شعری که به شعار تبدیل می‌شود

این شاعر درباه ادبیات متعهد و ادبیات روشنفکری اظهار کرد: اگر منظور شما از تعهد ارجاعات برون‌متنی اثر است، یعنی اثر به جایی بیرون از خود اشاره می‌کند یا نه، باید گفت شعرهایی که خودارجاع و خودبسنده باشند، بسیار بسیار کم داریم. اکثریت قریب به اتفاق شعرها علاوه بر این‌که به فرم خود و ساختار خود توجه دارند به  محتوای بیرون  خود هم توجه دارند و درباره چیزی در قالب شعر صحبت می‌کنند.

او با بیان اینکه اکثر شعرها به چیزی تعهد دارند گفت: شعر یک رسانه است و می‌خواهد مفهومی را منتقل کند. به‌جز تعداد اندکی شعر که خودبسنده  هستند و فقط به فرم و زبان خود اشاره می‌کنند اکثریت به محتوا و درون‌مایه‌ای فراتر از متن اشاره دارند.البته شعرهایی که خودبسنده و خودارجاع هستند در واقع  به مقوله شعر، زبان و فرم تعهد دارند یعنی در یک نگاه شعر غیرمتعهد نداریم و شعر از واقعیتی سرچشمه گرفته است.
شکارسری با طرح این سؤال که آیا تعهد به چیزی خارج از متن، متن را ناقص می‌کند یا خیر؟، بیان کرد: می‌توان گفت این موضوع متن را محدود می کند؛ یعنی اگر شاعر بخواهد  براساس درون‌مایه‌ای خارج از فرم شعر بنویسند، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه دایره تخیل و بیانش‌ محدود می‌شود. در واقع شعر متعهد از حوزه شعر ناب خارج می‌شود البته این در صورتی است که  شعر ناب را  شعری بدانیم که تنها به فرم و زبان متعهد است. 

او سپس خاطرنشان کرد: مسئله دیگر این است که تعهد، تعهدِ درونی‌شده و عمیق است یا این‌که تعهد به شعر تزریق شده است. تعهدی که به شعر تزریق شود، شعر را به شعار تبدیل کرده و شعر در سطح قرار می‌گیرد؛ یعنی  مسئله به قوه تخیل شاعر راه پیدا نکرده و مفهوم عریان بر روی کاغذ قرار می‌گیرد و  فقط آرایه‌هایی آن را آرایش می‌کنند مانند شعر سیاست‌زده؛ زمانی که  اتفاقی می‌افتد، برخی از شاعران بلافاصله شعر می‌گویند، آن‌ها به روساخت توجه می‌کنند و بدیهی است شعر در سطح قرار بگیرد و شعاری بشود.

این شاعر در ادامه افزود: گاهی تعهد دورنی است و محتوا با واسطه صور خیال و استعاره منتقل می‌شود و مطلب رو و مستقیم‌گو نیست. درمقابل شعر سیاست زده می‌شود گفت شعر سیاسی  است. مثلا شعرهایی هستند که به صراحت مخاطب را تحریک می‌کنند به جنگ بروند و یا راجع‌به تیرگی جنگ صحبت می‌کنند شعرهایی هستند که به شعار آلوده شده‌اند چون مستقیم حرف می‌زند اما شعری که راجع به ذات جنگ، دفاع و مقاومت حرف می‌زنند و مخاطب با ذات جنگ روبه‌رو می‌شود و شعار نمی‌شنود، شعر عمیقی است. 

---

منبع: ایسنا