قصه‌های مجید از ابتدا صوتی بودند

 
کتاب صوتی «قصه‌های مجید» که به تازگی از سوی موسسه نوین کتاب گویا و با صدای مهدی پاکدل منتشر شده است، روزجمعه در مراسمی با حضور این نویسنده در خانه هنرمندان ایران رونمایی می‌شود در آستانه این رونمایی هوشنگ مرادی کرمانی و فاطمه محمدی مدیر موسسه نوین کتاب گویا درباره این اثر به ارائه توضیحاتی پرداخته‌اند.

مرادی کرمانی در پاسخ به این سوال که  آیا کاراکتر مجید خلق شد یا برگرفته از چه شخصیتی است، عنوان داشته است: این شخصیت به نوعی شخصیت خودم هست و بخش‌های مشترکی بین من و مجید وجود دارد. مجید تنهاست و با مادربزرگش زندگی می‌کند، فقیر است، تمرکز ندارد و برای همین با خواندن ریاضی مشکل دارد. عاشق شعر و شاعری‌ و کتاب و سینماست. طنز کلامی دارد و همه‌چیز را از زاویه‌ی طنز نگاه می‌کند و مشکلات را به شوخی می‌گیرد و این هوشمندی را دارد که تلخی‌ای که بر او گذشته را به شادی بدل کند. بن‌مایه‌ مجید نیاز است در مقابل بی‌بی که پیرزنی فقیر و سخت‌گیر و پخته و سختی‌کشیده است و حاضر نیست به خواسته‌های مجید تن دهد. اما این دو در عین تضاد همیشه با هم یکی هستند.

وی افزوده است: مجید و قصه‌هایش یک جور معرفی من به جامعه بود و در واقع شناسنامه‌ کاری من است. قصه‌های مجید اثر متفاوتی‌ست چون سرشار از ادبیات عامیانه و سنت‌های ایرانی‌ست که حالا فراموش شده و من آن را در قالب ادبیات آورده و کاربردی‌اش کرده‌ام.

مرادی کرمانی همچنین درباره تجربه خود از ارائه نسخه‌های غیر مکتوب از این داستان نیز گفت: مجید از ابتدا هم به صورت صوتی منتشر شد و پخش آن ۵، ۶ سالی در رادیو با گویندگی پرویز بهادر و علی تابش، ادامه داشت. و الان دوباره انگار به زادگاه خودش برگشته و حالا با صدای یک جوان خوش‌صحبت با صدایی خوب و شیرین و با مهارت منتشر شده. آقای پاکدل تنها کار را نخوانده، بلکه آن را با همه‌ی عشق و علاقه اجرا کرده است.

این نویسنده همچنین در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه انتشار نسخه صوتی این کتاب به تسهیل ارتباط نوجوانان امروزی با این اثر کمک می‌کند نیز گفت: هسته‌ی مرکزی اتفاق‌ها در قصه‌های مجید انسان و آرزوی انسان است که در هر زمان و مکانی می‌تواند جواب بگیرد. پینوکیو و بابالنگ‌دراز و داستان‌های شاهنامه و رستم و سهراب هنوز هم مخاطب خود را دارند. قصه‌های مجید هم همین‌طور است و این خصلت ادبیات است و بین زمان‌ها و مکان‌ها پل می‌زند. همه‌ی قهرمان‌هایی که با انسان ارتباط برقرار می‌کنند و می‌مانند یک خصوصیتی دارند که دوام می‌آورند و آن این است شما را وادار به همفکری و همدلی با خود می‌کند و دوامشان بیشتر از خود انسان است. چون به داستان تبدیل می‌شوند و هر چیزی برای ماندگاری نیاز به یک داستان دارد. مجید هم داستان خودش را دارد و صمیمیت موجود در قصه همراه نسل‌های مختلف می‌آید و تاثیر خود را می‌گذارد و این برای روزگار کنونی هم صادق است.

به گفته مرادی کرمانی مجید قبل از آنکه یک بچه‌ی روستایی باشد، قبل از اینکه کرمانی باشد ایرانی است و بنابراین در هر لباس و قالبی که عرضه شود تاثیر خود را می‌گذارد و با زمان‌ها و مکان‌های متفاوت مانوس می‌شود. از همین منظر اصل قصه‌های مجید در کرمان می‌گذرد اما در سریال اصفهانی می‌شود و با اینهمه همان تاثیر به‌قوه‌ی خودش وجود دارد. یک نکته هم اینکه خواندن قصه‌های مجید به بچه‌های امروز جرئت می‌دهد که خودشان را سانسور نکنند و حرفشان را راحت بزنند. چون مجید علیرغم اینکه در جاهای مختلف به‌نوعی سرکوب می‌شود، اما جسورانه حرف‌هایش را می‌زند و خواسته‌هایش را مطرح می‌کند.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا این سروده‌های مجید در این داستان‌ها متعلق به مرادی کرمانی است یا خیر نیز گفت: دو گونه شعر در این قصه‌ها وجود دارد. یکی اشعار محلی است که مجید صرفاً آن‌ها را می‌خواند. یکی اشعار خود مجید است که آن‌ها را خودم گفته‌ام. این اهل شعر بودن مجید هم به نوعی وابسته به شخصیت ایرانی اوست که با شعر عجین است و هم برگرفته از تجربیات شخصی خودم در روستاست که شعر در همان کتاب‌های محدودی که در اختیار داشتم مثل امیرارسلان و سلیم جواهری و حسین کرد شبستری نقش پررنگی داشت و از همان وقت دانستم که ایرانی بدون شعر نمی‌شود و این شد که بازتابش را قصه‌های مجید و اغلب آثارم می‌بینید.

همچنین فاطمه محمدی مدیر موسسه نوین کتاب گویا نیز درباره انتشار این اثر برای تولید در قالب کتاب گویا نیز گفت: این قصه ها خیلی اصیل هستند و خیلی خوب. در هر قالبی که دربیایند، طعم و عطری خاص خواهند داشت. از زمانی که جناب پرویز بهادر در دهه‌ی ۵۰ این قصه‌ها را در رادیو برای مردم خواند، همان زمانی که قصه ها نوشته می‌شد تا در رادیو خوانده شود، استقبال فوق‌العاده‌ی مردم از آن‌ها نشان داد که با قصه‌هایی معمولی طرف نیستیم. در همه جای دنیا هم مرسوم است که یک محتوای خوب در قالب‌های متفاوت و به هر شکل ممکن بازتولید شود تا هر چه بیشتر دیده شود.  قصه‌های مجید جناب مرادی کرمانی پتانسیل بسیار زیادی برای دیده‌شدن در شکل‌های مختلف داشته و دارد. هنوز هم برای بچه‌ها و بزرگترها جذاب است. هنوز حس آشنایی غریبی در دل‌های کوچک و بزرگ ایجاد می‌کند و این یعنی قصه‌ها همچنان جای کار دارد.

وی ادامه داد: کاری که آقای پوراحمد در ساخت مجموعه‌ تلویزیونی این قصه‌ها کرد، آن شاهکار دوست داشتنی، کاری بزرگ بود که به بیشتر دیده‌شدن آن کمک بسیاری کرد و در واقع قصه‌های مجید را درون همه‌ی خانه‌ها برد. اما متاسفانه این مجموعه شامل تمام قصه‌ها نبود و از ۳۹ قصه فقط ۱۳ قصه به شکل فیلم درآمد. وقتی ما به تولید کتاب گویای مجید فکر کردیم، از همان ابتدا بنا را بر شنیداری کردن تمام قصه‌ها گذاشتیم و خواستیم یک مجموعه‌ی کامل از کتاب داشته باشیم. قصه‌های مجید ظرفیتی بسیار بیشتر از این‌ها دارد و خوب است هنرمندان ما بیش از این‌ها به این قصه‌ها بپردازند، تا همچنان پلی زیبا و دوست‌داشتنی باشد میان کودکان امروز و دیروز سرزمینمان. امیدواریم نسخه‌ی شنیداری این اثر هم کمکی باشد در همین راستا.

وی درباره انتخاب مهدی پاکدل برای خوانس این کتاب نیز گفت: انتخاب آقای مهدی پاکدل برای روایت این قصه‌ها ابتدا بر اساس جنس صدا و لحن ایشان و کمی هم به خاطر اصفهانی‌بودن ایشان و آشنایی‌شان با فرهنگ آن منطقه بود که نزدیکی‌هایی هم به فرهنگ مردم کرمان داشت. اما وقتی پیشنهادمان را با ایشان درمیان گذاشتیم، آقای پاکدل خاطره‌ای از دوران کودکی‌شان تعریف کردند که به درستی انتخابمان ایمان آوردیم. گویا زمانی که جناب پوراحمد در جستجوی پسربچه‌ای برای نقش مجید بودند، به مدرسه مهدی پاکدل می‌روند و مهدی کوچک آن زمان که کلاس دوم ابتدایی بوده، آرزو می‌کند مجید قصه‌ها شود؛ اما فقط به دلیل جثه‌ی بسیار کوچکش پذیرفته نمی‌شود و مهدی باقربیگی عزیز که گویا دو، سه سالی هم بزرگتر بوده، برای این نقش انتخاب می‌شود. حالا پس از دهه‌ها مهدی پاکدل فرصتی دوباره پیدا کرد که نه تنها مجید، که روایتگر کل قصه‌های این پسر دوست‌داشتنی شود. این ماجرا را همه‌مان به فال نیک گرفتیم.

محمدی همچنین درباره اینکه تصور می‌کند که آیا این قصه‌ها بتواند مانند نسخه مکتوب و تلویزیونی آن با مخاطب ارتباط برقرار کند یا خیر نیز گفت: ببینید وقتی محتوایی درون ظرفی ریخته می‌شود، طبیعی‌ست به شکل همان ظرف درمی‌آید و دارای مشخصه‌های ویژه‌ای می‌شود. قصه‌های کتاب مجید تفاوت‌های آشکار و بارزی با قصه‌های مجموعه‌ی تلویزیونی آن دارد و در واقع بازآفرینی آن قصه‌ها بر اساس امکانات تصویری و شاید کمی هم سلیقه و نظر کارگردان است. کتاب گویا نزدیکی بیشتری به اصل قصه‌های کتاب دارد و دقیقاً همان است که به صدا تبدیل شده و اصالت کرمانی خود را دارد. اما به هر حال مردم ما با مجیدِ جناب پوراحمد زندگی‌کرده اند و خاطره‌بازی ها دارند. و چه اشکالی دارد که با شنیدن قصه‌های مجید کرمانی، یاد مجید اصفهانی هم بیفتند

---

منبع: مهر