قرص برنج، قاصد مرگ
چندین روز قبل اعلام شد طی 4 ماه گذشته بیش از 90 نفر در اثر مسمومیت با قرص برنج به بیمارستان لقمان حكیم تهران مراجعه و حدود 30 در صد از آنها فوت كردند كه میانگین سنی تمام آنها 25 سال بوده و حدود 80 درصد از آنها كمتر از 30 سال داشتند.
این در حالی است كه طی سال گذشته و امسال 322 نفر از افراد زیر30 سال در اثر مصرف این قرص مسموم شدند.
در مورد خطرات و عوارض قرص برنج، دكتر ناصر جلالی، فوق تخصص مسمومیت‌ها و رئیس بخش ویژه مسمومیت‌های دارویی بیمارستان لقمان توضیح می‌دهد.
آقای دكتر، قرص برنج از سیانور سمی‌تر است؟
قرص برنج كه به نام فسفید آلومینیوم نیز شناخته می‌شود، قرصی است كه یك عدد از آن قادر است هزاران شته را از بین ببرد. این قرص از خودش گاز فسفید ترشح می‌كند و از آن برای جلوگیری از آفت‌زدگی برنج در انبار استفاده می‌شود. مسمومیت با این قرص هم از راه استنشاق، هم از راه تماس پوستی و هم به صورت خوراكی است.
عوارض این مسمومیت چگونه خود را نشان می‌دهد؟
قرص برنج وقتی جذب بدن می‌شود، آنزیم های سلولی را بلوكه كرده و باعث سمی‌شدن سلول ها در تمام ارگان ها می‌شود.
این در حالی است كه پیدایش علائم مسمومیت خیلی سریع است و خودش را زود نشان می‌دهد، مثلا ما بیمارانی داشتیم كه به علت عدم آشنایی با خطرات این قرص شب را در انبار برنج خوابیدند و دچار مسمومیت و در نهایت مرگ شدند. یا حتی كودكانی كه در اثر بازی كردن با این قرص مسموم شدند.
علت این مسمومیت‌ها و افزایش آنها به خاطر این نیست كه این قرص بدون مجوز به راحتی به فروش می‌رسد؟
دقیقاً همینطور است و نكته بسیار مهم دیگر این است كه بر خلاف دیگر مسمومیت‌ها كه پادزهر دارند، مسمومیت با قرص برنج هیچ پادزهری ندارد.
چه مقدار از این قرص می‌تواند مرگ را به همراه داشته باشد؟
نصف قرص برنج برای یك فرد بالغ كشنده است، یعنی نیمی از قرص یا 5/1 گرم از آن می‌تواند همراه با علائمی از جمله كاهش اشتها و وزن، كم‌خونی و شكستگی خود به خود استخوان، مرگ را به همراه داشته باشد. این اتفاق البته 72 ساعت بعد از مصرف می‌افتد.
با این شرایط، علائم این مسمومیت را می‌توان كنترل كرد؟
از نظر علائم، اختلالات متابولیك خیلی شدید در اثر استفاده از قرص برنج دیده می‌شود؛ به این صورت كه بیمار دچار اسیدوز متابولیك خیلی شدید می‌شود كه ما با آزمایش خون متوجه این اسیدوز می‌شویم، ولی هرچه داروی خنثی‌كننده اسید به بیمار می‌دهیم، فایده‌ای نخواهد داشت.
علاوه بر این بیمار دچار نارسایی و حتی از كار‌افتادگی كامل كلیه می‌شود، فشار خون او دیگر محسوس نیست و ناگهان سقوط می‌كند، نبض بیمار دچار اختلال می‌شود. علاوه بر تمام اینها اختلالات كبدی و عصبی، خواب‌آلودگی و بیهوشی و در نهایت مرگ، انتظار بیمار را مِی‌كشد.
پس وقتی این بیماران را به درمانگاه ارجاع می‌دهند، چه اقداماتی برای آنها انجام می‌دهید؟
در این شرایط در ابتدا با محلول پرمنگنات معده آنها شستشو داده می‌شود. در مرحله بعدی سعی می‌كنیم اسیدوز شدید ایجاد شده در فرد را با بی‌كربنات خنثی كنیم و گاه كلسیم و منیزیوم برای حفظ غشای سلول، به این افراد كمك می‌كند.
*مطالب مرتبط:
