تبیان، دستیار زندگی

پشت پرده کارگروه مبارزه با پولشویی

ناکارآمدی اف ای تی اف

درحالی‌که منافقین با ترور کور حدود 17000 ایرانی یکی از شیادترین گروه‌های تروریستی در دنیا محسوب می‌شود شاهد این مسئله هستیم که، هیچ اقدامی از سوی این کارگروه در جهت مقابله با تجهیز آن صورت نمی‌گیرد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
اف ای تی اف
یکی از مسائلی که در ماه‌های اخیر بحث‌های مختلف و چالشی زیادی بین محافل سیاسی و حقوقی کشور در پی داشته است بحث قبول لوایح چهارگانه‌ی اف ای تی اف و پیوستن ایران به این گروه موسوم به کارگروه ویژه مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم است.تاریخچه‌ی این کارگروه به سال 1989 برمی‌گردد.

در این زمان کشورهای گروه هفت یعنی آمریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن و کانادا و برای مبارزه با پول‌شویی در مبادلات مالی بین خود این نهاد را به وجود آورند که البته به‌مرورزمان اعضای این کارگروه افزایش‌یافته و وظایف آن نیز گسترده‌تر می‌شود. هم‌چنین در سال 2005 با توصیه‌ی شورای امنیت سازمان ملل متحد برای لازم‌الاجرا بودن فرامین این کارگروه، اف ای تی اف عملاً تبدیل به یک سازمان بین‌المللی در چارچوب حمایت سازمان ملل شده که پروپاگاندای این سازمان را پشت سر خود دارد. اما در مورد عضویت و یا عدم عضویت جمهوری اسلامی ایران در این کارگروه و اجرای تعهدات ناشی از پیوستن به آن باید به چند نکته توجه داشت:

1-نکته‌ی اول که یک نکته‌ی کلی در مورد تمامی سازمان‌های بین‌المللی محسوب می‌شود و این کارگروه نیز از آن مستثنا نیست این مسئله است که اساساً طبق منطق رئالیستی حاکم بر نظام بین‌الملل هیچ سازمان بین‌المللی با اهداف مستقل و فراملی وجود ندارد و تمامی سازمان‌ها وابسته به اهداف اعضای آن است.

درحالی‌که منافقین با ترور کور حدود 17000 ایرانی یکی از شیادترین گروه‌های تروریستی در دنیا محسوب می‌شود شاهد این مسئله هستیم که، هیچ اقدامی از سوی این کارگروه در جهت مقابله با تجهیز آن صورت نمی‌گیرد.

 درواقع اف ای تی اف برخلاف آنچه جریان لیبرال در پی القای آن است یک سازوکار بین‌المللی ورای اراده‌ی ملی دولت‌ها نیست بلکه آنچه به رویکرد این سازمان جهت می‌دهد منافع ملی اعضای آن به‌ویژه اعضای تشکیل‌دهنده‌ی اولیه‌ی آن است.

درواقع این سازمان نه یک ماهیت مستقل بین‌المللی که نهادی است که آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان و... به آن هویت داده‌اند و طبیعتاً منافع ملی آن‌ها مقدم بر تمام ارکان حقوقی سازمان است. در این زمینه باید توجه داشت اف ای تی اف در دو مقطع زمانی دچار تحول و گسترش وظایف شده است.

مقطع اول به زمان حوادث یازده سپتامبر برمی‌گردد که وظیفه‌ی مبارزه با تأمین مالی گروه‌های تروریستی نیز به این سازمان سپرده شد. فارغ از این مسئله که تروریسم در هر نقطه‌ای از دنیا قطعاً محکوم است اما سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این مسئله است که اگر اقدام یازده سپتامبر در ایران صورت می‌گرفت آیا هم چنان امکان ورود اف ای تی اف به این مسئله وجود داشت؟ 

فراتر از این بحث، نظری در ساحت عمل این کارگروه تاکنون چه اقداماتی را در جهت مقابله با تأمین مالی گروه‌هایی مانند مجاهدین خلق (منافقین) که وحشیانه‌ترین جنایات به‌واقع تروریستی را علیه ملت ایران انجام داده‌اند صورت داده است؟ درحالی‌که منافقین با ترور کور حدود 17000 ایرانی یکی از شیادترین گروه‌های تروریستی در دنیا محسوب می‌شود شاهد این مسئله هستیم که، نه‌تنها اقدامی از سوی این کارگروه در جهت مقابله با تجهیز آن صورت نمی‌گیرد بلکه این گروهک در کشورهای اصلی و پایه‌گذار اف ای تی اف مانند فرانسه و آمریکا سالانه همایش‌هایی را برگزار می‌کند که بعضاً با حضور مقامات سیاسی از این کشورها نیز همراه است.
این مسئله به‌خوبی نشان می‌دهد که آنچه تعریف تروریسم را در این کارگروه مشخص می‌کند نه استانداردها و چارچوب‌های حقوق بین‌الملل و نه حتی اصول اولیه اخلاقی و انسانی است. بلکه آنچه بیش از همه در این زمینه نقش دارد منافع قدرت‌های بزرگ تشکیل‌دهنده این کارگروه است که همین مسئله می‌تواند در صورت عضویت به چالشی جدی برای جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود.

اما نقطه‌ی عطف دومی نیز که سازمان در جهت گسترش حوزه وظایف خود نیز پشت سر گذاشته قابل‌توجه است و آن به سال 2008 و در اوج پرونده‌ی هسته‌ای ایران بازمی‌گردد که در این سال تلاش در جهت مقابله با تأمین مالی گسترش سلاح‌های کشتارجمعی نیز به وظایف اف ای تی اف افزوده می‌شود.

این مسئله با توجه به مقطع زمانی آن به‌خوبی مشخص می‌کند که این بحث نیز اراده‌ی کشورهای مستقل را نشانه رفته که طبیعتاً کشورهایی مانند امریکا، روسیه، فرانسه، اسرائیل و... که بیشترین سلاح‌های اتمی و کشتارجمعی در دنیا را در اختیاردارند در انجام تعهدات در قبال آن مبرا می‌باشند.

2- اما نکته‌ی دومی که در مورد عضویت در اف ای تی اف باید به آن توجه کرد جوی است که موافقان پیوستن به این کارگروه در مورد ارتباط پیوستن جمهوری اسلامی ایران به آن و رفع تنگناها و تحریم‌های مالی به وجود آورده‌اند.مانند آنچه در اظهارات اخیر بسیاری از دیپلمات‌های وزارت امور خارجه مانند عراقچی و بعیدی نژاد قابل‌مشاهده است. در این زمینه این افراد معتقدند با پیوستن ایران به این کارگروه مبادلات مالی جمهوری اسلامی ایران با سهولت بیشتری انجام خواهد شد و فضای بانکی کشور از این تنگنا خارج خواهد شد.

درواقع استدلال این افراد بر این مسئله تأکید می‌کند که با قبول انجام تعهدات این کارگروه از سوی جمهوری اسلامی ایران ما از لیست سیاه اف ای تی اف خارج‌شده و کشورها خطرپذیری کمتری در مبادلات مالی با ایران خواهند داشت. در مورد این گزاره نیز توجه به دو نکته که غیرواقعی بودن آن را مشخص می‌کند خالی از لطف نیست:
- اولاً؛ باید توجه داشت که با مدنظر قرار دادن سازوکاری که در اف ای تی اف در نظر گرفته‌شده خروج از لیست سیاه این سازمان نیاز به اجماع تمامی اعضا دارد که در این زمینه مانند آنچه در بند یک آورده شد نقش سیاسی دولت‌ها به‌ویژه دولت‌هایی مانند ایالات‌متحده کاملاً مشهود است.

- دوما؛ این نکته و این بزرگنمایی از نقش قبول این تعهدات در گشایش‌های مالی در کشور دقیقاً مشابه آن چیزی است که قبل از تصویب برجام نیز توسط عمدتاً همین افراد به آن تکیه می‌شد و با القای گزاره‌هایی مانند لغو تمامی تحریم‌های مالی پس از برجام در پی بزرگنمایی از نقش این توافق بودند که باگذشت زمان غیرواقعی بودن آن مشخص شد.

به‌طورکلی با توجه به نکات مذکور به نظر می‌رسد اگرچه در روزهای اخیر تبلیغات سنگینی از سوی برخی محافل در مورد مفید بودن پیوستن به این کارگروه صورت گرفته اما به نظر می‌رسد که پیوستن به آن تکرار تجربه‌های تلخی مانند پیوستن به آن پی تی است که جز تحمیل تعهدات سنگین به کشور آورده‌ای نداشته و آن را در تنگناهای جدیدی قرار می‌دهد.