درباره «تنگه ابوقریب»
غربت ابوقریب
تنگه ابوقریب را می‌توان یک فیلم کالت در ژانر جنگ و دفاع مقدس دانست که به‌واسطه برخی مؤلفه‌های خاصی که دارد از فیلم‌های دیگر این ژانر متمایز شده و می‌توان آن را نمونه‌ای از یک فیلم جنگی ناب دانست.
1- برجستگی تاریخ گمشده جنگ
خیلی‌ها قبل از تماشای «تنگه ابوقریب» شناختی از واقعیت تاریخی قصه نداشتند و نمی‌دانستند که چه اتفاقات هولناکی در این تنگه در 5 روز قبل از پذیرش قطعنامه 598 رخ‌داده است. درواقع فیلم برهه‌ای از تاریخ جنگ را برجسته می‌کند که مهجور و گمنام بوده و کمتر کسی از آن خبر داشته. ارائه اطلاعات تازه از جنگ به‌عنوان بخش مهمی از تاریخ معاصر ازجمله ویژگی‌های ممتاز فیلم تنگه ابوغریب است که کارکرد شناختی داشته و آگاهی مخاطب را نسبت به آنچه در این برهه زمانی رخ‌داده افزایش می‌دهد. درواقع فیلم واجد خصلت رمزگشایانِ بوده که خود این ویژگی به‌واسطه اهمیتی که نفس این رخداد داشته می‌تواند مخاطب را تحت تأثیر سوژه آن قرار داده و به ستایش در برابر جان‌فشانی‌هایی که در آن مقطع و موقعیت جغرافیایی و تاریخی صورت گرفته وادارد. این خصلت آشنایی زایی را از حیث مضمون و قصه وقتی در کنار آشنایی‌زدایی از حیث فرم و شکل روایت قرار می‌دهیم متوجه می‌شویم با یکی از متفاوت‌ترین آثار جنگی مواجه هستیم.2-جلوه‌های بصری و میدانی
از ویژگی‌های ممتاز «تنگه ابوقریب» که فارغ از سوژه و داستان و شخصیت‌ها می‌توان هر مخاطبی را مجذوب پرده و قابی که می‌بیند کند جلوه‌های ویژه بصری و میدانی است که به بازنمایی بصری و تکنیکال فیلم کمک کرده و با تصاویری غنی از نبرد مواجه می‌شویم. با توجه به اینکه حجم زیادی از فیلم به صحنه‌های نبرد و مبارزه اختصاص دارد جلوه‌های بصری فیلم بیشتر جلوه‌گر شده و فرم فیلم را با غنای بیشتری همراه می‌کند. اهمیت این بخش از حیث فرمیک مضاعف‌تر می‌شود وقتی‌که قرار است از فرم در بازنمایی مضمون و محتوای فیلم استفاده شود. درواقع جلوه‌های بصیری فیلم درنهایت به خلق بصیرت و جلوه گری‌های آن از شخصیت‌های قصه و کار بزرگی که انجام داده‌اند می‌شود و ایثار و فداکاری و ازجان‌گذشتگی آدم‌های جنگ را جلوه‌گرتر می‌کند بدون اینکه بخواهد درباره آن‌ها شعار دهد یا اغراق کنددرنهایت باید «تنگه ابوقریب» را فیلمی ناب درباره دفاع مقدس دانست که در آن تصویری از دشمن نمی‌بینم تا بیش از هر چیز مفهوم دفاع در آن برجسته شود و غربت آدم‌هایی است که در این تنگه پرپر شدند که حتی کسی نامی از آن‌ها به یاد ندارد. «تنگه ابوقریب» روایت غربت کسانی است که در گمنامی به دفاع از میهمان پرداختند. یک دفاع مقدس و جاودانه.
3-آدم‌های جنگ
یکی از مشکلاتی که بسیاری از فیلم‌های جنگی و دفاع مقدسی ما دارند شخصیت‌پردازی و نمایش آدم‌های جنگ است که غالباً با تصاویر اگزجره یا اسطوره‌ای از آن‌ها مواجه هستیم که باورپذیری فیلم و قصه را کاهش داده و آن‌ها را دسترس‌ناپذیر می‌کند. در «تنگه ابوقریب» اما با واقعی‌ترین آدم‌های جنگ مواجه هستیم که تفاوت چندانی با آدم‌های جامعه نداشته و معمولی بودن در شخصیت‌پردازی آن‌ها برجسته شده. آدم‌های معمولی که قصه‌های بزرگ و حماسه می‌آفریند و در ذهن و خاطره ما جاودانه می‌شوند. آدم‌های از طبقات معمولی و عادی جامعه که با دسته‌ای خالی به دفاع از خاک و میهن می‌پردازند و در این راه پرپر می‌شوند. شخصیت‌پردازی آدم‌های جنگ در «تنگه ابوقریب»، آن‌ها را از قهرمان سینمایی به قهرمان واقعی بدل می‌کند که مخاطب را به‌شدت تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. این شکل از شخصیت‌پردازی امکان همذات پنداری بیشتری را برای تماشاگر فراهم می‌کند و به‌ویژه در فیلمی درباره دفاع مقدس، احترام مخاطب را نسبت به شخصیت‌ها برمی‌انگیزد.4-بازی‌های درخشان
وقتی از آدم‌های جنگ و باورپذیری آن‌ها در «تنگه ابوقریب» حرف می‌زنیم قطعاً باید به نقش بازیگران در ایجاد این حس توجه کنیم. جنس بازی‌ها و درک درست شخصیت‌ها از سوی بازیگران در این فیلم موجب شده که آدم‌های جنگ نیز در شمایلی باورپذیر و البته ستایش برانگیز و دوست‌داشتنی نمایان شود و در خدمت پیام فیلم قرار بگیرند. فارغ از بازی خوب حمیدرضا آذرنگ و امیر جدیدی به شکل ویژه باید از بازی درخشان جواد عزتی در تنگه ابوقریب نوشت و گفت که باوجود ذهنیتی که تماشاگر از او در قالب نقش‌های کمدی دارد از این قالب درآمده و توانسته بازی تأثیرگذار و جدی از خود در این فیلم به یادگار بگذارد و درواقع توانایی خود را در ایفای نقش‌های جدی اثبات کند.درنهایت باید «تنگه ابوقریب» را فیلمی ناب درباره دفاع مقدس دانست که در آن تصویری از دشمن نمی‌بینم تا بیش از هر چیز مفهوم دفاع در آن برجسته شود و غربت آدم‌هایی است که در این تنگه پرپر شدند که حتی کسی نامی از آن‌ها به یاد ندارد. «تنگه ابوقریب» روایت غربت کسانی است که در گمنامی به دفاع از میهمان پرداختند. یک دفاع مقدس و جاودانه.
بیشتر بخوانید
«تنگه ابوقریب»؛ تنگه عشق و رشادت
