سرطان دهانه رحم؛ خطرناک اما قابل پیشگیری (2)

علائم سرطان دهانه رحم

تغییرات پیش سرطانی و مراحل اولیه سرطان سرویکس معمولاً هیچ علائمی ندارند. علائم این بیماری اغلب تا زمان تهاجمی شدن سرطان یا انتشار آن به بافت‌های اطراف، بروز نمی‌کنند. با ورود به این مراحل از سرطان می‌توان علائم زیر را انتظار داشت:
* خونریزی غیرطبیعی از واژن: مثل خونریزی بعد از رابطه جنسی، خونریزی پس از یائسگی، خونریزی و لکه بینی بین عادت ماهانه‌ها و خونریزی شدید و طولانی عادت‌ماهانه. خونریزی ممکن است پس از دوش واژن یا آزمایش لگن نیز اتفاق بیفتد.
* ترشح غیرعادی از واژن: این ترشح ممکن است مقداری خون‌آلود باشد و در هر زمانی بین عادت ماهانه‌ها یا بعد از یائسگی رخ دهد.
* درد حین رابطه جنسی
نکته: توجه داشته باشید این علائم ممکن است به دلیل بیماری‌های دیگر به غیر از سرطان سرویکس نیز ایجاد شوند. برای مثال عفونت‌ها هم ممکن است باعث درد یا خونریزی شوند. به هر حال با مشاهده هر یک از علائم بالا باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. بی‌توجهی به علائم، فرصت رشد به سرطان می‌دهد و شانس درمان موفق را پایین می‌آورد. البته برای معاینه پزشکی و غربالگری حتماً نباید منتظر علائم بیماری شوید، بلکه باید بررسی‌های دوره‌ای را به طور منظم انجام دهید.

اهمیت تشخیص و درمان تغییرات پیش سرطانی

این تغییرات با عناوین مختلف از جمله CIN (نئوپلاری داخلی بافت پوششی دهانه رحم)، SIL (ضایعه داخلی بافت پوششی سنگفرشی) و دیسپلازی رحم (رشد غیرطبیعی سلول در سطح دهانه رحم) شناخته می‌شوند. تغییرات پیش سرطانی را می‌توان با انجام تست‌های مختلف از جمله پاپ‌اسمیر و کولپوسکوپی تشخیص داد و آن‌ها را برای پیشگیری از سرطان با روش‌های مختلف مثل کرابوسرجری (ریشه کنی انجمادی)، جراحی لیزری، جراحی برداشتن با حلقه الکتریکی، مخروط برداری با تیغ سرد و... تحت درمان قرار داد. تغییرات پیش سرطانی سلول‌های دهانه رحم در اغلب خانم‌ها بدون درمان بهبود می‌یابند، اما در بعضی خانم‌ها این تغییرات به سرطان تبدیل می‌شوند. تبدیل تغییرات پیش سرطانی به سرطان تهاجمی، چند سال زمان می‌برد. با این حال در بعضی موارد معدود ممکن است طی 1 سال نیز اتفاق بیفتد. با درمان سلول‌های پیش سرطانی می‌توان تقریباً از تمامی موارد سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد.

تست‌های لازم برای خانم‌های با علائم سرطان یا پاپ‌اسمیر غیرطبیعی

در صورتی که پاپ‌اسمیر نتیجه غیرطبیعی داشته باشد، نیاز به تست‌های بیشتری مطرح می‌شود. اگر پزشک به تغییرات پیش سرطانی یا سرطان دهانه رحم مشکوک شود، بیمار را برای انجام بررسی‌های بیشتر به فوق تخصص سرطان‌های دستگاه باروری زنان ارجاع خواهد داد. پزشک فوق‌تخصص ابتدا از بیمار در مورد تاریخچه پزشکی خود و خانواده، عوامل خطر موجود در زندگی و همچنین علائم بیماری سؤال می‌کند. بعد از آن برای تعیین وضعیت کلی سلامت بدن نوبت به معاینه کامل بدنی می‌رسد. در مرحله بعد، معاینه لگن انجام می‌شود. پزشک همچنین غدد لنفاوی بیمار را لمس می‌کند تا احتمال متاستازیا دست‌اندازی سرطان را بررسی کند. تست پاپ‌اسمیر به طور حتم نمی‌تواند وجود سرطان را ثابت کند. بنابراین در صورت دریافت نتایج غیرطبیعی از این تست باید تست‌های بیشتری از جمله کولپوسکوپی، نمونه‌برداری، کورتاژاندوسرویکس، نمونه‌برداری مخروطی و ... انجام شود. در ادامه با این تست‌ها بیشتر آشنا خواهید شد.
* کولپوسکوپی: این روش مانند معاینه لگن انجام می‌شود، با این تفاوت که پزشک این بار از دستگاهی برای بزرگ‌نمایی تصویر بافت دهانه رحم استفاده می‌کند. طی کولپوسکوپی پزشک ممکن است برای بررسی آزمایشگاهی از سلول‌های سرویکس نمونه‌برداری کند. برای انجام نمونه‌برداری روش‌های مختلفی وجود دارد:

* نمونه‌برداری با پانچ: در این روش از یک وسیله تیز برای پانچ کردن نمونه‌های کوچک بافت سرویکس استفاده می‌شود.
* کورتاژاندوسرویکس: در این روش از یک وسیله کوچک قاشق مانند یا یک قلم باریک برای برداشتن لایه‌ای جزئی از بافت سرویکس استفاده می‌شود.
* نمونه‌برداری با حلقه سیم برقی: اگر نمونه‌برداری پانچ یا کورتاژ اندوسرویکس امکان‌پذیر نباشد، پزشک از سیم برق نازک با ولتاژ کم برای نمونه‌برداری از سرویکس استفاده می‌کند. این روش معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
* نمونه‌برداری مخروطی: این روش نمونه‌برداری از لایه‌های عمیق‌تر سلول‌های سرویکس را ممکن می‌سازد. نمونه‌برداری مخروطی ممکن است در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام شود.

مراحل سرطان دهانه رحم

در صورت تأیید وجود سرطان دهانه رحم، تست‌های بیشتری برای تشخیص مرحله سرطان انجام می‌شود. تعیین مرحله سرطان در تصمیم‌گیری راجع به درمان نقش مهمی ایفا می‌کند. مراحل سرطان دهانه رحم به طور خلاصه عبارتند از:
* مرحله صفر: در این مرحله فقط سلول‌های پیش سرطانی وجود دارند.
* مرحله 1: سرطان فقط دهانه رحم را گرفتار کرده است.
* مرحله 2: سرطان سرویکس و بخش بالایی واژن را درگیر کرده است.
* مرحله 3: سرطان علاوه بر سرویکس به بخش پایینی واژن رسیده یا به دیواره داخلی لگن نفوذ کرده است.
* مرحله 4: سرطان به ارگان‌های اطراف مثل مثانه و مقعد یا دیگر مناطق بدن مثل ریه‌ها، کبد و استخوان‌ها انتشار یافته است.

درمان سرطان دهانه رحم

در انتخاب روش مناسب برای درمان سرطان سرویکس باید عوامل مختلفی مثل مرحله سرطان، دیگر مشکلات سلامت و انتخاب بیمار را در نظر گرفت. این سرطان با روش‌های جراحی، رادیوتراپی (پرتودرمانی) و شیمی‌درمانی یا ترکیبی از این موارد انجام می‌شود.

---

منبع: هفته نامه سلامت