شناخت انحرافات جامعه اسلامی؛ مال حرام

 
آخرین خطبه پیامبر حاوی یک سلسله هشدارها و خطراتی است که رسول خدا متذکر شدند و متأسفانه باید عرض کنیم تقریباً خیلی‌هایش مبتلا به برخی از جوامع هست. اگر از اینها پرهیز شود جامعه اصلاح می‌شود و خطرات مرتفع می‌شود.

فرمان داده می‌شود او را به بهشت ببرید

این حدیث در ثواب الاعمال مرحوم صدوق کامل و مفصل آمده است. بخشی که امروز بر رویش صحبت می شود این قسمت از خطبه است که حضرت می فرمایند: «مَنِ‏ اكْتَسَبَ‏ مَالا حَرَاماً» اگر کسی از راه حرام مالی را کسب کند، «لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهُ صَدَقَةً وَ لا عِتْقاً وَ لا حَجّاً وَ لا اعْتِمَاراً» (ثواب‏ الاعمال، ص 282) نه صدقه‌اش قبول است، نه اگر برده‌ای را آزاد کند، هیچ کدام قبول نمی شود.

در ادامه رسول خدا فرمود: کسی به مال حرام قدرت پیدا کند، توانش را دارد، اما ترکش کند «مَنْ قَدَرَ عَلَی امْرَأَةٍ أَوْ جَارِیَةٍ حَرَاماً فَتَرَكَهَا مَخَافَةَ اللَّهِ‏» از ترس خدا، خدایا من می‌توانم این مال حرام را بخورم، از ترس تو کنار می‌گذارم، در محبت و رحمت الهی قرار می‌گیرد تا جایی که «یَأْمُرُ بِهِ‏ إِلَى‏ الْجَنَّة» فریاد زده می‌شود و فرمان داده می‌شود او را به بهشت ببرید.

وقتی فرشتگان برای انسان استغفار می‌کنند

در روایت داریم کسی که لقمه حلال می‌خورد، شما ظهر می‌روید در مدرسه غذا بخورد یا در خانه خانم یا مادر شما نهار درست کرده و می‌خورید. نماز که نمی‌خوانید و روزه که نمی‌خورید، دارید چلو مرغ می‌خورید. کسی که دارد غذای حلال می‌خورد، روایت خیلی عجیبی است. «مَن اَكَل الحلالَ قامَ علی رأسِهِ مَلكٌ» یک فرشته‌ای بالای سرش می‌ایستد، «یَستَغفِرُ لَهُ حَتّی یَفْرُغَ مِن اَكِلِه» برای او طلب مغفرت می‌کند. لذا غذا خوردن حلال را طول بدهید تا او بیشتر برای شما طلب مغفرت بکند.

نفس لقمه حلال خوردن عبادت است

یکوقت شما به کسی خدمت می‌کنی و برایت طلب مغفرت می‌کنند، یکوقت نماز می‌خوانی برایت طلب مغفرت می‌کنند. «من أکل الحلال» کسی لقمه حلال بخورد، «قام علی رأسه مَلک» فرشته‌ای بر سر او می‌ایستد، «یستغفر لَه» برایش طلب مغفرت می‌کند «حتی یفرُغَ من اکله» حتی آنجایی که فارغ شود از أکل و...

نفس لقمه حلال خوردن عبادت است. نفس لقمه حلال خوردن مغفرت فرشتگان را به دنبال دارد و در پی دارد. بعضی گناه‌ها قبحش شکسته شده است. بعضی گناه‌ها مثل آدمکشی یک گناه هست و ما خیلی نمی‌بینیم در خیابان و کوچه کسی آدم بکشد. مردم ما مردم عاطفی هستند. اما گناه حرام خواری، بی اهمیت جلوه دادن مال حلال این آثار منفی زیادی در زندگی انسان دارد و تأثیرات فراوانی در نوع عملکرد انسان دارد.

وقتی حرام در نزد انسان کراهت پیدا می‌کند

قرآن می فرماید: اگر کسی سالم باشد، رشید باشد، حرام پیش او کراهت دارد. اگر کسی سالم باشد حلال و ایمان نزد او شیرین است. «حَبَّبَ‏ إِلَیْكُمُ‏ الْإِیمانَ وَ زَیَّنَهُ فِی قُلُوبِكُمْ وَ كَرَّهَ إِلَیْكُمُ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ» (حجرات/7)

مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم به باغی دعوت شد. ایشان انگور خیلی دوست داشت. نگاه کرد و دید این باغ انگورهای قشنگی دارد. صاحب باغ هم آدم خوبی بود. گفتند: یک مقدار انگور بیاورید. صاحب باغ به کارگرش گفت: برو قدری انگور بیاور! او هم رفت و لحظاتی بعد ظرف انگور را خدمت حاج شیخ عبدالکریم حائری آورد. ایشان گفت: میل ندارم. گفتند: آقا شما خودتان فرمودید! گفت: نمی‌دانم چرا میل من یکباره رفت! این غذا و این میوه نزد من غیر مطبوع جلوه می‌کند. این ذائقه سالم است. باغبان تعجب کرد که چه شد. ایشان فرمود: نمی‌دانم، خودم هم خیلی میل داشتم. کارگر را خواستند. آقا از او پرسید: انگور را از کجا چیدی؟ گفت: آقا که امر کردند من دیدم انگورهای باغ خودمان هنوز شیرین نشده و آفتاب نخورده و ترش است. از باغ بغلی یک خوشه انگور چیدم و دیدم مال آنها شیرین است. آقا فرمودند: من و شما انگور را می‌خوریم و شاید متوجه هم نشویم و به به هم بگوییم.

مهم‌ترین عامل در استجابت دعا

خدمت رسول خدا حضرت محمد(ص) آمد، گفت: می‌خواهم دعای من مستجاب شود. خیلی از ما سؤال می‌کنند. فرمود: «طهّر مالک و لا تدخل فی بطنک الحرام» مالت را پاک کن و لقمه حرام در شکمت وارد نکن.

هی دعا می‌کرد و دستش بالا بود. حضرت موسی رد شد و گفت: خدایا این بنده خیلی دعا می‌کند. چرا جوابش را نمی‌دهی؟ خطاب شد موسی در شکمش، در پشتش، در وجودش، گوشت و پوستش با لقمه حرام است، چطور دعایش را به اجابت برسانم؟

«مَنْ‏ كَسَبَ‏ مَالا مِنْ غَیْرِ حِلِّهِ أَفْقَرَهُ اللَّهُ تَعَالَی‏» (أمالی طوسی، ص 281) خیلی‌ها می‌گویند: چرا فقیر می‌شوی. کسی مال حرام در زندگی‌اش بیاید فقیر می‌شود. نگو آقا ما کسی را می‌شناسیم همه زندگی‌اش حرام است و خیلی وضعش هم خوب است. ماشین شاسی بلند دارد و سفرش امارت است و اروپا است. مگر شما نمی‌گویید: «مَنْ‏ كَسَبَ‏ مَالا مِنْ غَیْرِ حِلِّهِ أَفْقَرَهُ اللَّهُ تَعَالَی‏»؟ اولاً این فقر فقط فقر مالی نیست. این معنویت ندارد. شب اول قبر و قیامتش را باید دید. ضمن اینکه مال حرام ماندگاری ندارد. قرآن می‌گوید: ربا را نابود می‌کنی صدقه را افزایش می‌دهی. «یَمْحَقُ‏ اللَّهُ‏ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ» (بقره/276)

روایت می‌گوید: کسی مال حرام بدست بیاورد در غیر مسیر صحیح حرکت می‌کند. «مَنْ یَكْتَسِبْ مَالا مِنْ‏ غَیْرِ حِلِّهِ‏ یَصْرِفْهُ فِی غَیْرِ حَقِّهِ‏» (غررالحكم، ص355) پولی که در مسجد ضرار هزینه شد، در مسجد ضرار پول ابو عامر بود، مرد شماره دو منافقین مدینه، پول ثعلبه بود که انکار کرد زکات را، پولهایی که در مسجد ضرار هزینه شد، «مالاً من غیر حلّه» هر پولی توفیق زیارت ندارد. هر پولی برای ساخت مسجد هزینه نمی‌شود. هر پولی برای مسیر خیر قرار نمی‌گیرد. مواظب باشید در زندگی‌تان مال حرام مقدار هم نیست، بگویید کم است یا زیاد است، ورود پیدا نکند که اگر ورود پیدا کرد فرمود: رحمت خدا از انسان دور می‌شود.

---

منبع:
سایت سمت خدا؛ "شناخت انحرافات جامعه اسلامی در کلام پیامبر اکرم(ص)"، حجت الاسلام دکتر رفیعی