یاری کننده ها؛ دومین تیپ از تیپ های نه گانه شخصیت

جوامع، فرهنگ، اقلیم و عقاید بومی هر منطقه در جهت‌گیری‌های شخصیتی افراد آن جامعه تأثیرگذار است. افراد حتی  اگر در نگاه روان‌شناسی دارای تیپ‌های شخصیتی خاص خود باشند باز با توجه به فرهنگ بومی منطقه زندگی و نگاه‌هایی که به نقش‌های مختلف اجتماعی  وجود دارد، ممکن است برخلاف تیپ شخصیتی که دارند یک ویژگی از خود نشان دهند.

در علم روان‌شناسی شناخت خود و ویژگی‌های رفتاری تحت عنوان شخصیت شناسی (اناگرام) از آن یاد می‌شود. اناگرام شخصیت‌ها را در 9 دسته طبقه‌بندی و ویژگی‌های متداولی که هر تیپ از خود در موقعیت‌های مختلف بروز می‌دهد را توصیف می‌کند.

تبیان به‌منظور واکاوی "چگونگی شکل‌گیری شخصیت انسان" و "تیپ‌های شخصیتی" با دکتر مهشید رضوی روضوانی روان‌شناس و مشاور خانواده، به سلسله گفتگوهایی دراین‌باره می‌پردازد. شما می‌توانید با دنبال کردن این مباحث تیپ شخصیتی خود را شناسایی و متناسب با خصوصیاتی که دارید آن را در زندگی فردی و اجتماعی خود به کار بگیرید.

در اولین قسمت از این مجموعه ضمن بیان مبانی و چرایی مهم بودن شناخت شخصیت و پرداختن به آن، اولین تیپ از تیپ های 9 گانه که به نام "کمال گراها" را مورد بررسی قرار دادیم. در سری دوم از این سلسله گفتار به دومین تیپ از شخصیت های 9 گانه با عنوان " یاری رسان و مددکننده" خواهیم پرداخت.

تیپ دو؛ یاری رسان ها

این تیپ‌ افرادی هستند که اغلب با کمک، خدمت و حضور فعال در محیط اجتماعی شناخته می‌شوند. به همین علت به آن‌ها یاری‌رسان گفته می‌شود؛ چون معتقدند با عشق و محبت نسبت به دیگران می‌توان زندگی و نوع روابط انسان‌ها را بهبود بخشید.  همچنین عقیده دارند برای آنکه زندگی خوبی داشته باشیم باید نسبت به هم علاقه و محبت داشته باشیم.

از دیگر خصوصیات این تیپ شخصیتی:
 معمولاً در زندگی هرکسی مشکلی ایجاد شود این افراد حاضرند و کمک می‌کنند.
 بامحبت و علاقه خودشان را نشان می‌دهند.
کمتر می‌توانند نه بگویند شاید اصلاً نه نگویند.
اغلب زندگی‌شان را صرف دیگران می‌کنند.
یک فرد تیپ دو، همدل، خوش‌زبان، دارای محبت زیاد و در وقت گذاشتن برای دیگران نگاه خوش‌بینانه دارند.

معمولاً این افراد می‌توانند مشاور خوبی باشند به این سبب که خوب می‌توانند انسان‌ها را بشناسند و ازنظر عاطفی با
آن‌ها ارتباط برقرار کنند. ازآنجایی‌که می‌توانند خوب ارتباط بگیرند ممکن است خیلی مشتاقانه هم بتوانند کمک کنند. درحالی‌که ممکن است کمک آن‌ها هم موردپذیرش نباشد. یاری‌رسان‌ها در زندگی، محیط کار و روابط اجتماعی خیلی خوب می‌توانند بدرخشند چون افراد تأثیرگذاری در ارتباط با انسان‌ها هستند. همچنین آن‌ها توانایی پیوند زدن انسان‌ها را باهم دارند چراکه می‌توانند صمیمانه وارد فضا شوند. علاقه آن‌ها به خدمت کردن به دیگران ممکن است به زیاده‌روی تبدیل شود و سوءتفاهم برای آن‌ها ایجاد کند که چرا این فرد این میزان کمک می‌کند.

یاری رسان ها؛ یک کمک کننده مالی و فکری

افراد مددرسان مبنای رفتارشان در محیط کار و زندگی عاطفی است. در محیط‌های کاری  وظایف دیگران را بر عهده می‌گیرند مخصوصا اگر همکارشان را خسته یا ناراحت ببینند. درواقع این شخصیت‌ها هر کاری بتوانند از کمک مالی تا فکری می‌دهند.
آن‌ها روی محبتی که می‌کنند باور دارند اما گاهی به حدی می‌رسد که هم مخاطب اذیت می‌شود و هم نهایتاً به‌طور ضمنی رفتارش برای خودش ایجاد توقع می‌کند. این توقع باعث می‌شود اگر از آن‌ها غافل شوند به‌مرور موجب رنجشان شود. گرچه تیپ دویی ها معمولاً وقتشان صرف دیگران است و نسبت به خودشان غافل هستند اما نمی‌توان گفت به‌طور کامل غافل از  خود می شوند چراکه با حالات عاطفی‌شان سعی می‌کنند در این فضا معامله انجام دهند؛ یعنی محبت و توجه می‌دهند  و انتظار دارند که متقابلاً این محبت برای آن‌ها نیز اتفاق بیفتد.

یک تیپ دویی در نقش های مختلف

یک تیپ دویی اگر مادر باشد؛ برای بچه‌ها بسیار وقت و انرژی می‌گذارد، بسیار قربان صدقه آن‌ها می‌رود اما همین مادر که خیلی عاطفه، علاقه و انرژی می‌گذارد یکجایی احساس می‌کند که فرزندان به‌اندازه کافی به او محبت نمی‌کنند ازاین‌رو او می‌رنجد که این رنجش او قابل‌توجه است.

یک تیپ دویی اگر در نقش همسر باشد، در خانم‌ها این بارز است که از طرف همسر خود محبت را دریافت کند و این علاقه را به او بگویید چراکه او این محبت را محسوس می‌خواهد. در مردان تیپ دویی هم به همین صورت است.

یک مرد اگر تیپ دویی باشد؛ در خانواده با فرزندان و همسرش ارتباط عاطفی خاصی برقرار می‌کند به‌گونه‌ای که ممکن است تعجب کنید چرا به‌عنوان یک پدر جذبه ندارد اما این خصوصیات شخصیتی مرد است که  محبتش  را بروز دهد و در مقابل انتظار دارد که این محبت را هم دریافت کند. اگر همسر یک مرد تیپ یاری‌رسان در گروه شخصیت‌های دیگر باشد که علاقه را بروز نمی‌دهد مرد دچار آزردگی خاطر می‌شود. همه  افراد در تیپ دو انتظار دارند به‌قدر کافی بعد از محبت و توجهی که می‌کنند مورد محبت قرار گیرند، این افراد ممکن است که خودشان این نیاز را اعلام نکنند اما باید توجه داشت که آن‌ها محبت لازم دارند.

خانواده‌های تیپ یاری‌رسان، اعتراض می‌کنند که این شخصیت‌ها بیشتر زمان خود را صرف دیگران می‌کنند.

یاری رسان ها هم عصبی می شوند

سطوح و لایه‌های مختلف هر تیپ شخصیتی  می‌تواند شدت و ضعف این حالت رو متفاوت نشان دهد. یک تیپ دویی وقتی می‌تواند رفتارش تا حد قابل‌قبول و ایدئال باشد که نسبت به نیازهایش از خودش غافل نشود با علم به اینکه او اصولاً با یک نگاه خوش‌بینانه‌ای در حال خدمت و کمک و توجه و همدلی  با دیگران است.

تیپ یاری‌رسان با توجه به روحیه بسیار گرم و صمیمانه که دارند اما می‌توانند به هم‌شدت عصبانی شوند و پرخاش کنند. البته باید توجه داشت که همه تیپ‌های شخصیتی در وضعیت‌های  مختلف ممکن است  واکنش‌های گوناگونی از خود نشان دهند.  یکی از این شرایط در فشار و استرس است. وقتی تیپ دویی در شرایط معمول خدمت می‌کند و به‌صورت ضمنی انتظار دارد  که دیگران این محبت را دریافت کنند درست درزمانی که همه‌وقت انرژی خود را برای یک مورد خاص گذاشته است اما احساس کند که توجهی دریافت نمی‌کند و مورد درک قرار نگرفته است به‌صورت انفجاری تندی و پرخاش می‌کند. این پرخاش همراه با عصبانیت خیلی زیاد همراه است به‌گونه‌ای که تعجب می‌کنید این همان آدم مهربان و مددرسان است.  در این مواقع از سوی او یک کنترل گری مشاهده می‌شود.  پس همین تیپ دویی می‌تواند در یک شرایطی البته به‌ندرت ولی به‌طور  طبیعی در صورت فشار (منظور از طبیعی  این نیست که این رفتار پرخاش طبیعی است منظور این است که به‌صورت خودبه‌خود این حالت در او قابل‌دیدن است) پرخاش و تندی هم کند و می‌خواهد گرچه باز از سر محبت اما حرف خودش را به کرسی بنشاند البته محبتی که خودش فکر می‌کند مقبول است و ممکن است ازنظر مخاطب پذیرفتنی نباشد. این‌یک کنترلی است که در روابط خودش با دیگران ایجاد می‌کند.

یاری رسان ها متضرر در روابط با دیگران

 تیپ دویی با توجه به این خصوصیت رفتاری‌شان که در خدمت و محبت کردن به دیگران هستند متأسفانه اغلب احساس می‌کنند که سر آن‌ها کلاه رفته و یا متضرر شده‌اند مخصوصاً در سال‌های بالاتر زندگی این حس بیشتر می‌شود که در محبتی که به نزدیکان و دوستان و... کرده‌اند آن‌ها متضرر شده‌اند.


اگر در بین خودتان چنین شخصیتی دارید توجه داشته باشید که آن‌ها حرف نمی‌زنند و محبتی را که انتظار دارند از دیگران دریافت کنند را بازگو نمی‌کنند درحالی‌که چشم به این محبت می‌دوزند.

---