تبیان، دستیار زندگی

دلایل افزایش پشه در طبیعت

واقعیت‌های علمی درباره پشه‌ها

در عصری که با تغییرات آب و هوایی مواجه هستیم، ضروری است که بدانیم چه فاکتورهای محیطی تعیین‌کننده زندگی یا ادامه‌ی حیات حشرات هستند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : سمیه جولایی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
پشه
وقتی همه وسایل را جمع کرده‌اید تا شبی را در دل طبیعت درون چادر بگذرانید، لباس‌های آستین‌بلند سبک را فراموش نکنید و توصیه می‌کنیم که اسپری حشره‌کش را به همراه خود ببرید. ممکن است برای بسیاری از ما پیش آمده باشد که شبی را با وزوز آزاردهنده‌ی پشه‌ها به‌سختی سپری کرده باشیم. رد نیش پشه خارش‌دار و آزاردهنده است اما در کنار آن، نگرانی‌هایی نیز بابت انتقال بیماری‌های خطرات توسط پشه‌ها وجود دارد.

آیا امسال، سال خوبی برای پشه‌ها است؟

نیازی نیست که حشره‌شناس باشید تا متوجه شوید که اندازۀ جمعیت پشه‌ها در هرسال نسبت به سایر سال‌ها و نیز از مکانی به مکان دیگر فرق می‌کند.

برخی مواقع در بیرون از منزل، فقط ده دقیقه طول می‌کشد تا پشه‌ها ما را پیدا کنند. به‌راستی چه رازی در این افزایش جمعیت یا کاهش جمعیت پشه‌ها وجود دارد؟ به‌طور خلاصه، باید گفت ترکیبی از آب‌وهوا و اتمسفر در این امر دخیل هستند. پشه‌ها به محیط اطرافشان بسیار حساس‌اند. دمای هوا و میزان بارندگی، دو عامل عمده، در پیش‌بینی تعداد پشه‌ها محسوب می‌شوند. این دو عامل اثر بسیاری بر زنده ماندن پشه‌ها و نیز توانایی تولیدمثل آن‌ها می‌گذارند. میزان گرما و سرمای هوا، تعیین‌کننده‌ی گونه‌های پشه‌هایی است که در انتظار ما خواهند بود.

پشه‌ها گرما و رطوبت را می‌پسندند

پشه‌ها مانند اکثر حشرات، خونسرد هستند. برعکس بدن ما، دمای بدن آن‌ها به دمای محیط به‌شدت وابسته است (آب‌وهوا) اگر هوای بیرون سرد باشد، بدن آن‌ها سرد می‌شود. اگر هوای بیرون گرم باشد؛ بدن آن‌ها نیز گرم خواهد بود. بنابراین هر اتفاقی که بر محیط اثر بگذارد، منجر به رشد و تکثیر آن‌ها اثر می‌گذارد و منجر به آسیب رسیدن یا مرگ آن‌ها خواهد شد.

در کانادا و ایالات‌متحده آمریکا، همواره خبر تهدید از سوی ویروس نیل غربی منتشر می‌شود. این بیماری توسط گونه‌هایی از پشه‌های محلی منتقل و می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر در سلامتی شود.



برای آنکه لارو پشه (نوزادان پشه) بتواند رشد کند، دمای هوا باید بالا باشد. دمای مناسب برای رشد برحسب گونه‌ی پشه، متغیر است اما به‌صورت کلی در حدود هفت تا شانزده درجه سلسیوس برای رشد لارو کافی است.

چون لاروها کاملاً آبی هستند، پس به منبع آب راکد نیازمندند (مانند یک گلدان گل) تا زمانی که به‌صورت یک پشه‌ی بالغ، گلدان را ترک کنند.

بنابراین دمای هوای سرد یا خشک در دوران رشد لارو در بهار یا تابستان می‌تواند به‌شدت بر تعداد پشه‌های آینده اثر گذاشته و تعداد پشه‌های بالغی را کاهش دهد که برای یک یا دو هفته باید منتظر غذا باقی بمانند.

صیادان انسان، بیماری می‌پراکنند

ما از پشه‌ها دل‌خوشی نداریم؛ اما اکثر قریب به‌اتفاق گونه‌های پشه‌ها مستقیماً بر زندگی ما اثر نمی‌گذارند. پشه‌ها نیز مانند بیشتر حشره‌ها به‌شدت متنوع هستند. بیش از سه هزار گونه پشه در سیارۀ زمین زندگی می‌کنند و فقط تعداد انگشت‌شماری ازاین‌گونه‌ها، انسان‌ها را نیش می‌زنند. خوشبختانه، فقط پشه‌های ماده هستند که از خون تغذیه می‌کنند. پشه‌های نر از نکتار گل‌ها تغذیه می‌کنند.

اما متأسفانه، برخی ازاین‌گونه‌های پشه‌ها نیز از نیش زدن و نوشیدن خون انسان فراتر می‌روند و به‌سادگی بیماری‌های خطرناک را منتقل می‌کنند. در کانادا و ایالات‌متحده آمریکا، همواره خبر تهدید از سوی ویروس نیل غربی منتشر می‌شود. این بیماری توسط گونه‌هایی از پشه‌های محلی منتقل و می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر در سلامتی شود. این بیماری‌ها در افراد مبتلا ممکن است درنهایت منجر به کما و فلج در تعداد اندکی  از موارد گزیدگی شود.

یکی از بهترین پیش‌بینی کننده‌ها درباره‌ی میزان شیوع این ویروس در اونتاریو، حداقل دما در ماه فوریه است. اگر سردترین دما در فوریه بیشتر از معمول باشد، بیشتر مردم در طول تابستان دچار این بیماری که توسط پشه‌ها منتقل می‌شود خواهند شد.

در مناطق استوایی، مردم به مالاریا، تب زرد، تب دِنگی، چیکونگونیا و ویروس زیکا مبتلا می‌شوند. این ویروس‌ها همگی توسط پشه‌ها منتقل می‌شود. آمارها بسیار وحشتناک است و نشان می‌دهد صدها هزار مرگ در سال اتفاق می‌افتد.

در زمان طوفان هاروی در تگزاس در سپتامبر 2017، سیلی پس‌ازآن رخ داد و باعث افزایش تعداد پشه‌ها شد. دولت محلی نیز برای مبارزه با بیماری‌های این‌چنینی حدود 240 هزار هکتار از زمین‌های اطراف هوستون را سم‌پاشی کرد تا مانع انتقال بیشتر بیماری‌ها توسط پشه‌ها شود.

این واقعیت که پشه‌ها این بیماری‌ها را منتقل می‌کنند سبب شده است تا بنیاد گیت پشه‌ها را مرگبارترین جانداران زمین بنامد. دو گونه‌ی  بسیار خطرناک از پشه‌ها وجود دارند؛ یکی از آن‌ها، پشۀ تب زرد و دیگری پشه‌ی ببر آسیا است که هر دو در مناطق استوایی و اطراف استوا زندگی می‌کنند که هم گرم و هم مرطوب است. اما نکته‌ی حائز اهمیت این است که پشه‌ها در آب‌وهوای مناطق سرد شمال با زمستان‌های طولانی زنده نمی‌مانند.

در عصری که با تغییرات آب و هوایی مواجه هستیم، ضروری است که بدانیم چه فاکتورهایی تعیین‌کننده زندگی یا ادامه‌ی حیات حشرات هستند؟ فهم چگونگی پاسخ حشرات به تغییرات آب و هوایی برای اثراتی که بر غذاها و سلامت جهانی می‌گذارند ضروری است.

تنها زمانی که به اطلاعات مسلح باشیم می‌توانیم به‌صورت دقیق پیش‌بینی کنیم که حشرات بر کشاورزی و پراکندگی بیماری‌ها تا چه میزان اثر می‌گذارند.