ترانه، کودک شیطان ادبیات ماست

 سی‌ودومین جلسه از سری برنامه‌های اتفاق ترانه با اجرای اهورا ایمان، شاعر، ترانه‌سرا و خواننده کشور، در تماشاخانه مهر حوز هنری برگزار شد.

در ابتدای این برنامه، اهورا ایمان ضمن خیرمقدم به حاضران در برنامه از دست‌اندرکاران اتفاق ترانه برای انتخاب وی به عنوان مجری تشکر و قدردانی کرد و گفت: برنامه اتفاق ترانه جدی‌ترین برنامه در سراسر کشور است که تخصصا به حوزه ترانه و موسیقی می‌پردازد و از همین رو برای من افتخار بزرگی است که مسئولین حوزه هنری اجرای این برنامه را بر عهده‌ام گذاشتند.

وی ادامه داد: در این سال‌ها شعر محاوره جای خودش را میان شاعران جوان باز کرده است اما باید بدانیم که شعر محاوره ترانه نیست و ترانه چارچوب و ساختار خودش را دارد. متاسفانه در مواقعی شاهد بودیم که به ترانه اهمیت کمتری داده می شد؛ به طوری که در برخی از سال‌ها سعی شد که ترانه از گردونه رقابت با شعر کنار گذاشته شود، اما امیدواریم که به همت ترانهسرایان و انگیزه آن‌ها برای رشد و پرورش ترانه، اتفاقات خوبی در این زمینه رخ دهد.

در ادامه این برنامه و پس از شعرخوانی چند تن از شاعران جوان، عبدالجبار کاکایی ترانه‌سرا و کارشناس حوزه شعر و ادبیات پشت تریبون قرار گرفت و درباره وضعیت تران‌سرایی و اجرای برنامه‌های موسیقی در کشور گفت: همان‌طور که اهورا ایمان گفت، ترانه‌سرایی وضعیت خوبی ندارد اما امیدواریم با توجه به پیشنهادهایی که در جزیره کیش مطرح شده است و وزارت ارشاد نیز پیگیری کرده است اتفاقات خوبی در این زمینه رخ دهد.

وی ادامه داد: باید بدانیم که ترانه، آواز و تصنیف مقولاتی جدا در حوزه موسیقی هستند که در فرهنگ ما قدمتی بسیار دارند. ما باید بدانیم که برای چه مسئله‌ای ترانه می‌سراییم و چه زمانی تصنیف و آواز سروده می‌شود. گاهی موسیقی بر کلام ارجح‌تر است و گاهی موسیقی پیرو و دنباله‌رو شعر حرکت می کند. این مسئله در شعر نیز وجود دارد. یک زمان معنا بر ساختار ظاهری شعر مقدم است و گاهی برعکس هرچند که هنر شاعری به آن است که هر دو را مورد توجه قرار دهد، می توان به حافظ اشاره کرد که در سرودن شعر هم به معنا توجه داشته و هم از ساختار و ظاهر غافل نشده است.

این ترانه‌سرا تصریح کرد: سن مخاطبین ترانه بسیار کم شده است و باید نظارت دقیقی از نظر محتوا بر ترانه ها صورت بگیرد، ترانه همانند یک کودک شیطان است که نباید توقع داشت در پذیرایی یک خانه روی مبل بنشیند و به جاهای دیگر سرک نکشد، در بسیاری از کشورهای غربی نهادها بحث محتوایی ترانه را بر عهده می گیرند؛ جاهایی مانند مدارس، مراکز روان‌شناسی، کلیسا و بسیاری از جاهای دیگر به عنوان نهادهای اجتماعی محتوای یک ترانه، موسیقی و ... را مورد توجه قرار می دهند و درباره آن تصمیم گیری می کنند. دولت نیز تنها به بحث کپی‌رایت و حقوق مولفین توجه دارد که اثری به سرقت نرود اما در ایران همه مسئولیت ها بر عهده وزارت ارشاد است و این حجم از کار انتخاب کارها را با مشکل مواجه می سازد.

کاکایی تاکید کرد: ترانه سرایی گاهی با شعار همراه می شود، نمی توان گفت که شاعر و ترانه سرا در خلأ شعر می گویند. قطعا اتفاقات روزانه بر روند ترانه و موضوعاتی که به آن‌ها می پردازند تاثیرگذار است. از همین رو در کشوری که هیجان و شورانگیزی می تواند جریان‌ساز باشد ترانه‌سرا نیز می تواند شعار بدهد و جریان‌ساز باشد. در دوران جنگ تحمیلی اشعار صادق آهنگران هزاران نفر را داوطلبانه به جبهه های جنگ برد که این مسئله نشان از قدرت شعر و اثربخشی آن در میان اقشار مختلف مردم است.

وی خاطرنشان کرد: ترانه بازگو کننده و روایت کننده حال امروز جامعه است، ترانه می گوید که امروز در جامعه ما چه چیزی در حال وقوع است، از همین رو گاهی تابوهایی شکسته می شود و مسائلی طرح می شود که نیازمند اصلاح است، از طرفی برخی مفاهیم سبب می شود که فشار جامعه کاسته شود. زمانی که خواننده دغدغه و حرف دلش را در ترانه می شنود احساس خوبی پیدا می کند. همین مسئله نشان می دهد باید در انتخاب ترانه دقت بسیار شود. و بحث نظارت به عنوان یک موضوع حرفه ای به‌خوبی و تمام‌نگر دیده شود.

در بخش بعدی برنامه ستار اورکی، آهنگ‌ساز و تنظیم کننده، پشت تریبون قرار گرفت و درباره فضای آهنگ‌سازی در سینما و تلویزیون مطالبی را ایراد کرد. وی درباره آهنگ‌سازی برای سینما و تلویزیون گفت: سلیقه مردم در حال تغییر است و آن‌ها به دنبال آن هستند که موسیقی را در آلبوم و در کنسرت بشنوند، اما اعتقاد دارم یک فیلم خوب باید یک موسیقی، ترانه و یک تنظیم خوب نیز داشته باشد، ساخت یک قطعه برای سریال با فیلم سینمایی بسیار متفاوت است؛ زیرا مخاطبین متفاوتی دارد. مخاطبین نقش بسیار تعیین کننده‌ای دارند. از همین رو کسی که اثری را خلق می کند باید بداند برای چه مخاطبی کاری را تولید می کند.

در این برنامه، سامی تحصیل‌داری، علیرضا تقی‌پور، امید محمودی، بهاره دلفرح، فاطمه ترسا و علیرضا بدری ترانه‌های خود را خواندند. در پایان برنامه نیز نیما اورکی، نوازنده پیانو، چند قطعه را به صورت زنده اجرا کرد.

---

منبع: مهر