هرگاه در کارها حیران شدید از اهل قبور طلب یاری کنید فیلم

یکی از سنت های خوب در روزهای آخر هفته که منتهی به شب جمعه است، رفتن به دیدار اهل قبور به حساب می آید. در میان مردم این دیدار به جهت اینکه اولاً شاید یادآور روزهای از دست دادن عزیزانشان و آرمیدن آن ها در دل خاک و ثانیاً به جهت تداعی این واقعیت که بالاخره خانه ابدی همه مردم در این جا است، خیلی خوشایند نباشد، اما باید نگاه را کمی دقیق تر و جهت دار تر کرد و آن اینکه قبرستان یک فرهنگستان است که می توان تحت تأثیر آن تربیت شد و مسائلی را یاد گرفت.

در حقیقت رفتن به قبرستان از چند جهت و جنبه کارایی مثبت دارد؛ از جهتی تذکر و پندی است برای مردمی که زنده هستند و هنوز فرصت برای انجام بسیاری از امور را دارند؛ چنانچه پیامبر گرامی اسلام (ص) در این ‏باره می ‏فرمایند: «زوروا القبور فانها تذكركم الاخرة»؛ قبرها را زیارت كنید، زیرا موجب یادآوری آخرت و قیامت می‏ گردد.(1) و نیز در دوره‌های مختلف داشتیم که بسیاری از بزرگان ساعت هایی را به این مکان می رفتند، در آن جا می نشستند، فکر می کردند و تأملی بر کرده‌های خود داشتند.

رابطه انسان‌ها در دنیا با مردگان

رابطه داشتن انسان‌های موجود در دنیا با مردگان از قبیل فامیل، خویشاوندان، بزرگان دینی، مذهبی و ... می تواند آثار نیک و مؤثری در روحیه مردگان و نیز آمرزش آنها نزد خداوند و در نتیجه آرامش روحی آنان، داشته باشد .

در روایتی از امام کاظم علیه السلام است که: «قلت له: المؤمن یعلم بمن یزور قبره قال: نعم و لا یزال مستانسا به مادام عند قبره فاذا قام و انصرف من قبره دخله من انصرافه عن قبره وحشة»؛ راوی از امام هفتم شیعیان سؤال کرد: آیا روح مؤمن مرده، علم پیدا می کند که چه کسی به زیارت قبر او می رود؟ فرمود: آری، روح مؤمن موجود در عالم برزخ مادامی که زیارت کننده، کنار قبر او قرار دارد با او انس پیدا می کند و هنگامی که از سر قبر او منصرف شده برگشت، میت را وحشت فرا می گیرد.(2) 

در روایتی دیگر از امام رضا (ع) نقل است که؛ «من اتی قبر اخیه ثم وضع یده علی القبر و قرا سورة: [انا انزلناه فی لیلة القدر] سبع مرات امن یوم الفزع الاکبر او یوم الفزع»(3)؛ کسی که کنار قبر برادر [دینی] خود آمده، دستش را بر روی قبر او نهاده و سوره قدر یعنی [انا انزلناه فی لیلة القدر] را هفت مرتبه بخواند از گرفتاریها و سختی های روز قیامت که باید پاسخ گوی اعمال خویش باشد، ایمنی پیدا می کند. یعنی خداوند فضل و کرم و رحمت خود را شامل حال مؤمنان مرده می نماید و آنها را از عذاب و درد و گرفتاری روز قیامت نجات می دهد.

پس زیارت اهل قبور یکی از راههای عفو گناهان مردگان بوده و برای آنها راه نجاتی از این طریق پیدا می شود که بتوانند گناهان خود را سبک گردانند و از عذاب و گرفتاری نجات پیدا کنند .

برای اموات هدیه ببرید

هدیه بردن برای اموات دو جنبه بسیار درخشان و ارزشمند دارد؛ به عبارتی این هدایا علاوه بر اینکه موجب خوشحالی میت می شود، سبب مغفرت کسی که این هدیه را انجام داده نیز می شود؛ چنانچه مرحوم حاج شیخ عباس قمى در مفاتیح ‏الجنان، ص 317 حدیث صحیحى را از امام صادق(ع) نقل فرموده که در ضمن آن حدیث این طور آمده «میت شاد و مسرور مى‏ شود و گشایش پیدا مى‏ کند به دعا و استغفارى که براى او مى‏ کنند چنانچه زنده شاد مى‏ شود به هدیه که براى او مى ‏برند».

بهترین زمان برای زیارت اهل قبور

در روایتی از امام رضا (ع) است که؛ «ما من عبد مومن زار قبر مومن فقرا عنده انا انزلناه فی لیله القدر سبع مرات الا غفرالله به و لصاحب القبر»؛ هر مومنی قبر مومن دیگری را زیارت کند و در نزد قبر او هفت مرتبه سوره قدر بخواند خداوند او و صاحب قبر را می آمرزد. (4)
و نیز در روایتی دیگر از رسول خدا (ص) چنین نقل شده است: «هر کسی بر قبرستان عبور کند و 11 مرتبه سوره توحید را بخواند و ثوابش را به اموات آن قبرستان هدیه کند به تعداد آن مردگان اجر و پاداش می یابد».
بهترین زمان برای زیارت اهل قبور، از عصر پنج شنبه تا ظهر جمعه است که ارواح مرخصی می گیرند و آزاد هستند برای گرفتن هدایا. البته شب کراهت دارد.

آداب زیارت اهل قبور

با وضو وارد شویم، سلام به اهل قبور که راحت ترین و ساده ترینش همان سلام؛ السلام علی اهل لااله الا الله و هدیه بردن برای مؤمنین است.

در باب فواید زیارت اهل قبور خاطره ای را با واسطه از آیت الله قاضی از زبان حجت الاسلام کازرونی می شنویم:

 

هدایای منتخب برای ارواح مؤمنان

بهترین هدایایی که می‌توان برای اموات داشت بنابر روایات، مختصراً این موارد می باشد؛ خواندن آیت الکرسی، خواندن سوره یس، سوره ملک، ،حمد و 7 قل هو الله، و یا حمد و 11 انا انزلناه
نکته این که هر چه می توانید دایره افرادی که این هدایا را برای آن ها می فرستید را وسیع کنید، نگران نباشید! به تک تک آنها بدون هیچ کم و کاستی می رسد؛ متن روایت است هر گاه مؤمنی «آیت الكرسی را قرائت نموده و ثوابش را به اهل قبور اهداء نماید خداوند بزرگ ثواب آن را به صاحب قبرها می رساند و به قاری آیت الكرسی درجات هفتاد نبی اعطا می كند و به ازای هر حرف از این آیه، فرشته ای می آفریند كه تا روز قیامت برای او تسبیح گوید».(5)
موقع خواندن هدایا رو به قبله دست روی قبر بگذارید و دعاها و سوره هایی که گفته را بخوانید.

بهترین مکان برای استجابت دعا

یکی از مکان های استجابت دعا که بسیار سفارش شده، دعا و درخواست حاجت کنار قبور ائمه که در رأس است، در کنار قبور مؤمنین، مخصوصا پدر و مادر، علما، صلحاء و شهدا نیز بر امر استجابت دعا توجه داده شده است.

از فخرالدّین رازی نقل شده که وی در کتاب المطالب العالیه ضمن بررسی فائده زیارت قبور مؤمنان و صالحان گفت: «حکایت می‌شود که پیروان ارسطو، هر وقت مسئله‌ای برای آنان دشوار می‌شد، به‏ کنار قبر او می‌رفتند و بحث می‌نمودند، حل آن مسئله بر ایشان کشف می‌شد و مانند این در کنار قبور بزرگان از عالمان و زاهدان حاصل می‌شود»(6)

ابن‏ حِبّان‏ از علماى اهل سنت متوفى ۳۵۰ ه صاحب کتاب ثقات مى‏ گوید: «بارها به زیارت قبر على بن موسى الرضا رفتم در مدتى که در طوس بودم هر وقت مشکلى برایم عارض مى ‏شد به زیارت قبر آن‏ حضرت مى ‏رفتم و از خدا مى‏ خواستم که مشکلم را حل کند و الحمد للَّه‏ مشکل بر طرف مى ‏شد بارها امتحان کردم و نتیجه گرفتم».‏(7)

آب ریختن روی قبر اموات

توصیه شده مخصوصا هنگام دفن از باب تفضل الهی بر روی قبر میت آب ریخته شود چنانچه بنابر روایت، تا زمانى که رطوبت آب در خاک قبر باقى است، عذاب از آن رخت برمى‏ بندد. (8)
خلاصه اینکه خداوند مهربان و کریم، لحظه به لحظه به دنبال بهانه است برای بخشیدن ما انسان ها.

به عنوان کلام اخر، بار دیگر باید یادآور شد که؛ ثمره زیارت اهل قبور از دیدگاه پیشوایان اسلامی، منحصر به مردگان نیست، بلکه دعای انسان ها در کنار قبور مؤمنین و مؤمنات، مورد پذیرش قرار گرفته، به برکت و احترام مردگان حاجت زندگان را نیز برآورده می کند؛ چنانکه محمد بن مسلم از «امام صادق علیه السلام » به آن حضرت نیز از امام علی علیه السلام نقل می کند که فرمود: «زورو امواتکم فانهم یفرحون بزیارتکم و لیطلب احدکم حاجته عند قبر ابیه و عند قبر امه بما یدعوا لهما؛ مردگان فامیل و عشیره خود را زیارت کنید زیرا آنان با زیارت شما، شاد می شوند و علاوه بر این مناسب است همراه زیارت اهل قبور (و بخصوص) زیارت پدر و مادر خود، حاجت خود را از خداوند خواسته دعا کنید» .

---

پی نوشت:
1- صحیح ابن ماجه، ج1، باب ما جاء فی زیارة القبور، ص113.
2- فروع کافی، ج 3، ص 228، باب زیارة القبور . 
3- فروع کافی، ج 3، ص 229، ح 9 . 
4- من لا یحضر الفقیه،، ص 1231، ج 1. 
5- بحار الانوار، ج 82، ص 23، باب 12، روایت 10.
6- عبدالله جوادی آملی، سرچشمه اندیشه، اسراء، ج ۳ْ، ص ۱۵۱
7- محمد بن حبان البُستی (المتوفى: ۳۵۴هـ)، الثقات، دائره المعارف العثمانیه بحیدر آباد الدکن الهند، الأولى، ۱۳۹۳ ه‍ = ج ۸، ص ۴۵۶.
8- بحار الانوار، ج 82، ص 23، باب 12، روایت 10.