آیا همراهی بانوان با دسته‌های عزاداری جائز است؟+ استفتائات عزاداری

 

شرکت زنان در دسته سینه‌زنی و زنجیر‌زنی

س: آیا جایز است زنان با حفظ حجاب و پوشیدن لباس خاصی که بدن آنان را بپوشاند، در دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی شرکت کنند؟
ج: اگر مصداق اختلاط محرم و نامحرم باشد حرام است و حدودی برای این مسئله مشخص شده است و همین جا توصیه می‌کنیم در هیئت‌ها و در مجالس عزا، همه جا باید این رعایت شود و خانم‌ها حجاب‌شان را مراعات کنند و همه نگاه‌شان را نگه دارند؛ [1]

نوحه خوانی زنان

س: آیا خواندن زن در مجالس عزاداری با علم او به اینکه مردان نامحرم صدای او را می‌شوند جایز است؟
ج: اگر خوف مفسده باشد باید از آن اجتناب شود. [2]

ج2: اگر صدای آنان موجب لذت‌بردن مردان و تحریک شهوت گردد، جایز نیست. [3]

آرایش و زینت کردن در ایام عزاداری

س: آیا سرمه کشیدن و حنا بستن در ایام عزاداری نیز مانند غیر عزاداری همچنان مستحب است یا ترک آن در این گونه ایام بهتر می‌باشد؟
ج: سرمه کشیدن مانعی ندارد ولی حنا بستن چون نشانه شادی است در ایام عزاداری بهتر است ترک شود.[4] 

نگاه کردن زنان به مردان برهنه عزادار

س: آیا بانوان می‌توانند اندام مردانی را که برای عزاداری (سینه زنی و زنجیر زنی ) لباس خود را در می‌آورند ، نگاه کنند؟
ج: بنابر احتیاط واجب، چنان نکنند. [5]

مداحی با ریتم موسیقی و غنا

س: آیا مداحی كه با ریتم موسیقی و به صورت غنا‌ خوانده شود، حرام است؟
ج: بلی، حرام است.[6] 

خواندن روضه‌های بی اساس

س: خواندن ‌روضه‌ بی‌اساس یا مشكوك‌ توسط مدّاح و یا سخنران، چه‌ حكمی دارد؟
ج: خواندن روضه بی‌اساس، جائز نیست، و خواندن چیزی که احتمال صحت آن را می‌دهد اگر به صورت احتمال باشد، اشکال ندارد. [7]

الفاظ عزاداری

س: آیا استفاده از الفاظی چون « ما همه سگ حسینیم » در مجالس عزاداری امام حسین (ع) اشکال دارد؟
ج: عزاداری خامس آل عبا از مهمترین شعائر دینی است ولی باید از سخنان و اشعاری که متناسب با عزاداران اهل البیت نیست جداً خودداری شود زیرا حضرت سیدالشهدا از این گونه امور بی زار است.[8]

آلات صوتی عزاداری

س: استفاده از طبل و سنج و شیپور و همچنین زنجیرهایى که داراى تیغ هستند در مجالس و دسته‌‏هاى عزادارى چه حکمى دارد؟
ج: اگر استفاده از زنجیرهاى مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنى قابل توجهى گردد، جایز نیست ولى استفاده از شیپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد. [9]

س: باتوجه به اینکه در اعراب مرسوم بوده جهت اعلان خبر مهمی به مردم از طبل و صنج و نی استفاده می‌نمودند در زمان ما استفاده از این ابزار جهت امر عزاداری چه حکمی دارد؟
ج: استعمال آلات مذکوره جایز نیست و شرکت در اینگونه عزاداری‌ها هم اگر همراهی با آنها و ترویج آنها باشد، اشکال دارد. [10]

پوشیدن لباس مشکی

س: آیا پوشیدن لباس سیاه در عزاى امامان معصوم «علیهم السلام» مكروه است؟
ج: كراهت آن ثابت نیست، بلكه اگر براى تعظیم شعائر باشد داراى اجر و ثواب نیز خواهد بود.[11] 

س: حکم لباس مشکی در دو ماه محرم و صفر مستحب است یا مکروه ؟
ج: کار شایسته و پسندیده‌ای است.[12] 

هروله کردن

س: آیا هروله کردن در سینه زنی صحیح است یا خیر؟
ج: انجام چنین حرکاتی در شأن عزاداری سید الشهدا(علیه السلام) که از افضل قربات محسوب می شود نیست.[13] 

قمه زنی

س: قمه زنى در روز عاشورا چه حكمى‏ دارد؟
ج: قمه زنی علاوه براینکه عرفاً از مظاهر حزن و اندوه شمرده نمی‌شود و در زمان ائمه (علیهم السلام) و پس از آن نیز سابقه ندارد و تأییدی از ائمه معصومین (علیهم السلام) نیز در مورد آن - نه به شکل عام و نه به شکل خاص - نشده است، در حال حاضر وهن مذهب شمرده می‌شود و جایز نیست. [14]

خراشیدن صورت

س: برخی در جلسات سینه‌زنی و عزاداری معصومین علیهم‌السلام در حال عزاداری صورت خود را خراش انداخته و به صورتشان خون جاری می‌شود؛ عزاداری به این شکل چه حکمی دارد؟
ج: معلوم نیست که این کارها به عنوان ابراز شدت تألم بر مصائب اهل‌بیت(ع) و عزاداری برای آن بزرگواران وهن باشد. بلی، اگر موجب ضرر قابل اعتنا شود جائز نیست. [15]

مصرف باقیمانده نذورات

س: باقی‌مانده اموالی که به عنوان هزینه‌های مراسم عاشورای امام حسین (علیه‌السلام) جمع‌آوری می‌شود، در چه موردی باید خرج شود؟
ج: می‌توان اموال باقی‌مانده را با کسب اجازه اهداء‌کنندگان آنها در امور خیریه مصرف کرد و یا آنها را برای مصرف در مجالس عزاداری آینده نگه داشت. [16]

س: حکم اضافات نذورات نقدی و جنسی از قبیل روغن - گوشت و... که بعضاً جنبه فاسد شدن نیز دارند در ایام عاشورای حسینی یا دیگر ایام چیست؟
ج: می‌توانید در مجالس دیگر مصرف کنید و اگر آنها هم نیاز ندارند آن را بفروشید و پول آن را در مجالس عزاداری آینده در همان مکان صرف کنید. [17]

کشتن گوسفند جلوی دسته‌ها

س: آیا کشتن گوسفند جلوی دسته‌های عزاداری با توجه به مزاحمت‌ها و آلودگی‌هایی که تولید می‌کند جایز است و اگر کسی چنین نذری کرده باشد وظیفه‌اش چیست؟
ج: رسم غلطِ کشتن گوسفند جلوی دسته‌های عزاداری علاوه بر آلوده کردن محیط در مواردی باعث نجس شدن مساجد و حسینیه‌ها نیز می‌شود؛ لذا مقید کردن نذر قربانی به کشتن آن جلوی دسته عزاداری مشروع نیست ولی اصل نذر صحیح است و باید قربانی را در محلی دیگر انجام دهند.[18]

فوت واجبات بخاطر عزاداری

س: اگر بعضی از واجبات از مکلّف به سبب شرکت در مجالس عزاداری فوت شود مثلاً نماز صبح قضا شود، آیا بهتر است بعد از این در این مجالس شرکت نکند یا اینکه عدم شرکت او باعث دوری از اهل بیت (علیهم السلام) می‌شود؟
ج: بدیهی است که نمازِ واجب، مقدم بر فضیلت شرکت در مجالس عزاداری اهل‌بیت (علیهم السلام) است و ترک نماز و فوت شدن آن به بهانه شرکت در عزاداری امام حسین (علیه السلام) جایز نیست، ولی شرکت در عزاداری به‌گونه‌ای که مزاحم نماز نباشد ممکن و از مستحبات مؤکد است.[19] 

صدای بلندگوی مجالس

س: از ساختمان حسینیه صدای قرائت قرآن و مجالس حسینی بسیار بلند پخش می‌شود به‌طوری که صدای آن از بیرون شهر هم شنیده می‌شود واین امر منجر به سلب آسایش همسایگان شده است و مسئولان و سخنرانان حسینیه اصرار به ادامه آن دارند، این عمل چه حکمی دارد؟
ج: اگر چه اقامه مراسم و شعائر دینی در زمان‌های مناسب در حسینیه از بهترین کارها و جزء مستحبات مؤکد می‌باشد، ولی واجب است برگزار کنندگان مراسم و عزاداران تا حد امکان از اذیّت و ایجاد مزاحمت برای همسایگان بپرهیزند هرچند با کم‌کردن صدای بلندگو و تغییر جهت آن به طرف داخل حسینیه باشد. [20]

عزاداری و ایجاد مزاحمت در معابر

س: نظر شریف حضرتعالی نسبت به ادامه حرکت دسته‌های عزاداری در شبهای محرم تا نصف شب همراه با استفاده از طبل و نی چیست؟
ج: به راه انداختن دسته‌های عزاداری برای سیدالشهدا و اصحاب او و شرکت در امثال این مراسم امر بسیار پسندیده و مطلوبی است و از بزرگترین اعمالی است که انسان را به خداوند نزدیک می‌کند، ولی باید از هر عملی که باعث اذیّت دیگران می‌شود و یا فی نفسه از نظر شرعی حرام است، پرهیز کرد. [21]

پی‌نوشت‌ها:
[1] اجوبه الاستفتائات رهبری
[2]همان
[3]استفتائات مکتوب دفتر آیت الله صافی گلپایگانی
[4]سایت آیت الله مکارم شیرازی
[5]سایت آیت الله سیستانی
[6]استفتائات مکتوب دفتر آیت الله صافی گلپایگانی
[7]همان
[8]سایت آیت الله مکارم شیرازی
[9]اجوبه الاستفتائات رهبری
[10]استفتائات مکتوب دفتر آیت الله صافی گلپایگانی
[11]سایت رهبری
[12]سایت آیت الله سیستانی
[13]سایت آیت الله مکارم شیرازی
[14] اجوبه الاستفتائات رهبری
[15]استفتائات مکتوب دفتر آیت الله صافی گلپایگانی
[16]اجوبه الاستفتائات رهبری
[17]سایت آیت الله مکارم شیرازی
[18]همان
[19]اجوبه الاستفتائات رهبری
[20]همان
[21]همان

---