گرماده یا گرماگیر؟
معمولاً وقتی دانش آموزان به موضوع "پدیده های گرماده یا گرماگیر" می رسند نیاز دارند که آزمایش های متعددی در این زمینه انجام دهند تا مسئله برایشان ملموس و به تجربه اثبات شود.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ : دوشنبه 1397/06/12 ساعت 11:50
مرکز یادگیری تبیان - محبوبه همت
معمولاً وقتی دانش آموزان به موضوع "پدیده های گرماده یا گرماگیر" می رسند نیاز دارند که آزمایش های متعددی در این زمینه انجام دهند تا مسئله برایشان ملموس و به تجربه اثبات شود. من برای آن که به این نیاز آنها، در این موضوع پاسخ مثبت داده باشم، تصمیم گرفتم آزمایش زیر را انجام دهم:
ابتدا قطعات کوچک زیادی یخ تهیه کردم و یک عدد شمع هم آماده نمودم. شمع را روشن کردم و از دانش آموزان پرسیدم: اگر یک قطعه یخ را در ظرفی در این اتاق بگذاریم چه پدیده ای رخ می دهد؟ همگی پاسخ دادند: یخ ذوب می شود. سپس پرسیدم : اگر یک قطره شمع مایع در ظرف بریزد، چه می شود؟ این بار همگی پاسخ دادند که جامد می شود(پدیده انجماد) پرسیدم فکر می کنید ذوب یک پدیده گرماگیر است یا گرماده؟ چطور؟
آن گاه از آنها خواستم منتظر و آماده مشاهده و انجام آزمایش باشند. همین که آنها مشغول فکر کردن شدند، با همکارم بر سر میزهای بچه ها حاضر شدیم، او درکف دست راست هر دانش آموز یک قطعه کوچک یخ می گذاشت و من ، همزمان، در کف دست چپ همان دانش آموز یک قطره شمع مذاب می چکاندم. ابتدا بچه ها از این آزمایش تعجب کردند، حتی بعضی ها حاضر نبودند شمع مذاب در دستشان ریخته شود و هیجان زده بودند. اما بعد از چند دقیقه، تقاضای بچه ها برای تکرار آزمایش شمع مرتباً بیشتر می شد که البته ما هم به درخواست های آنها پاسخ می دادیم.
من معمولاً بعد از هر مشاهده و آزمایشی ،از بچه ها می خواهم که آن تجربه را با انشا و قلم خودشان و با تکیه بر تجربه شخصی خود، در دفتر علوم ثبت کنند. با توجه به این سابقه بعضی از آنها که بیشتر اهل ذوق و ابتکار بودند، خواستار قطرات اضافی شمع بودند تا آن ها را پس از انجماد، در دفتر خود به عنوان شاهد آزمایش بچسبانند. به زودی این ابتکار، طرفداران بیشتری پیدا کرد و کلاس غرق در شادی و هیجان تجربه و آزمایش شد.
چند دقیقه دیگر هم صبر کردم و وقتی مطمئن شدم که همه بچه ها تجربه ذوب یخ و انجماد شمع مذاب را دست های خود احساس کرده اند، خواستم که احساس و تجربه خود را درباره گرماده یا گرماگیر بودن آن پدیده ها بیان کنند. نتیجه آزمایش برای همه بچه ها روشن و یکسان بود. گویی همه آنها یک صدا این جملات را بر زبان می آوردند: " وقتی یخ در دست من ذوب می شود، احساس سرما می کنم. یعنی پدیده ذوب، یک پدیده گرماگیر است و وقتی شمع مذاب در دست من منجمد می شود، احساس گرمای نسبتاً زیادی می کنم، یعنی پدیده گرماده است."
این آزمایش ها، آن قدر برای همه بچه ها جالب و هیجان انگیز شده بود که حتی بعد آن که نوشتن گزارش خود را به پایان رساندند، باز مشغول صحبت در باره آن بودند، البته این تجربه برای خود ما هم خیلی جالب و به یادماندنی شده بود، مطمئنم که دانش آموزانم هم هرگز این خاطره و این موضوع علمی را فراموش نخواهند کرد!
مطالب مرتبط:
واکنش های گرماده و گرماگیر
واکنش های گرماده و گرماگیر
منبع: معلم
نویسنده:سهیلا نیک نژاد
ابتدا قطعات کوچک زیادی یخ تهیه کردم و یک عدد شمع هم آماده نمودم. شمع را روشن کردم و از دانش آموزان پرسیدم: اگر یک قطعه یخ را در ظرفی در این اتاق بگذاریم چه پدیده ای رخ می دهد؟ همگی پاسخ دادند: یخ ذوب می شود. سپس پرسیدم : اگر یک قطره شمع مایع در ظرف بریزد، چه می شود؟ این بار همگی پاسخ دادند که جامد می شود(پدیده انجماد) پرسیدم فکر می کنید ذوب یک پدیده گرماگیر است یا گرماده؟ چطور؟
آن گاه از آنها خواستم منتظر و آماده مشاهده و انجام آزمایش باشند. همین که آنها مشغول فکر کردن شدند، با همکارم بر سر میزهای بچه ها حاضر شدیم، او درکف دست راست هر دانش آموز یک قطعه کوچک یخ می گذاشت و من ، همزمان، در کف دست چپ همان دانش آموز یک قطره شمع مذاب می چکاندم. ابتدا بچه ها از این آزمایش تعجب کردند، حتی بعضی ها حاضر نبودند شمع مذاب در دستشان ریخته شود و هیجان زده بودند. اما بعد از چند دقیقه، تقاضای بچه ها برای تکرار آزمایش شمع مرتباً بیشتر می شد که البته ما هم به درخواست های آنها پاسخ می دادیم.
من معمولاً بعد از هر مشاهده و آزمایشی ،از بچه ها می خواهم که آن تجربه را با انشا و قلم خودشان و با تکیه بر تجربه شخصی خود، در دفتر علوم ثبت کنند. با توجه به این سابقه بعضی از آنها که بیشتر اهل ذوق و ابتکار بودند، خواستار قطرات اضافی شمع بودند تا آن ها را پس از انجماد، در دفتر خود به عنوان شاهد آزمایش بچسبانند. به زودی این ابتکار، طرفداران بیشتری پیدا کرد و کلاس غرق در شادی و هیجان تجربه و آزمایش شد.
چند دقیقه دیگر هم صبر کردم و وقتی مطمئن شدم که همه بچه ها تجربه ذوب یخ و انجماد شمع مذاب را دست های خود احساس کرده اند، خواستم که احساس و تجربه خود را درباره گرماده یا گرماگیر بودن آن پدیده ها بیان کنند. نتیجه آزمایش برای همه بچه ها روشن و یکسان بود. گویی همه آنها یک صدا این جملات را بر زبان می آوردند: " وقتی یخ در دست من ذوب می شود، احساس سرما می کنم. یعنی پدیده ذوب، یک پدیده گرماگیر است و وقتی شمع مذاب در دست من منجمد می شود، احساس گرمای نسبتاً زیادی می کنم، یعنی پدیده گرماده است."
این آزمایش ها، آن قدر برای همه بچه ها جالب و هیجان انگیز شده بود که حتی بعد آن که نوشتن گزارش خود را به پایان رساندند، باز مشغول صحبت در باره آن بودند، البته این تجربه برای خود ما هم خیلی جالب و به یادماندنی شده بود، مطمئنم که دانش آموزانم هم هرگز این خاطره و این موضوع علمی را فراموش نخواهند کرد!
مطالب مرتبط:
واکنش های گرماده و گرماگیر
واکنش های گرماده و گرماگیر
منبع: معلم
نویسنده:سهیلا نیک نژاد
