تبیان، دستیار زندگی

خانه‌ نمایشگاه بین‌المللی کتاب کجاست

نمایشگاه کتاب تهران به عنوان بزرگترین و پرمخاطب‌ترین رویداد فرهنگی کشور هنوز پس از 31 دوره برگزاری محل ثابتی ندارد و هر سال درباره مکان برگزاری آن در سال بعد گمانه‌زنی‌هایی می‌شود از مصلی تا محل دائمی نمایشگاه‌های تهران و از باغ کتاب تا شهرآفتاب.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
 
خانه‌ نمایشگاه بین‌المللی کتاب کجاست

پیشنهادها و تصمیمات درباره محل برگزاری نمایشگاه کتاب همواره با حساسیت کارگزاران نشر و ذینفعان برگزاری نمایشگاه مواجه شده است.
هفته گذشته یکی از مسئولان شهرداری تهران درحاشیه‌ دومین نمایشگاه بین‌المللی صنعت چاپ و بسته‌بندی در شهر آفتاب بار دیگر از احتمال برگزاری نمایشگاه کتاب سال 98 در این محل خبر داد. البته این آمادگی را پیش از این دیگر مدیران شهری و برخی اعضای شورای شهر تهران نیز اعلام کرده‌اند. سیاستی که در هر دو دوره‌ مدیریت شهری دنبال شده است.
به این بهانه با «نیایش سرامی» کارشناس حوزه‌ نشر گفت و گویی داشته‌ایم.

 به نظر شما چه انگیزه‌هایی سبب ‌شده که مدیران شهری بارها طی سال‌های گذشته برای برگزاری نمایشگاه در محل شهر آفتاب اعلام آمادگی کنند؟

سرامی: نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را همگان به عنوان بزرگترین و پرمخاطب ‌ترین رویداد فرهنگی کشور می‌شناسند. طبیعی است که هم در اختیار داشتن تصدی آن برای حوزه‌‌‌های گوناگون مدیریتی مطلوبیت دارد و هم مکان برگزاری آن. نمایشگاهی که در هر جایی برگزار شود بر اعتبار آن مکان خواهد افزود.
طبیعی است که اگر مکان نمایشگاه کتاب تهران در شهر آفتاب باشد، اقناع برای جذب سرمایه‌های مورد نیاز تکمیل بخش‌های ناتمام آن آسانتر خواهد بود، گفته شده تا به امروز نزدیک به 2 هزار میلیارد تومان در مجموعه‌ نمایشگاهی شهر آفتاب سرمایه گذاری شده است و مبلغی که برای تکمیل بخش‌های تفریحی، هتل و حمل و نقل لازم است با در نظر گرفتن تغییرات نرخ ارز معادل 4 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
مجموعه ای ساخته شده و طبیعی است که متولی آن به فکر برگزاری همه‌ی نمایشگاه ‌های صنعتی، تجاری و... در آن باشد. متولی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و شهرداری با این وزارت‌خانه قرارداد 6 ساله‌ رایگانی برای میزبانی این نمایشگاه در شهر آفتاب دارد.
طبیعی است که برگزاری نمایشگاهی با چنین گستردگی همکاری نهادهای مختلف را می‌طلبد، نمی شود از ظرفیت همکاری‌های مشترک میان سازمانی برای برگزاری این نمایشگاه بزرگ غافل شویم. مشکل اینجاست که شوربختانه در سال های اخیر این نمایشگاه دستاویزی بوده برای کسب منفعت میان سازمان‌ها و نهادهای گوناگون.
برای همین هم بده بستان‌ها میان برگزارکنندگان آن با سازمان‌هایی که به شکلی در برگزاری نمایشگاه یاری‌گرند سبب شده تا نمایشگاه در دیدگاه متولیان آن تغییر شکل و شمایل دهد و کارکردهای تازه‌ای پیدا کند که از آن انتظار نمی‌رود.
کارکردهایی که در تعاریف اولیه نمی‌گنجند. برای همین است که طی این سال‌ها با شکلی مجعول از نمایشگاه رو به رو هستیم. غرفه های فرهنگ سازی شهرداری و استانداری، نستله، سامانتل، ایرانسل، مبین نت، آسیاتک، همراه باتری، عطاری، دهکده تفریحات ورزشی و... در نمایشگاه کتاب چه می کنند؟
چه ضرورت هایی نمایشگاه را چنین پهناور کرده که حضور نهادهای گوناگون، سازمان های دولتی و... به بهانه‌ فرهنگ، آن را از نمایشگاهی تخصصی،به تفرجگاهی فرهنگی تبدیل کرده است؟ آیا نمایشگاه کتاب تهران یک جشن بزرگ فرهنگی است یا باید یک نمایشگاه تخصصی کتاب باشد.
نمایشگاه کالایی نیست که بتوان به بهانه‌های گوناگون و با انگیزه‌ پیشبرد منافع این سازمان یا آن نهاد آن را وجه‌المصالحه قرار داد، نمایشگاه کتاب تهران به حکم نمایشگاه کتاب بودن، آینه تمام نمای صنعت نشر کشور است و به هیچ چیز غیر خودش نباید تبدیل شود.

 با این وصف چه اشکالی دارد که نمایشگاه کتاب تهران یک محل ثابت برای برگزاری پیدا کند. اگر این سرمایه‌گذاری‌ها انجام شود آیا شهر آفتاب امکان خوبی برای برگزاری یک نمایشگاه بزرگ نیست؟

سرامی: به نظر می‌رسد که یکی از دلایل این تصمیم های ناپخته، شناخت نادرست مدیران از مختصات، ویژگی‌ها و کارکردهای این نمایشگاه است. اگر در برگزاری نمایشگاه های تجاری یا صنعتی مکان یک نمایشگاه بیرون شهر در نظر گرفته می‌شود، پذیرفتنی است چرا که این نمایشگاه‌ها مخاطبان خاص خود را دارند اما نمایشگاه کتاب تهران از قسمی دیگر است.
مخاطبان این نمایشگاه بیشتر خانواده‌ها، دانش‌آموزان و دانشجویان کشورند. طبیعی است که صرف زمان بسیار برای آمد و شد به نمایشگاه برای آنان دشوار است، وقتی برای رفتن و بازگشتن از شهر آفتاب از مرکز شهر تهران حدود دو ساعت در راه باشی، هر قدر که کتاب برایت جذاب باشد، شاید در بازدید ازنمایشگاه آن تردید کنی.
آیا برگزاری چنین نمایشگاهی که مخاطب میلیونی عام دارد، در بیرون شهر اقدام سنجیده ای است؟ آیا آسایش خانواده ها، دانش آموزان و... در دوره بازدید از نمایشگاه برایمان مهم نیست؟ مسافت زیاد اکثر مخاطبان نمایشگاه (تهرانی ها) تا شهر آفتاب عاملی تعیین کننده در میزان بازدید و استقبال از آن است.

 دلایل مخالفان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در محل شهرآفتاب چیست؟

سرامی: مخالفت کارگزاران نشر از دو زاویه قابل بررسی است. اولی تجربه‌ای که از دو دوره برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب دارند. در دو سال برگزاری این نمایشگاه در شهر آفتاب آب گرفتگی در برخی سالن ها مشکلات بسیاری پیش آورد همچنانکه هوای نامطبوع و دم کرده و غلظت گرد و غبار در این سازه های موقت.
جز این؛ ترافیک بزرگراهی به ویژه در ساعات شلوغی نمایشگاه، از پل شهید کاظمی و اتوبان آزادگان تا عوارضی قم و برعکس بسیار بود و آمد و شد به پارکینگ‌های عمومی و اختصاصی در بیشتر مواقع سخت است. مساله‌ دیگر اینکه پارکینگ‌های عمومی تا محل برگزاری نمایشگاه مسافت بسیاری دارند.
مساله‌ دوم مسافت طولانی شهر آفتاب با تهران و سختی آمد و شد به آن است، شاید اولی را بشود با پول و بسیج امکانات حل کرد اما دومی قابل مرتفع کردن نیست، به طور کلی به نظر می‌رسد جانمایی نمایشگاه مطلوب نبوده و فاصله‌ای که با شهر تهران دارد بسیار زیاد است.
بیشتر ناشران با برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در محل شهر آفتاب مخالف‌اند، آمارها طی دو سال برگزاری این نمایشگاه در شهر آفتاب خبر از کاهش محسوس بازدید دارد. وقتی برای ذینفعان این نمایشگاه از پدیدآور، ناشر و خریدار، محل شهرآفتاب مطلوبیت ندارد چه اصراری است که دوباره ایده برگزاری آن را در این محل مطرح کنیم.

منبع : خبرگزاری ایرنا