شکستن خواب بذر قیچ با استفاده از گیاه دم اسب
هدف دانش آموزان از پروژه حاضر شکستن خواب بذر قیچ با استفاده از گیاه دم اسب بود
سیزدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.
نام ایده: شکستن خواب بذر قیچ با استفاده از گیاه دم اسب
نام ارائه دهنده/دهند گان: مریم اسماعیلی و مریم بهمن آبادی
زمینه و نوع پروژه: شیمی
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 3
مقدمه
بیابان‌زایی یا بیابانی شدن پدیده ای است که در اثر عملکرد نادرست انسان در طبیعت پدید می آید. بیابان زایی یکی از شیوه های تخریب خاک در مناطق خشک، نیمه خشک و کم رطوبت است که بر اثر عوامل مختلف از جمله تغییر آب و هوا و فعالیت های انسانی حادث می شود، شایان ذكر است، این پدیده یک ششم جمعیت جهان، 70 درصد اراضی خشک که بیش از 6/3 میلیارد هکتار می شود و همچنین یک چهارم مساحت جهان را تحت تاثیر اثرات منفی خود قرار می دهد. از اعمالی که منجر به بیابان زایی می شود می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
1- بهره برداری نادرست از زمین‌های کشاورزی
2- استفاده افراطی از کود و سموم شیمیایی
3- شخم اراضی در جهت شیب
4- بهره برداری بی رویه از سفره های آب زیرزمینی که منجر به شوری آب و در نهایت شوری خاک می شود
5- چرای مفرط و بیش از ظرفیت از مراتع
6- بهره برداری های بی رویه از جنگل ها و جنگل تراشی
7- تبدیل نا به خردانه اراضی منابع ملی به کشاورزی، ویلاسازی و ...
در توضیح بیابان‌زدایی بیان این نکته حائز اهمیت است که منظور از بیابان زدایی، زدودن و از بین بردن بیوم بیابان نیست، چرا که این بیوم همانند سایر بیوم های طبیعی حاصل فعل و انفعالات پدیده های اکولوژیکی است و شاید انسان هرگز قادر نباشد که آن را از مجموعه بیوم های کره زمین حذف کند. در واقع آن چه که مورد نظر واژه بیابان زدایی است، جلوگیری از بیابانی شدن زمین هایی است که در اثر اعمال مخرب انسان در معرض بیابانی شدن قرار دارند.
اولویت مبارزه با این پدیده، پیش‌گیری از تخریب زمین هایی است که هنوز به طوركامل تخریب نشده اند و یا میزان تخریب در آن ها کم است، این درحالی است كه، برای اراضی تخریب شده نیز باید برنامه های اصلاحی در نظر گرفت. گر چه هر ساله متولیان و مجریان منابع طبیعی تلاش و هزینه زیادی برای حفظ و نگهداری اراضی جنگلی و مرتعی و حوزه های آبخیز اعمال می كنند، اما چون این تلاش ها به عزم و اراده ملی و همگانی تبدیل نشده، همواره سرعت تخریب منابع طبیعی بیش از تلاش های صورت گرفته برای اصلاح و سازندگی بوده است. ضمن اینکه نقایص قانونی و حقوقی در زمینه برخورد با متجاوزان، متخلفان و تعدی گران به منابع طبیعی روند تخریب و از دست رقتن این منابع را تشدید کرده است.
حفظ و توسعۀ پوشش گیاهی مراتع و مناطق بیابانی، یکی از راه های بیولوژیکی بیابان زدایی و از راهکار های مدیریتی مراتع به عنوان اکوسیستم های طبیعی است. مناسب ترین گونه ها برای احیای این مراتع، گونه های بومی سازگار با، موثر در تثبیت خاك و شرایط محیط، دارای ارزش علوفه ای بالا و حفظ محیط زیست می باشند. از جمله گیاهان سازگار با این اکوسیستم گیاه قیچ می باشد.
قیچ درختچه ای است همراه با انشعابات چوبی فراوان که در عرصه های بیابانی به صورت پراکنده در جوامع گیاهی درمنه دشتی مشاهده می شود. قیچ درختچه ای پایا، که در نواحی خشک و بیابانی اکثراً در ناحیۀ ایران و تورانی رویش دارد و یکی از هالوفیت های (گیاهان شورپسند) مهم در ایران می باشد. در اراضی سبک، ماسه ای و تپه های شنی به خوبی رشد می کند و با ایجاد یک شبکۀ افقی و عمودی وسیع ریشه و نیز توسعۀ شاخ و برگ فراوان که گاهی شعاع آن تا 15 متر می رسد، قادر است در تثبیت شن های روان و جلوگیری از فرسایش بادی به شدت عمل کند و به عنوان یک گیاه عالی محافظ خاك محسوب می شود.
خواب بذر حالتی است که بذرهای یک گونه حتی اگر در شرایط مناسب محیطی (رطوبت، نور و ...) قرار گیرند، قادر به جوانه زنی نباشند. بدیهی است که حالت خواب بذر برای گیاهان سودمند است. زیرا در این حالت بذر روی گیاه مادری جوانه نخواهد زد و فرصت پراکنش دارد. از سوی دیگر بذر در این حالت غیرفعال است و در نتیجه بسیاری از تنش های محیطی و شرایط نامناسب اقلیمی را بهتر تحمل می کند که این امر تداوم نسل و بقای گونه گیاهی را تضمین می کند. با این وجود گاه خواب در بذرها به صورت ویژگی نامطلوبی به نظر می رسد، زیرا مطالعه چگونگی فرایند جوانه زنی و یا امکان کشت و زرع ساده به وسیله بذرهای گیاه را بسیار مشکل می سازد. لذا فیزیولوژیست های گیاهی همواره علاقه مند به بررسی علل خواب بذر و همچنین در پی یافتن روش های شکست آن بوده اند.
هدف
هدف دانش آموزان از پروژه حاضر شکستن خواب بذر قیچ با استفاده از گیاه دم اسب بود
روش
در این تحقیق به منظور بررسی شکست خواب و تحریک جوانه زنی بذر گونه Zygophyllum eurypterum با استفاده از تیمارهای مختلف شیمیایی و غیرشیمیایی و روش های مکانیکی آزمایشات متعدد انجام گرفت. پس از بررسی تاثیر هریک از تیمارهای اعمال شده، به اندازه گیری طول جوانه ها و میزان و درصد جوانه زنی بذور پرداخته شد. نتایج حاصل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و تیمارهای موثر شناسایی شدند.
مهارت های کسب شده
1.آشنایی با شیوه انجام کار گروهی
2. آشنایی با شیوه های جستجو در اینترنت
3. آشنایی با شیوه انجام پژوهش و نوشتن مقاله
4.آشنایی با نحوه ارائه گزارش عملکرد
5. آشنایی با روش ایده یابی (توفان مغزی)
6. آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز
7. آشنایی با پروپوزال نویسی
8.آشنایی با نحوه انجام آزمایش
در پروژه حاضر از چه گیاهی استفاده شد؟ گیاه دم اسب
1. گیاه دم اسب
2. آلوئه ورا
3. زعفران
4.زنجبیل
مطالب مرتبط:
ساخت گلدان ابر جاذب آب با استفاده از سلولز
پوشش بیابانی در سطح زمین
تهیه کننده: مهدی رحمانی - تنظیم کننده: محبوبه همت
نام ایده: شکستن خواب بذر قیچ با استفاده از گیاه دم اسب
نام ارائه دهنده/دهند گان: مریم اسماعیلی و مریم بهمن آبادی
زمینه و نوع پروژه: شیمی
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 3
بیابان‌زایی یا بیابانی شدن پدیده ای است که در اثر عملکرد نادرست انسان در طبیعت پدید می آید. بیابان زایی یکی از شیوه های تخریب خاک در مناطق خشک، نیمه خشک و کم رطوبت است که بر اثر عوامل مختلف از جمله تغییر آب و هوا و فعالیت های انسانی حادث می شود، شایان ذكر است، این پدیده یک ششم جمعیت جهان، 70 درصد اراضی خشک که بیش از 6/3 میلیارد هکتار می شود و همچنین یک چهارم مساحت جهان را تحت تاثیر اثرات منفی خود قرار می دهد. از اعمالی که منجر به بیابان زایی می شود می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
1- بهره برداری نادرست از زمین‌های کشاورزی
2- استفاده افراطی از کود و سموم شیمیایی
3- شخم اراضی در جهت شیب
4- بهره برداری بی رویه از سفره های آب زیرزمینی که منجر به شوری آب و در نهایت شوری خاک می شود
5- چرای مفرط و بیش از ظرفیت از مراتع
6- بهره برداری های بی رویه از جنگل ها و جنگل تراشی
7- تبدیل نا به خردانه اراضی منابع ملی به کشاورزی، ویلاسازی و ...
در توضیح بیابان‌زدایی بیان این نکته حائز اهمیت است که منظور از بیابان زدایی، زدودن و از بین بردن بیوم بیابان نیست، چرا که این بیوم همانند سایر بیوم های طبیعی حاصل فعل و انفعالات پدیده های اکولوژیکی است و شاید انسان هرگز قادر نباشد که آن را از مجموعه بیوم های کره زمین حذف کند. در واقع آن چه که مورد نظر واژه بیابان زدایی است، جلوگیری از بیابانی شدن زمین هایی است که در اثر اعمال مخرب انسان در معرض بیابانی شدن قرار دارند.
اولویت مبارزه با این پدیده، پیش‌گیری از تخریب زمین هایی است که هنوز به طوركامل تخریب نشده اند و یا میزان تخریب در آن ها کم است، این درحالی است كه، برای اراضی تخریب شده نیز باید برنامه های اصلاحی در نظر گرفت. گر چه هر ساله متولیان و مجریان منابع طبیعی تلاش و هزینه زیادی برای حفظ و نگهداری اراضی جنگلی و مرتعی و حوزه های آبخیز اعمال می كنند، اما چون این تلاش ها به عزم و اراده ملی و همگانی تبدیل نشده، همواره سرعت تخریب منابع طبیعی بیش از تلاش های صورت گرفته برای اصلاح و سازندگی بوده است. ضمن اینکه نقایص قانونی و حقوقی در زمینه برخورد با متجاوزان، متخلفان و تعدی گران به منابع طبیعی روند تخریب و از دست رقتن این منابع را تشدید کرده است.
حفظ و توسعۀ پوشش گیاهی مراتع و مناطق بیابانی، یکی از راه های بیولوژیکی بیابان زدایی و از راهکار های مدیریتی مراتع به عنوان اکوسیستم های طبیعی است. مناسب ترین گونه ها برای احیای این مراتع، گونه های بومی سازگار با، موثر در تثبیت خاك و شرایط محیط، دارای ارزش علوفه ای بالا و حفظ محیط زیست می باشند. از جمله گیاهان سازگار با این اکوسیستم گیاه قیچ می باشد.
قیچ درختچه ای است همراه با انشعابات چوبی فراوان که در عرصه های بیابانی به صورت پراکنده در جوامع گیاهی درمنه دشتی مشاهده می شود. قیچ درختچه ای پایا، که در نواحی خشک و بیابانی اکثراً در ناحیۀ ایران و تورانی رویش دارد و یکی از هالوفیت های (گیاهان شورپسند) مهم در ایران می باشد. در اراضی سبک، ماسه ای و تپه های شنی به خوبی رشد می کند و با ایجاد یک شبکۀ افقی و عمودی وسیع ریشه و نیز توسعۀ شاخ و برگ فراوان که گاهی شعاع آن تا 15 متر می رسد، قادر است در تثبیت شن های روان و جلوگیری از فرسایش بادی به شدت عمل کند و به عنوان یک گیاه عالی محافظ خاك محسوب می شود.
خواب بذر حالتی است که بذرهای یک گونه حتی اگر در شرایط مناسب محیطی (رطوبت، نور و ...) قرار گیرند، قادر به جوانه زنی نباشند. بدیهی است که حالت خواب بذر برای گیاهان سودمند است. زیرا در این حالت بذر روی گیاه مادری جوانه نخواهد زد و فرصت پراکنش دارد. از سوی دیگر بذر در این حالت غیرفعال است و در نتیجه بسیاری از تنش های محیطی و شرایط نامناسب اقلیمی را بهتر تحمل می کند که این امر تداوم نسل و بقای گونه گیاهی را تضمین می کند. با این وجود گاه خواب در بذرها به صورت ویژگی نامطلوبی به نظر می رسد، زیرا مطالعه چگونگی فرایند جوانه زنی و یا امکان کشت و زرع ساده به وسیله بذرهای گیاه را بسیار مشکل می سازد. لذا فیزیولوژیست های گیاهی همواره علاقه مند به بررسی علل خواب بذر و همچنین در پی یافتن روش های شکست آن بوده اند.
هدف
هدف دانش آموزان از پروژه حاضر شکستن خواب بذر قیچ با استفاده از گیاه دم اسب بود
در این تحقیق به منظور بررسی شکست خواب و تحریک جوانه زنی بذر گونه Zygophyllum eurypterum با استفاده از تیمارهای مختلف شیمیایی و غیرشیمیایی و روش های مکانیکی آزمایشات متعدد انجام گرفت. پس از بررسی تاثیر هریک از تیمارهای اعمال شده، به اندازه گیری طول جوانه ها و میزان و درصد جوانه زنی بذور پرداخته شد. نتایج حاصل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و تیمارهای موثر شناسایی شدند.
مهارت های کسب شده
1.آشنایی با شیوه انجام کار گروهی
2. آشنایی با شیوه های جستجو در اینترنت
3. آشنایی با شیوه انجام پژوهش و نوشتن مقاله
4.آشنایی با نحوه ارائه گزارش عملکرد
5. آشنایی با روش ایده یابی (توفان مغزی)
6. آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز
7. آشنایی با پروپوزال نویسی
8.آشنایی با نحوه انجام آزمایش
در پروژه حاضر از چه گیاهی استفاده شد؟ گیاه دم اسب
1. گیاه دم اسب
2. آلوئه ورا
3. زعفران
4.زنجبیل
مطالب مرتبط:
ساخت گلدان ابر جاذب آب با استفاده از سلولز
پوشش بیابانی در سطح زمین
تهیه کننده: مهدی رحمانی - تنظیم کننده: محبوبه همت
