جایگاه اجتماعی «زن» در داستان های شیوا ارسطویی

سیزدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: جایگاه اجتماعی «زن» در داستان های شیوا ارسطویی
نام ارائه دهنده/دهند گان: راشین گودرزی و پارمیدا رضوانی
زمینه و نوع پروژه: روان شناسی
درجه سختی: دشوار
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 3

 چکیده پروژه
از آن جایی که آثار ادبی آیینه اندیشه ها و باورهای عمیق ِ نویسندگان و شاعران و گواه ِ تجربه ها و ژرف اندیشی های ملّت هاست، مطالعه آن به مخاطب این امکان را می دهد تا با سیر تحوّل اندیشه ها و جریان های فکری و ادبی آشنا شود و در زندگی خود به صورت کاربُردی از آن ها بهره گیرد؛ هدف این پژوهش بررسی شخصیّت و جایگاه اجتماعی زن در ادبیات داستانی و تاثیر ویژگی های زنانه در جامعه، با توجّه به داستان های شیوا ارسطویی، بود.

 مقدمه
نقد جامعه شناختی ادبیّات، یکی از شیوه های نسبتاً نوین در مطالعات ادبی است. در این شیوه به بررسی ساختار و محتوای اثر ادبی و ارتباط آن با ساختار و تحوّلات جامعه ای که اثر، مولود آن است می پردازند. آن چه در نقد جامعه شناختیِ ادبیّات از اهمّیّت بیشتری برخوردار است، انعکاس تصویر جامعه در جهان تخیّلی و هنری اثر ادبی و شکل های مختلف آن است. تاریخچه شکل گیری نقد جامعه شناختی ادبیّات به صورت روشمند و علمی به آغاز قرن نوزدهم میلادی باز می گردد. در مطالعاتِ جامعه شناختی ادبیّات از محققانی نظیر مادام دواستال و ایپولیت تِن باید نام برد که نخستین بار سعی کردند به تعامل جامعه و ادبیّات بپردازند.

 شیوا ارسطویی، نویسنده، مترجم و شاعر ایرانی است. او و زنان داستان های او زن بودن خود را پذیرفته و با آن کنار آمده اند و یا سعی در کنار آمدن با آن دارند. ارسطویی در داستان هایش با دل و جرأت بیشتری به زنان میدان عمل داده است. داستان های او درباره زنانی است که علاوه بر کوشش برای فراتر رفتن از زندگی روزمره، به ویژگی های زنانه شان توجّه دارند. زن در این داستان ها به شکلی واقع بینانه، خصوصیّات ذاتی خود را پذیرفته، با آن ها زندگی می کند نه مبارزه. مردهایی در زندگی این زنان وجود دارند که بخشی از وجود زنان به شدت به آن ها وابسته است. نیمه ای از وجود این زن او را به سمت استقلال می کشد و نیمه دیگر که بسیار زنانه است، او را کامل می کند.

  با در نظر گرفتن این موضوع که ادبیّات آیینه تمام نمای جامعه است و هرکس برای پی بردن و شناخت جامعه می تواند به آن مراجعه کند دانش آموزان با مطالعه آثار شیوا ارسطویی و با توجّه به مکتب نقد جامعه شناسی به این نتیجه رسیدند که زن در نگاه ارسطویی بدون ذرّه ای افسوس، زن است. زنی که تمام پستی و بلندی های وجود خود را پذیرفته، با آگاهی بر آن ها و نیازهایش در موقعیّت های مختلف، طبیعی ترین و غریزی ترین بخش خود را نشان می دهد. ارسطویی اعتقاد دارد که یک زن، برای اینکه در جامعه مطرح شود و پا به پای مردان حرکت کند و حقی برابر با حقوق مردان داشته باشد، تنها کاری که می تواند انجام دهد این است که از زن بودن خود دفاع کند.

 هدف
 از آن جایی که آثار ادبی آیینه اندیشه ها و باورهای عمیق ِ نویسندگان و شاعران و گواه ِ تجربه ها و ژرف اندیشی های ملّت هاست، مطالعه آن به مخاطب این امکان را می دهد تا با سیر تحوّل اندیشه ها و جریان های فکری و ادبی آشنا شود و در زندگی خود به صورت کاربُردی از آن ها بهره گیرد؛ هدف این پژوهش بررسی شخصیّت و جایگاه اجتماعی زن در ادبیات داستانی و تاثیر ویژگی های زنانه در جامعه، با توجّه به داستان های شیوا ارسطویی، بود.

روش
پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش‌های مروری با رویکرد مطالعات میدانی بود. در پروژه حاضر دانش آموزان با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی مختلف از جمله نورمگز، مگ ایران، سیولیکا و پایگاه علوم انسانی به جستجوی آثار منتشر شده در مورد آثار شیوا ارسطویی پرداختند. سپس آثار شیوا ارسطویی را گردآوری نموده و شروع به خوانش آن کردند. با توجه به موضوع پژوهش، دانش آموزان به فیش برداری و نکته برداری در مورد نقش و جایگاه زنان در نوشته های ارسطویی پرداختند. در نهایت مطالب گردآوری شده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند.

 مهارت های کسب شده
1. آشنایی با شیوه انجام کار گروهی
2.آشنایی با شیوه های جستجو در اینترنت
3. آشنایی با شیوه انجام پژوهش و نوشتن مقاله
4.آشنایی با نحوه ارائه گزارش عملکرد
5.آشنایی با روش ایده یابی (توفان مغزی)
6.آشنایی با مهارت کاربرد ابزار و وسایل مورد نیاز
7.آشنایی با پروپوزال نویسی
8.آشنایی با نحوه انجام آزمایش
9. آشنایی با آثار شیوا ارسطویی
10.  مطالعه و کتابخوانی
11.  آشنایی با شیوه های نقد و نقد نویسی

پروژه حاضر در مورد نقد آثار کدام نویسنده بود؟ شیوا ارسطویی
1.سهراب سپهری
2.شیوا ارسطویی
3.ارسطو معمولی
4.بهاره رهنما
 
مطالب مرتبط:
اهداف ارائه ادبیات به کودکان و نوجوانان
زبان شناسی چیست؟

تهیه کننده: مهدی رحمانی - تنظیم کننده: محبوبه همت