تبیان، دستیار زندگی

آقای کارگردان دنبال چیست؟

حاشیه زودهنگام برای «بیست و سه نفر»

«بیست و سه نفر» تازه‌ترین محصول سازمان سینمایی اوج است که آخرین روزهای پیش تولید را می‌گذراند و قرار است از هفته آینده جلوی دوربین برود. اما فیلم هنوز به مرحله تولید نرسیده دچار حاشیه شده است. حاشیه‌ها از کجا می‌آید؟
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
فیلم بیست و سه نفر
 گروه سینما : بیست و سه نفر داستان گروهی از نوجوانان ایرانی است که در جریان جنگ ایران و عراق در سال 61 به اسارت نیروهای عراقی درآمدند. داستان این بیست و سه نوجوان از موضوعات جالب توجه دفاع مقدس است و تا الان تلاش‌های ارزشمندی برای ثبت و معرفی مقاومت این نوجوان‌ها انجام شده؛ سال 94 احمد یوسف زاده کتابی را با عنوان «آن بیست و سه نفر» نوشت و در ادامه‌ی این کتاب سال 96 کتابی دیگر را با عنوان «اردوگاه اطفال» منتشر کرد. یوسف زاده که خودش یکی از این بیست و سه نوجوان بوده با رعایت امانت‌داری و پرداختن به جزئیات در این دو کتاب با قلمی روان و اثر گذار به بیان خاطرات دوستانش می‌پردازد.

در جریان اتفاقاتی که سر راه این بیست و سه نوجوان قرار می‌گیرد شخص دیگری هم به نام ملاصالح حضور دارد. کتاب «ملاصالح» اثری دیگر است که مرتبط با این جریان در سال 95 منشتر شده است.   

اما قبل از پرداختن به داستان این بیست و سه نوجوان مهدی جعفری سال 84 برای ساخت مستندی با همین عنوان این بیست و سه نوجوان را که آن زمان هرکدام در نقاطی پراکنده مشغول زندگی خودشان بودند دور هم جمع کرد و در قالب یک مستند برای شبکه چهار سیما روایتگر این داستان شد. تهیه کنندگی این مستند تلویزیونی را علیرضا رئیسیان برعهده داشت.

جذابیت داستانی این نوجوان‌ها پایشان را برنامه «ماه عسل» هم باز کرد و سال 94 یکی از قسمت‌های این برنامه با دعوت از این بیست و سه نفر و ملاصالح روی آنتن رفت که با استقبال خوبی همراه شد. بعد از این برنامه تعدادی از هنرمندان و مردم از این داستان به عنوان سوژه‌ای جالب توجه برای تولید فیلم سینمایی یاد کرده بودند و درحال حاضر باتوجه به کارهایی که انجام شده نام این بیست و سه نفر برای خیلی‌ها آشنا است.

تا اینجا مروری بود بر تلاش‌هایی که برای ثبت مقاومت این نوجوان‌ها انجام شده است، اما خبر تازه از این نوجوان‌ها اعلام ساخت فیلمی با عنوان «بیست و سه نفر» است که قرار است با حمایت سازمان اوج برای حضور در جشنواره فیلم فجر امسال ساخته شود. خبری که چند ساعتی بعد از انتشار با حاشیه همراه شد.
بیشتر بخوانید
«بیست و سه نفر» سینمایی می‌شود
مترجمی که همیشه اسیر بود
اسرای نوجوان در اردوگاه اطفال

واکنش عجیب آقای کارگردان!

روز یکشنبه در خبری به نقل از روابط عمومی فیلم سینمایی «بیست و سه نفر» اعلام شد این فیلم قرار است به کارگردانی مهدی جعفری و تهیه کنندگی مجتبی فرآورده تولید شود، ظاهرا فیلم مراحل پیش تولید را پشت سر گذاشته و از هفته آینده جلوی دوربین می‌رود. اما چند ساعتی بعد از اعلام این خبر علیرضا رئیسیان نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد: «حق امتیاز تصویری مجموعه مستند «گروه 23 نفر» متعلق به من است و هرگونه استفاده از آن بدون مجوز من غیرقانونی و غیراخلاقی است.»

رئیسیان در ادامه اعتراضش نسبت به ساخت این اثر به چند سال قبل اشاره کرده است که مهدی جعفری قصد داشته این داستان را به تهیه کنندگی حبیب احمدزاه و با حمایت حوزه هنری بسازد اما او به دلیل اینکه امتیاز این اثر را دراختیار داشته جلوی کار را گرفته! این درحالی است که تولید این فیلم در آن زمان به دلیل مشکلات مالی متوقف شده است.

اما بخش دیگری از صحبت‌های رئیسیان که جالب توجه است مربوط به ادعایی است که در مورد تماس با او برای توافق سر انتقال امتیاز تصویری فیلم مطرح کرده است، ادعایی که آن هم بلافاصله با تکذیب روابط عمومی سازمان اوج مواجه شد.

جدای از حاشیه سازی علیرضا رئیسیان برای ساخت «بیست و سه نفر» بعد از رسانه‌ای شدن خبر تولید این فیلم واکنش بعضی رسانه‌ها هم قابل توجه است. سازمان اوج در چند سال گذشته به ویژه در سال قبل در حوزه فیلمسازی موفق بوده و به همین دلیل بر حساسیت‌هایی که نسبت به این سازمان وجود دارد افزوده شده. بعد از اعلام خبر ساخت «بیست سه نفر» تقریبا آنچه در خروجی بیشتر رسانه‌ها قرار گرفت پررنگ شدن نام سازمان اوج در تیتر خبر بود؛ بعضی به جهت اعتبار اوج به آن اشاره کردند و تعدادی هم با غرض ورزی از این سازمان نام بردند.


آقای رئیسیان این راه درآمدزایی نیست

بعد از اظهارات عجیب علیرضا رئیسیان محمد ذوقی روابط عمومی سازمان اوج در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس با رد ادعاهای رئیسیان درباره حق تصویری این اثر عنوان کرد: «ایشان اگر مجوز سینمایی دارند، منتشر کنند! جدای از اینکه به فرض هم بروند مجوز بگیرند، آیا چند نفر نمی‌توانند درباره یک سوژه اثر بسازند؟ مثلاً اوج درباره حاج احمد متوسلیان فیلم ساخته است، اگر کس دیگری بخواهد درباره ایشان فیلم سینمایی بسازد، باید بیاید از اوج اجازه بگیرد؟

این حرف شوخی است. این کجایش خلاف قانون و شرع و اخلاق است که آقای رئیسیان اینچنین گفته‌اند؟! حقوق ذاتی است، یا خریداری می‌شود یا از سوی صاحب حق واگذار می‌شود؛ آقای رئیسیان حقوق تصویری اصل موضوع ۲۳ نفر را از کجا آورده‌اند؟ آیا بالذات یکی از آن ۲۳ نفر بوده‌اند، یا آن را از ۲۳ نفر خریداری کرده‌ است یا آن ۲۳ نفر حق را واگذار کرده‌اند؟! این حقی که ادعا دارند از کجا آمده است؟»

مدیر روابط عمومی اوج ضمن تکذیب تماس سازمان متبوعش با علیرضا رئیسیان گفته است: «دقیقاً برعکس این است، ما داشتیم یک اثری را تولید می‌کردیم که ایشان با واسطه به ما پیام دادند ـ که فایل صوتی‌شان موجود است و اگر علاقه دارند آن را منتشر می‌کنیم ـ مبنی بر اینکه اگر می‌خواهید این اثر را بسازید، حقوق تصویری‌اش را از بنده بخرید!»

ذوقی در پایان صحبت‌هایش از رئیسیان خواسته است تا اگر مستنداتی دارد از طریق مجاری قانونی پیگر شود.

ادعایی که توجیه قانونی ندارد

اینکه علیرضا رئیسیان در زمان تولید مستند «بیست و سه نفر» تهیه کنندگی این مستند را برعهده داشته تردیدی نیست و حتما همان زمان برای تولید این اثر تلاش کرده است اما اینکه بعد از تولید اثر، حق تصویری آن به او تعلق داشته باشد ادعای عجیبی است که او مطرح کرده و ظاهرا تا الان به دلیل نامه نگاری‌های بی هدف صدور پروانه ساخت این اثر به تأخیر افتاده است.

اگر واکنش آقای رئیسیان به این جهت است که قصد داشته یا دارد این اثر سینمایی را تولید کند در طول این سال‌ها زمان زیادی برای این کار وجود داشته اما از طرف او اقدامی انجام نشده. البته این احتمال بعید به نظر می‌رسد، چون براساس گفته‎های او با خبرگزاری ایسنا تنها اعتراض رئیسیان نسبت به توافق بر سر انتقال حق تصویری اثر و پرداخت مبلغی به اوست که آن هم از نظر قانونی توجیهی ندارد.

واکنش‌های غیر حرفه‌ای

جدای از حاشیه سازی علیرضا رئیسیان برای ساخت «بیست و سه نفر» بعد از رسانه‌ای شدن خبر تولید این فیلم واکنش بعضی رسانه‌ها هم قابل توجه است. سازمان اوج در چند سال گذشته به ویژه در سال قبل در حوزه فیلمسازی موفق بوده و به همین دلیل بر حساسیت‌هایی که نسبت به این سازمان وجود دارد افزوده شده. بعد از اعلام خبر ساخت «بیست سه نفر» تقریبا آنچه در خروجی بیشتر رسانه‌ها قرار گرفت پررنگ شدن نام سازمان اوج در تیتر خبر بود؛ بعضی به جهت اعتبار اوج به آن اشاره کردند و تعدادی هم با غرض ورزی از این سازمان نام بردند.

برای نمونه سایت سینما ژورنال چندی قبل در حواشی اکران فیلم «به وقت شام» در خبری نسبت به واگذاری تولید فیلم از طرف سازمان اوج به کارگردانان سرشناس مانند ابراهیم حاتمی کیا معترض شده بود و نوشته بود این سازمان با هدف میدان دادن به فیلمسازان تازه کار شروع به کار کرده است، بعد از خبر اعتراضی علیرضا رئیسیان، همین سایت مهدی جعفری را کارگردانی کم تجربه و کم سابقه معرفی کرده است که برای این کار مناسب نیست! و به خبری اشاره می‌کند مبنی براینکه احمد یوسف زاده بعد از استقبال از کتاب «بیست و سه نفر» گفته بوده، شنیده است سردار سلیمانی پیشنهاد ساخت این اثر را به حاتمی کیا داده است. هرچند شنیده‌ها حکایت از این دارد که ابراهیم حاتمی کیا به عنوان مشاور کارگردان در این اثر حضور دارد و «بیست و سه نفر» با حمایت احمد یوسف زاده و همرزمانش ساخته می‌شود.

از طرفی برخی دیگر مانند سایت کافه سینما که بیشتر اخبار زرد را پیگیری می‌کند بدون اینکه خبری از تولید «بیست وسه نفر» منتشر کرده باشد اما خیلی زود واکنش رئیسیان را با تیتر اعتراض یک فیلمساز، به اقدام «غیرقانونی، غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی» سازمان اوج» استفاده می‌کند.

اینکه سازمان اوج مثل هر سازمان و نهاد دیگری اشتباهاتی داشته و در جاهایی درست عمل نکرده قابل انکار نیست اما اینکه بخواهیم برای تسویه حساب‌ و یا رسیدن به منفعت‌های شخصی تولید یک اثر را با حاشیه همراه کنیم سیاست‌ دوگانه‌ای است که نه حرفه‌ای است و نه نسبتی با فضای فرهنگی دارد.