه های انتظار واقعی برای ظهور و فرج پیاده روی اربعین است.

یعنی امام عسکری(ع) بین عاشورا و ظهور با زیارت اربعین ارتباط برقرار کرده اند؟
ائمه اطهار(ع) عاشورا را عامل هدایت شیعه می دانند و امام عسکری(ع) برای آن که شیعه در عاشورا متوقف نشده و به انتظار برای امام زمان (عج) نایل شود، از اربعین سخن گفته اند.

دولت آل بویه زمانی که بر سر کار آمد، عاشورا و غدیر را تبدیل به فرهنگ اجتماعی کرد، صفویه توسعه اش داد و در طول چندین سده روی عاشورا سرمایه گذاری شد و امروز این شعائر به سمت و سوی انتظار سوق یافته است.

محدث نوری نخستین کسی است که به احادیث اربعین می پردازد و فرهنگ پیاده روی از نجف به کربلا را مطرح می کند، به عنوان مثال وی نسبت به پیاده روی از نجف به کربلا در ایام مختلف سال اعم از نیمه شعبان، عاشورا و مناسبت های رجبیه اهتمام داشته اما یکی از این مناسبت هایی که وی اهتمام ویژه ای به آن دارد پیاده روی برای زیارت اربعین بوده است.

دولت یعثی صدام چه رویکردی نسبت به پیاده روی اربعین داشت و چه برخوردی با زائران اربعین می کرد؟
زمانی که صدام قدرت گرفت، نخستین نماد شیعی که مورد هجمه قرار داد، پیاده روی اربعین بود و نخستین شهدای شیعه مظلوم عراق نیز در مواجهه با بعثی ها در مسیر پیاده روی اربعین در سال پنجاه و هفت، جان خود را از دست دادند و بعد از سقوط صدام نیز پیاده روی اربعین به عنوان  نخستین نماد شیعی دوباره احیاء شد که این هم مدیون مجاهدت های حوزه علمیه نجف است.

چه ویژگی هایی میان ظهور و پیاده روی اربعین حسینی مشترک است؟
بنابر روایات، حکومت امام زمان (عج) جهانشمول و فراملیتی و فرامذهبی است و پیاده روی اربعین به جهت حضور شیعیان از جغرافیای بزرگ شیعی جهان و همچنین پیروان دیگر ادیان و مذاهب بهترین، فرصت و زمان برای همگرایی جهت زمینه سازی ظهور است.امام زمان(عج) می فرمایند: «اگر شیعیان ما همگرا باشند، دیدار ما به تاخیر نخواهد افتاد» .

برای بهره برداری از حضور میلیونی شیعیان در پیاده روی اربعین به منظور مقدمه سازی برای ظهور چه ملزومات و شرایط اولیه ای را باید داشته باشیم؟
پیاده روی اربعین بزرگترین گردهمایی پیروان اهل بیت(ع) است،  اما متاسفانه بسیاری از ما زمانی که در این پیاده روی شرکت می کنیم، جغرافیای شیعه را نمی شناسیم و حتی قدرت زبانی لازم برای برقراری ارتباط و همگرایی با دیگر برادران شیعی را نداریم.

گستره شیعیانی که پرچم های کشور خود را در پیاده روی اربعین حمل می کنند، بیانگر وسعت حضور شیعیان و پیروان اهل بیت(ع) است لذا ما باید تلاش کنیم در این حماسه بزرگ اگر خواستیم با دیگران همکلام شویم، صحبت های مان عمیق باشد و از بیان صحبت هایی راجع به مسائل مادی و دنیوی پرهیز کنیم.

در مسیر پیاده روی اربعین اولین افرادی که یک ایرانی امکان برقراری ارتباط و همگرایی با آنان را دارد، برادران عرب است، آیا زبان عربی برای برقراری ارتباط را بلد هستیم؟

برای شناخت دقیق حماسه اربعین باید راهبرد دقیق آن یعنی جغرافیای شیعه و تاثیر عمیق آن در رسیدن به ولی زمان را بشناسیم.

شیعیان ایرانی چگونه می توانند بر جغرافیای فکری شیعیانی که در پیاده روی اربعین حضور دارند، تاثیر بگذارند؟
امروز ایرانیان پس از سال ها حضور در پیاده روی اربعین باید به فکر تاثیرگذاری بر دیگر شیعیان باشند، برای اداره موکب ها در اربعین باید برنامه ریزی صحیح داشته باشیم و اولا از اختلاف افکنی میان عرب و عجم بپرهیزیم و در نهایت مطابق با فرهنگ کشور میزبان به انجام کار فرهنگی و تبلیغی بپردازیم.

باید توجه داشت امام زمان (عج) نیازمند یاران به روز است، لذا مبلغان حاضر در مراسم اربعین حسینی باید مسلط به زبان های مختلف برای برقراری ارتباط با شیعیان دیگر کشورها باشند و نباید تنها به سخنرانی های اعتقادی و معارفی برای زائران ایرانی بسنده کنند بلکه باید متقن و دقیق زمینه را برای همگرایی شیعیان ایران و دیگر کشورها جهت زمینه سازی ظهور فراهم کنند.

برپایی موکب های ایرانی در اربعین چقدر به این هدف کمک می کند؟
شاید برپا کردن موکب از سوی ایرانیان در اربعین نیاز نباشد زیرا تا پیش از حضور ایرانیان در این حماسه، مردم عراق با آوردن تمام امکانات خود پذیرای زائران بودند و با حضور ایرانیان نیز قطعا پذیرا خواهند بود.

 لذا دستگاه های متولی می توانند ابتدا در عرصه تسهیل حضور زائران، سپس خدمات رسانی در داخل برای زائران داخلی و یا خارجی با برپایی موکب هایی در کشور و در نهایت انجام امور فرهنگی در جهت همگرایی شیعیان برای زمینه سازی ظهور تلاش کنند.

کمیته فرهنگی اربعین باید برای حضور هدفمند ایرانیان در این مسیر برنامه ریزی و اقدام کند که این امر نیازمند سیاستگذاری دقیق و هدفمند و در نهایت آموزش های ویژه برای زائران و مبلغان است.

---

منبع: خبرگزاری شبستان