قلعه دختر نماد تاریخی و باشکوه در باکو

در این مطلب قصد داریم تا درباره قلعه ی دختر در باکو خدمتتان اطلاعاتی را بدهیم. این جاذبه یکی از مهمترین نمادهای تاریخی آذربایجان و نمادی از شهر باکو به شمار می رود و همچنین بسیاری معتقدند که این قلعه در ابتدا یک آتشکده برای پیروان دین زرتشت بوده که در دوره ساسانیان ساخته شده است.

نگاهی کلی به قلعه دختر در باکو

همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، قلعه دختر در باکو یکی از مهمترین نمادهای تاریخی کشور آذربایجان هستند و مشخصه ی شهر باک به شمار می روند. از بالای این برج می توانید شهر قدیمی باکو و سازه های مدرن و معروفش را ببینید و اهمیتی که این قلعه برای آذربایجانی ها دارد این است که عکس آن بر روی اسکناس ۱۰ مناتی دیده می شود. به غیر آذربایجان قلعه دختر در باکو به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری پر اهمیت در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. جالب است بدانید که قلعه ی دختر در باکو را بسیاری متقدند که آتشکده ای زرتشتی در دوره ی ساسانیان به شمار می آمده است.

قلعه دختر در باکو

قلعه ی دختر در باکو به زبان آذری Qiz qalasi  خوانده می شود و از جمله مهمترین نمادهای تاریخی کشور آذربایجان به شمار می رود. این قلعه از لحاظ جغرافیایی در جنوب شرقی باکو قرار گرفته و در کنار قصر شیروان شاه مجموعه ای مهم در پایتخت این آذربایجان یعنی باکو به شمار می رود. هر دوی این سازه ها در سال ۲۰۰۰ در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند و هنگامی که به سراغ قلعه دختر در باکو می روید، ساختمانی با ارتفاع ۳۰ متر را خواهید دید. این قلعه در ۸ طبقه ساخته شده است که در تمام طبقاتش مجموعه هایی تاریخی در معرض دید هستند و موزه قلعه را تشکیل می دهند. از پله های قدیمی قلعه که بالا بروید و خودتان را به بالای قلعه برسانید می توانید چشم اندازی بی نظیر از کوچه پس کوچه های باکو داشته باشید و بافت قدیمی شهر را بهتر ببنید.

هنگامی که در تاریخ، معماری و هدف ساخت قلعه دختر جستجو می کنیم سوالات بسیاری از ساخت این قلعه برایتان به وجود می آید که در دیوارهای پر رمز و راز می توان بسیاری از آن ها را متوجه شد. به طور مثال قدمت دقیق قلعه دختر یکی از موضوعاتی است که پس از سالیان طولانی هنوز به اثبات نرسیده و محل اختلاف بسیاری است. به عقیده گروهی از پژوهشگران در ۳۰۰۰ سال پیش ساخته شده و به عقیده برخی دیگر، متعلق به قرن دوازدهم میلادی است. در هر حال این موضوع باعث نشده تا به قلعه دختر بی توجهی شود و برعکس، همواره محملی برای ادبیات داستانی و نمایشی آذربایجان بوده است. به این ترتیب ردپای قلعه دختر در بسیاری از افسانه های این کشور به چشم می خورد که ریشه های فرهنگی، مذهبی و تاریخی سرزمین را به نمایش می گذارند.

چاه آب در قلعه دختر

یک موضوعی که باعث جذابیت بیشتر قلعه دختر در باکو شده است وجود چاه آبی است که در آن وجود دارد. این چاه آب ۲۱ متری در طبقه ی سوم قلعه ی دختر در باکو قرار دارد و قطر دهانه ی آن ۷۰ سانتی متر است که در دیوار قلعه جاسازی شده است. باستان شناسان با بررسی بخش هایی از چاه قلعه دختر متوجه شدند قدمتش به قرن دوازدهم میلادی برمی گردد. این چاه همچنین یک ورودی در طبقه همکف هم دارد که اخیرا در یکی از کاووش های یک باستان شناس به نام عباس اسلاموف کشف شد. با بررسی هایی که بر روی آب چاه انجام شد، مشخص شد که برای نوشیدن مناسب است.

عملکرد انتقال آب از باران از این چاه به این صورت بود که لوله ای سفالی با قطر ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر از طاقچه قلعه تا چاه نیز ادامه دارد و آب باران را به درون چاه انتقال می دهد. به هر کدام طبقات دوم تا هفتم قلعه دختر در بامو ناودان های نیم دایره ای شکل کشیده شده که در انتها به چاه آب می رسیدند. جالب است بدانید که آب این قلعه با توجه به نزدیکی آن به دریای آب شیرین و همینطور جمع آوری آب باران قابل آشامیدن محسوب می شده است و از همین رو برای مردم این منطقه بسیار ارزش و اهمیت داشته است.

علت نام گذاری قلعه دختر در باکو

فلسفه ی نام گذاری قلعه ی دختر در باکو از نظر یکی از اساتید برجسته ی باکو به نام پروفسور ماهر خلیفه زاده کلمه «دختر» به این اشاره دارد که ساختمانی مستحکم و غیر قابل نفوذ بود و هیچ وقت به دست دشمن نیوفتاده است. همچنین از نقطه نظر دینی می توان این گونه تفسیر کرد که اهریمن هیچگاه فرصت لمس قلعه را پیدا نکرده است. البته این گفته ها هیچ دلیل باستان شناسانه و دقیقی ندارد و نمی توان آن ها دلیل محکم برای اثبات این موضوع دانست.

مختصری از تاریخ قلعه دختر

مشابه قلعه دختر در باکو خیلی کم می تواند یافت که باستان شناسان بسیاری بر روی قدمت آن اختلاف نظر داشته باشند. عده از مورخان این جاذبه های ارزشمند تاریخی باکو را متعلق به دوره سومریان می دانند و گروهی دیگر آن را به قرن دوازده میلادی ربط می دهند. به این ترتیب ما با اختلاف نظری ۳ هزار ساله روبرو هستیم و به همین دلیل تاریخ دقیق قلعه دختر در باکو کمی مبهم است. با توجه به اهمیت تاریخی این قلعه در سال ۲۰۰۰ به همراه بافت تاریخی که در اطراف آن است در سازمان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. اما بعد زلزله ای که در این شهر رخ داد بخش هایی از آن نیز دچار آسیب گردید. از همین رو یونسکو برچست در خطر نابودی را به این منطقه در باکو اعطا کرد اما مدیران آذربایجانی برای برطرف کردن این مشکل در سال ۲۰۰۹ اقدام به بازسازی مجموعه تاریخی قلعه دختر نمودند.

موزه قلعه دختر در باکو

با توجه به این که در زمان های گذشته افراد بسیاری در قلعه دختر در باکو زندگی می کردند وسایل زیادی از آن ها باقی مانده است که در موزه ای با همین نام جمع آوری شده اند و شما می توانید تعدادی ظرف و قاشق را به همراه چند کوزه و تعدادی وسایل دیگر که از آن ها باقی مانده را مشاهده کنید. به گشت و گذارتان ادامه بدهید تا در طبقه دوم به اطلاعاتی تاریخی درباره هدف و نحوه ساخت قلعه دست پیدا کنید. اگر باز هم بالاتر بروید، در طبقه سوم ماکتی از قلعه دختر و شواهدی از وجود چاه در این ساختمان را خواهید دید. در طبقه ی چهارم از این موزه می توانید نقشه ای بزرگ و دیجیتال از شهر تاریخی باکو را مشاهده نمایید و با نمادهای مشهور این شهر آشنا شوید. در طبقه پنجم مجموعه ای از کتاب های الکترونیک در اختیار بازدیدکنندگان گذاشته شده است و در طبقه ششم نیز تعدادی سلاح و خنجر تاریخی در معرض دید قرار دارد. در طبقه هفتم موزه نیز می توانید آتشکده قدیمی قلعه را نیز ببینید.

دسترسی به قلعه دختر در باکو

به منظور دسترسی به قلعه دختر در باکو باید به نزدیکی بافت تاریخی شهر و دریای کاسپین بروید چرا که این قلعه در آن محدوده واقع است. از جمله وسایل نقلیه ی عمومی که می توانید برای رسیدن به این قلعه از آن ها استفاده کنید نیز عبارت از اتوبوس، مترو و تاکسی هستند، اگر با اتوبوس یا مترو خواستید بروید مقداری پیاده روی هم باید انجام دهید.

هزینه ورود: ۱۰ منات آذربایجان

ساعت بازدید: ۹:۰۰ تا ۱۸:۰۰

آدرس: Downtown Baku, Baku, Azerbaijan

دیدنی های اطراف قلعه دختر

پس از این که بازدیدتان از قلعه دختر در باکو به پایان رسید می توانید از بناهای دیگری که در این شهر وجود دارد نیز دیدن فرمایید.

بافت تاریخی شهر باکو | Baku Old City
قلعه شیروان شاه | Palace of The Shirvanshahs
موزه ملی تاریخ آذربایجان | The National Museum of History of Azerbaijan
تئاتر عروسکی باکو | Baku Puppet Theatre
موزه فرش آذربایجان | Azerbaijan Carpet Museum

---

منبع: مجله گردشگری الی گشت