تبیان، دستیار زندگی
ستارگان نسرواقع و ردف از ستارگان نورانی آسمان تابستان محسوب می شوند. این دو ستاره به همراه ستاره ی نورانی نسرطائر سه ستاره ی مثلث تابستانی را بوجود می آورند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دب اکبر و آسمان تابستان

دب اکبر به سمت ستاره ی قطبی

در تمام مدت تابستان، دب اکبر در ابتدای شب، در آسمان شامگاهی در جهت شمال غربی خودنمایی می کند. و منتظر است تا به عنوان راهنمای آسمانی به ما کمک کند. دب اکبر مفیدترین الگوی آسمانی برای رصدگران آسمان شب است. ستارگان هفتگانه اش مانند انگشتانی به ستارگان و صورفلکی دیگر آسمان نشانه رفته اند. در ماههای تابستانی، ستاره ی قطبی، ذات الکرسی، نَسرواقع (Nasre Vaqe’) و رِدف (Redf) همگی در آسمان قرار دارند.

ستاره ی قطبی همان ستاره ی شمالی است. بعضی از مردم فکر می کنند که این ستاره پرنورترین ستاره ی آسمان یا حداقل یکی از نورانی ترین هاست. ولی در واقع این ستاره، ستاره ی بسیار پر نوری نیست. در میان ستارگانی که از آسمان مناطق مختلف ایران دیده می شوند، ستاره ی قطبی رتبه ی سی و ششم را از نظر درخشندگی داراست. اما ستارگانی مانند نسرواقع و ردف در مرتبه های سوم و پانزدهم قرار دارند. ستاره ی قطبی اهمیت زیادی دارد، زیرا همیشه می توان جهت شمال جغرافیایی را بوسیله ی آن یافت.

دب اکبر و ذات الکرسی
1
دب اکبر و مثلث تابستانی
2

ستاره ی قطبی در واقع غولی درمیان ستارگان است؛ با حجم 50 برابر خورشید! ولی مانند یک ستاره ی معمولی در آسمان شب می درخشد، زیرا این ستاره در فاصله ی 600 سال نوری از ما قرار گرفته است.

مثلث تابستانی

ستارگان نسرواقع و ردف از ستارگان نورانی آسمان تابستان محسوب می شوند. این دو ستاره به همراه ستاره ی نورانی نسرطائر سه ستاره ی مثلث تابستانی را بوجود می آورند.

هر کدام از این سه ستاره متعلق به یک صورت فلکی مجزاست. ستاره ی نسرواقع مربوط به صورت فلکی شلیاق است. این صورت فلکی را که شبیه یک متوازی الاضلاع است، در شکل 3 و 4 می بینید. ستارگان ردف و نسرطائر نیز هر کدام متعلق به صورفلکی قو و عقاب می باشند.

مثلث تابستانی
3
مثلث تابستانی2
4

درنتیجه ما می توانیم بوسیله ی دب اکبر، تعدادی دیگر از صور فلکی مهم آسمان را بیابیم. بد نیست با صورت فلکی ذات الکرسی (zatol korsi) نیز آشنا شویم. این صورت فلکی نسبت به ستاره ی قطبی تقریباً در نقطه ی مقابل دب اکبر قرار دارد. یعنی اگر از دب اکبر خطی فرضی به ستاره ی قطبی متصل کنیم و ادامه دهیم، به ذات الکرسی می رسیم. در فصل بهار و تابستان این صورت فلکی به شکل یک w  کج دیده می شود ولی در پاییز و زمستان به حرف M  شبیه تر می شود. گاهی اوقات که دب اکبر پشت یک کوه یا تپه پنهان شده باشد می توان با استفاده از ذات الکرسی، ستاره ی قطبی را یافت.

آسمان تابستان مملو از ستارگان ریز ودرشت است. زیرا بخش پرنورتر کهکشان راه شیری، همانطور که در تصویر 3 دیده می شود، در آسمان تابستانی جلوه ای دیگر دارد.

فصل تابستان، شاید بهترین فرصت برای دیدار ستارگان آسمان است. زیرا فصل مسافرتها به خارج از شهرها و دورشدن از آلودگی های نوری است. ما برای رصد علاوه بر آسمانی صاف و بی ابر، به مکانی بدون چراغ و نورهای مزاحم نیز نیاز داریم. کهکشان راه شیری، که همانند مسیری کم نور از پودرهای سفید بر زمینه ی سیاه آسمان به نظر می رسد، در تابستان به پرنورترین حالت خود قرار می رسد. این مجموعه ی میلیاردی از ستارگان را در آسمان بدون ماه، دور از نور شهرها، به خوبی می توان دید(تصویر 5). اگر با یک دوربین دوچشمی به راه شیری نگاه کنیم، آنرا توده ای از انبوه ستارگان خواهیم یافت.

راه شیری
5

تصویر 6 یک خوشه ی ستاره ای باز را در میان انبوه ستارگان زمینه ی راه شیری نشان می دهد.

خوشه ی باز در راه شیری
6

مقالات پیشین:

1- آشنایی با صُوَرفلکی

2- برای رصد از دستتان استفاده کنید!

مقالات مرتبط:

1- خلاصه‌ای‌ از تاریخ‌ نجوم‌ یونانی و اسلامی (1)

2- مرحله ی سوم: 8  دقیقه ی  نوری از زمین تا خورشید و عطارد