مراحل تصمیم گیری

محبوبه همت - مرکز یادگیری تبیان
برای دانش آموز نوجوان که در سنی است که می بایست تصمیمات مهمی همانند انتخاب رشته تحصیلی و دانشگاهی  و ... اتخاد کند پذیرش این واقعیت بسیار حایز اهمیت است که: تصمیمات اغلب همراه با آزادی‌ هایی که ایجاد می‌کنند، از آزادی‌ های فرد کم می‌کنند. با توجه به وظیفه خطیر اولیا در رابطه با نوجوانان در این سنین توجه به نکاتی در رابطه با تصمیم گیری مهم به نظر می رسد...

مراحل تصمیم گیری
*مواجه
شدن با یک تصمیم
*خلق حق انتخاب ها و جمع آوری اطلاعات درباره آن ها
*ارزیابی پیامدهای پیش بینی شده حق انتخاب ها
*متعهد کردن خود به یک تصمیم
*طرح ریزی برای چگونگی اجرای تصمیم
*اجرای تصمیم
*ارزیابی پیامدهای واقعی اجرای تصمیم
 
تعریف تفکر نقاد
منظور از تفکر نقاد، تفکر منطقی است که تمرکز دارد بر اینکه فرد چه تصمیمی بگیرد و چه  کاری انجام دهد.
فرآیندی که به بررسی صحت، دقت و ارزش اطلاعات و دانسته ها می پردازد.

 اهمیت تفکر نقاد
لازمه تفکر نقاد آن است که فرد به جست و جو، ارزیابی، تجزیه و تحلیل اطلاعات بپردازد، در پی شواهد، دلایل و مدارک عینی و واقعی باشد، دیدگاه خود را براساس شواهد و مدارک عینی تغییر دهد، موقعیت و شرایط را به صورت کل در نظر بگیرد و بتواند واقعیت ها را از فکر، حدسیات، و مفروضات و عقاید جدا کند.

اصول تفکر نقاد
به منظور تفکر نقاد از روش سه مرحله ای استفاده کنید:
مرحله اول: در مورد موقعیتی که با آن رو به رو هستید، سوال هایی مطرح کنید.
مرحله دوم: برای  پاسخ به سوال های مذکور، اطلاعات جمع آوری کنید.
مرحله سوم: اطلاعاتی که به دست آورده اید را ارزیابی کنید.

 ارزیابی کنید
افکار، عقاید، احتمالات، اهداف و... دیگر را ارزیابی کنید. از خود سوال کنید چرا این پیشنهاد را به من می دهد. دلیل این رفتار یا این اقدام یا... چه چیزی می تواند باشد.
 
در جستجوی دلایل، مدارک و شواهدی باشید که تایید کننده یا تکذیب کننده افکار، عقاید، احتمالات و... باشد.

 سعی کنید انعطاف پذیر باشید
چسبندگی به یک فکر، عقیده، یا احتمال خاص نداشته باشید بلکه به آنچه که در اثر تفکر، بررسی و جست و جو یافته اید تاکید کنید. براساس نتیجه فکر، جست و جو و بررسی شواهد و مدارکی که  در واقعیت یافته اید، تصمیم  بگیرید و اقدام مناسب را انجام دهید.

بر خلاف آن چه که ممکن است به نظر آید توجه و مطالعه مهارت تفکر نقاد فقط یک بحث فلسفی و منطقی نیست بلکه، کاملاً با زندگی روزمره معمولی ارتباط دارد.

ضعف در این مهارت می تواند افراد را به بیماری های مختلف جسمانی و روانی و آسیب های روانی-اجتماعی دچار کند.

به آنچه گفته می شود یا آنچه که از شما درخواست می شود خوب توجه کنید.

ابعاد مختلف موضوع را مشخص کنید.

بر آنچه که برای شما مهم است تمرکز کنید.

در مورد آنچه برای شما مشخص نیست سوال بپرسید.

افکار، عقاید، احتمالات، اهداف، مفروضات، حقایق، تفاسیر و فرضیه های دیگری را نیز در نظر بگیرید. برای این کار از روش بارش فکری استفاده کنید. سعی کنید از زاویه دیگری نیز به موضوع نگاه کنید. به حقایق پنهان توجه زیادی داشته باشید.

نویسنده: امید زاهدی
منبع: کتاب کودک و خانواده

مطالب مرتبط:
راه های افزایش عزت نفس
هویت و هویت یابی