چگونه حال و هوای خانه را محرمی کنیم؟/در مشکلات از زیارت عاشورا غافل نباشید

در ایام سوگواری سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) هستیم. در این فرصت بر آن شده ایم در رابطه با سوگواری و عزاداری در فضای خانه و خانواده و کیفیت آن با طاهره همیز، کارشناس دینی و مذهبی و مشاور خانواده گفت و گویی داشته باشیم.

تبیان: چگونه یک خانواده می تواند در محیط خانوادگی خود حرمت ایام عزاداری اهل بیت مخصوصاً ایام سوگواری سالار شهیدان را حفظ کرده و مورد لطف و محبت اهل بیت(ع) قرار بگیرد؟

حقیقا ما به شدت مدیون امام حسین و قیام ایشان و خانواده اهل بیت هستیم. جالب است که در زیارت عاشورا به این بزرگواران تا زمانی که شب و روز وجود دارد و تا قیامت سلام می دهیم؛  چرا که فوق العاده ترین بخش زندگی جامعه جهانی تفکر بوجود مقدس امام حسین (ع) است.
امام خمینی (ره) جمله بسیار زیبایی فرمودند: اسلام از محرم و صفر زنده مانده است و به واقع هم این گونه است. ما نیز باید این دو ماه محرم و صفر را بزرگ بداریم.

من خودم خاطره قشنگی دارم؛ استادی داشتم که همیشه به ما می گفتند برای شهادت ائمه خانه هایتان را سیاه پوش کنید، غذای ساده ای درست کنید، که بچه ها احساس کنند که این روز با روزهای دیگر فرق کرده و وقتی سؤال می کنند که چه خبر شده، بگویید شهادت فلان امام است و مقداری از زندگی آن امام را بنا بر سن و شرایط روحی فرزند برایش تعریف کنید.

روز تولد اهل بیت ریسه رنگی در خانه بزنید، غذای خوش آب و رنگ که مورد علاقه فرزندتان است درست کنید، به طرق مختلف بچه ها را شاد کنید، شیرینی بذارید، کیکی تهیه کنید که دقیقا بچه ها مثل تولد خودشان که کیک می برند این حس و حال در آن ها نهادینه شود.

یا مثلا چیزهایی که بچه ها از لباس و وسیله نیاز دارند را در روز تولد اهل بیت برایشان تهیه کنید که خاطره شیرینی برایشان باقی بماند و این ها بعداً هم که بزرگ شوند از این رفتارها الگو برداری کرده  و در زندگی های خودشان پیاده خواهند کرد.
 و این گونه است که در مسیر فرمایش اهل بیت حرکت خواهیم کرد که فرموده اند؛ در شادی ما شاد باشید و در غم ما غمگین، و برای محرم و صفر به طور تخصصی تری باید این عزاداری برقرار باشد چرا که اهل بیت علیهم السلام نیز به این امر تأکید بسیار دارند.

تبیان: عده ای اشکال وارد می کنند که شما چرا قبل از عاشورا در دهه اول که هنوز کشتار و شهادتی رخ نداده، مراسم عزاداری برپا می کنید؟
باید گفته شود که این کار دلایلی دارد؛
سفارشاتی که از خود اهل بیت رسیده است چنانچه داریم که امام رضا (ع) در منزل حضور داشتند، یکی از اصحابشان به اسم شبیب وارد می شود و از آقا سؤال می کند که چرا امروز شما انقدر غمگین هستید؟ حضرت می فرمایند؛ مگر نمی دانی امروز روز اول محرم است، روز عزای جدم حسین(ع) شروع شد، بعد می فرمایند: اگر کسی با شنیدن مصیبت های اباعبدالله الحسین(ع) چشمهایش تر شده و نمناک شود یعنی از این غصه اشکی به چشمش بنشیند، خداوند گناهانش را می بخشد و اگر این ها اشکی شوند و بر گونه اش روان شود، بهشت بر او واجب می شود.(1) 

در بیانی دیگر داریم که امام رضا(ع) فرمودند: هنگامی که ماه محرم شروع می‌شد، دیگر کسی پدرم را خندان نمی‌دید و هر روز ناراحتی او بیشتر می‌شد تا روز دهم محرم. پس وقتی روز دهم می‌رسید، آن روز روز مصیبت و اندوه و گریۀ او بود.(2)

دلیل دیگر شاید این باشد که عزاداران قبل از عاشورا با ده شب عزاداری بتوانند خود را برای حضور در غم بزرگ عاشورا آماده کنند. اینکه پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً»(3) این حرارت را هر کسی حس کرده باشد، می‌داند بی‌مقدمه وارد روز عاشورا شدن بسیار دشوار است.

از زیارت عاشورا غافل نمانید

زیارت عاشورا که به نوعی شناسنامه کربلا است را زیاد بخوانید. به معنای اش توجه کنید؛ نکته مهمی که در این زیارت می توان دریافت کرد این است که می بینیم همان اول چهار لعنت را بیان می کند؛ فَلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْكُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ؛ پس خدا لعنت کند مردمى را که ریختند شالوده ستم و بیدادگرى را بر شما خاندان
وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقامِكُمْ و َاَزالَتْكُمْ عَنْ مَراتِبِكُمُ الَّتى رَتَّبَكُمُ اللَّهُ فیها؛ و خدا لعنت کند مردمى را که کنار زدند شما را از مقام مخصوصتان و دور کردند شما را از آن مرتبه هائى که خداوند آن رتبه ها را به شما داده بود
و َلَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً قَتَلَتْكُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدینَ لَهُمْ بِالتَّمْكینِ مِنْ قِتالِكُمْ ؛ و خدا لعنت کند مردمى که شما را کشتند و خدا لعنت کند آنانكه تهیه اسباب کردند براى کشندگان شما تا آنها توانستند با شما بجنگند
توجه کنید که امت به چه معنایی می باشد؟ امت یعنی فکر. می خواهد بیان کند آن که باعث کشته شدن پسر فاطمه شد، یک فرد و یک شخص نبود، بلکه یک فکر و تفکر بود که منجر به چنین جنایتی در تاریخ شد. در علم حقوق می گویند؛ مرزهای جغرافیایی، ملت می شود مرزهای عقیدتی. در زیارت عاشورا مرتب می گوییم که یک امت و یک سری رهبران فکری با یاران موافقشان تو را کشتند.

تبیان: آیا در رابطه با اهمیت زیارت عاشورا و کیفیت آن در روایات تأکیداتی وجود دارد؟
در فرمایشی امام صادق(ع) می فرمایند؛ اگر مشکل سختی برایتان پیش آمد که هیچ جور نمی توانستید آن را حل کنید، غسل زیارت امام حسین(ع) بکنید ، دو رکعت نماز زیارت امام حسین (ع) بخوانید ، زیارت عاشورا با صد لعن و صد سلام خوانده و بعد دعای علقمه را بخوانید. مشکلتان حل می شود.

در بیانی از امام حسن عسکری داریم که در خواندن صد لعن و صد سلام، در لعن کافی است؛  اَللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلى ذلِكَ. اَللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصابَةَ الَّتى جاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ وَ بایَعَتْ وَ تابَعَتْ عَلى قَتْلِهِ اَللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً یک بار و بعد اَللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً را 99 بار بگویی. و در سلام نیز؛ اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا اَباعَبْدِاللَّهِ وَ عَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِناَّئِكَ عَلَیْكَ مِنّى سَلامُ اللَّهِ (اَبَداً) ما بَقیتُ وَ بَقِىَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ وَ لاجَعَلَهُ اللَّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّى لِزِیارَتِكُمْ، اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ یک بار و بعد؛ اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ 99 بار گفته شود.

که به تجربه ثابت شده این گونه خواندن زیارت عاشورا و بعد خواندن دعای علقمه 20 دقیقه طول می کشد. سعی کنید با این زیارت انس پیدا کرده و هر روز آن را بخوانید.

لعن دشمنان چه فایده‌ای دارد؟

ممکن است گفته شود اهل بیت که اکنون در بهشت هستند، دیگر لعن دشمنان چه فایده ای دارد؟ پاسخ را بر اساس روایتی از کتاب سیاحت غرب آیت الله قوچانی، مجتهد و شاگرد و نائب بلافصل آیت الله قاضی طباطبائی بزرگ نقل می کنیم؛
آیت الله قوچانی در کتاب سیاحت غربش می گویند؛ که در وادی برهوتی دیدم که عده ای از انسان های در آن جا تیرهایی در حال باریدن بر سر آن ها است. پرسیدم این ها چیست؟ گفتند اینها قاتلان حسین هستند و این تیرها همان لعن هایی است که در دنیا به آن ها می فرستید، لعن ها همچون تیرهایی بر سر آن ها می بارید.

زیارت عاشورا با این تعبیر به زیبایی تجسم و تفسیر می شود و این گونه است که می بینیم لعن ها اثر دارد. بنابراین ما این را باید به مردم توضیح دهیم که این زیارت عاشورا این گونه اثر دارد.

تبیان: بسیار شنیده می‌شود که امام حسین (ع) تحولاتی را نه تنها برای مسلمانان بلکه برای بشریت به ارمغان آوردند. در این رابطه برایمان بفرمایید.
تحولاتی که امام حسین علیه السلام بر زندگی ها دارد بسیار وسیع و گسترده است چنانچه داریم ماهاتما گاندی رکن اصلی موفقیت قیامش را علیه انگلیس، الگوگیری از قیام مقدس عاشورا معرفی می کند. چنانچه می گوید: «من برای مردم هند چیز تازه ای نیاوردم، فقط نتیجه ای كه از مطالعات و تحقیقات درباره تاریخ زندگی قهرمانان كربلا به دست آورده بودم، ارمغان ملت هند كردم، اگر بخواهیم هند را نجات دهیم، واجب است همه ما راهی را بپیماییم كه حسین بن علی(ع) پیمود.»

نیز در در سخن دیگری می گوید: «من زندگی امام حسین، آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خوانده ام و توجه كافی به صفحات كربلا كرده ام و بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد یك كشور پیروز شود، بایستی از سرمشق امام حسین(ع) پیروی كند.»

با اینكه گاندی یك هندو و غیر مسلمان بود، اما می گفت كه روح آزادی و آزادی طلبی و خروج از استعمار را از قیام امام حسین(ع) فهمیده و یاد گرفته است. گاندی در جایی در همین خصوص می گوید: «پیشرفت اسلام، متكی به شمشیر نبوده، بلكه با فداكاری والای حسین(ع) به دست آمده است. من از او یاد گرفتم چطور پیروز شوم در حالی كه مظلوم ستمدیده هستم.»

عزای اشرف اولاد آدم است

این جمله که محتشم کاشانی می فرمایند: "سرهای قدسیان همه بر زانو غم است گویا عزای اشرف اولادم است" خیلی جدی است؛ حتی میرزا جواد ملکی (ره) در کتاب مراقباتشان می فرمایند که اگر می خواهی ببینی که شیعه هستی یا نه، ببین وقتی ماه محرم حلول می کند تو چه احساسی داری؟ اگر غم بر دلت می نشیند خدا را شکر کن و شاد شو که قلبت مالامال از حب حسین است.

---

پی نوشت:
1- امالی صدوق/۱۳۰
2-كَانَ أَبِی إِذَا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ... امالی صدوق/۱۲۸
3- مستدرک الوسائل/۱۰/۳۱۸