تبیان، دستیار زندگی

بلاهایی که چربی شکمی بر سرمان می‌آورد

چربی دور شکمی: علل، نکات و راهکارهای مقابله با آن (1)

چربی دور شکمی به تجمع بیش از حد چربی در اطراف شکم و دور شکم گفته می‌شود. این نوع چربی با چربی زیر پوستی که اطراف اندام‌هایی مانند قلب، کبد، پانکراس و کلیه را در برمی‌گیرد متفاوت می‌باشد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
چربی شکمی
چربی دور شکمی به تجمع بیش از حد چربی در اطراف شکم و دور شکم گفته می‌شود. این نوع چربی با چربی زیر پوستی که ژله‌ای شکل بوده و اطراف اندام‌هایی ماند قلب، کبد، پانکراس و کلیه را در برمی‌گیرد متفاوت می‌باشد.
بزرگ شدن دور شکم و دور کمر بزرگ نشان دهنده افزایش خطر تجمع چربی شکمی می‌باشد.
افراد چاق ممکن است حتی بدون اینکه خود بدانند دارای چربی شکمی باشند و این نوع چربی خطرناک بوده و اثرات سوئی بر سلامت می‌گذارد.

چربی شکمی با خطرات زیر در ارتباط می‌باشد:

- بیماری‌های کرونری قلب
- سکته مغزی
- دمانس
- دیابت
- افسردگی
- روماتیسم
- اختلالات جنسی
- اختلالات خواب
چربی دور شکمی سمی بوده و منجر به تحریک مسیرهای التهابی و واکنش‌هایی می‌گردد که می‌تواند با عملکرد طبیعی هورمون‌های بدن تداخل داشته باشد و اثرات سوء بزرگی بر بدن می‌گذارد.
بافت چربی خود به‌صورت یک اندام تولیدکننده هورمون و مواد التهابی عمل می‌کند. ذخیره و تجمع بیش از حد چربی اطراف اندام‌ها تولید ترکیبات التهابی که سایتوکین نامید می‌شوند را افزایش داده که خود منجر به ایجاد التهاب شده و از طرف دیگر با هورمون‌هایی که اشتها، وزن، خلق و خو و عملکرد مغزی را تنظیم می‌کنند تداخل می‌کند.

خطرات سطوح بالای چربی شکمی

1- افزایش التهاب
نگرانی عمده چربی شکمی تولید ترکیبات هورمونی و التهابی می‌باشد که مستقیماً وارد کبد شده و منجر به التهاب بیشتر و اختلالات هورمون‌ها می‌گردد.
در صورتی که تجمع چربی بیش از حد نیاز باشد خصوصاً اطراف اندام‌های احشایی نظیر کبد، قلب، کلیه، پانکراس و روده، بدن ملتهب، متابولیسم طبیعی دچار اختلال شده و بازگرداندن آن به حالت تعادل کاری دشوار می‌باشد.
التهاب ریشه‌ی بسیاری از بیماری‌ها بوده و به همین دلیل چربی شکمی با اختلالات شناختی، آرتریت، دیابت و غیره در ارتباط می‌باشد.

2- خطرات بالاتر دیابت
چربی دور شکمی بیش از سایر انواع چربی‌ها در مقاومت به انسولین که خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد نقش دارد. به‌عنوان مثال چربی شکمی در مقایسه با چربی کل بدن یا دور باسن با خطرات بالاتر ابتلا به دیابت و بسیاری از بیماری‌های مزمن در ارتباط است.
اگرچه مردان در مقایسه با زنان بیشتر در معرض خطر تجمع چربی دور شکمی می‌باشند ولیکن زنان نیز در معرض خطر می‌باشند.
کاهش چربی دور شکمی از طریق رژیم سالم و سایر روش‌ها یکی از مهمترین اجزای درمان دیابت محسوب می‌شود.

3- کاهش وزن دشوارتر
افرادی که دارای وزن زیادی بوده و برای طولانی مدت دارای اضافه وزن هستند به دلیل اینکه چربی سطوح گرسنگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بیشتر مستعد ابتلا به چربی‌های دور شکمی هستند.
متابولیسم بدن بشدت تحت تأثیر سطوح چربی‌های بدن قرار می‌گیرد. چربی با اشتها در ارتباط بوده و به دلیل تغییرات هورمونی منجر به خوردن بیش از حد می‌گردد.

بافت چربی خود به‌صورت یک اندام تولیدکننده هورمون و مواد التهابی عمل می‌کند. ذخیره و تجمع بیش از حد چربی اطراف اندام‌ها تولید ترکیبات التهابی که سایتوکین نامید می‌شوند را افزایش داده که خود منجر به ایجاد التهاب شده و از طرف دیگر با هورمون‌هایی که اشتها، وزن، خلق و خو و عملکرد مغزی را تنظیم می‌کنند تداخل می‌کند

سطوح بالاتر انسولین که در افراد چاق دیده می‌شود نیز منجر به تبدیل انرژی دریافتی بدن به چربی و تجمع آن می‌شود و بدین ترتیب سیکل معیوب ادامه می‌یابد.
خوردن قندهای ساده در مقایسه با کربوهیدرات‌های پیچیده که در سبزیجات و میوه‌ها یافت می‌شود منجر به تغییر "نقطه تنظیمی" وزن بدن و حرکت به‌سوی افزایش وزن می‌شوند.
"نقطه تنظیمی" وزن بدن، همان وزن اصلی شماست که بدن سعی می‌کند با مکانیسم‌های تطابقی و تغییرات متابولیکی و کنترل مغزی هورمون‌ها آن را حفظ کند.
در صورت مصرف کربوهیدرات‌های ساده (قندهای تصفیه شده) نظیر آرد سفید و شکر، هورمون‌های مترشحه از بافت چربی افزایش یافته و منجر به افزایش نقطه تنظیمی در وزن‌های بالاتر، مصرف بیشتر غذا شده و اشتها را افزایش و بدین ترتیب منجر به چاقی بیشتر و خطرات سلامتی می‌گردد.

4- خطرات بالاتر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی
التهاب ناشی از بافت چربی دلیل اصلی بیماری‌های قلبی و سایر اختلالات التهابی بشمار می‌رود.
زمانی که بدن دچار التهاب می‌شود، در کبد عوامل التهابی در اثر تجمع کلسترول و سموم افزایش یافته و منجر به ایجاد پلاک در شریان‌ها و لذا بیماری‌های قلبی می‌گردد.
چربی دور شکمی با فزایش خطر شاخص‌های بیماری‌های قلبی عروقی نظیر تری گلیسیرید بالا، فشارخون بالا و کلسترول بالا در ارتباط است.
بر اساس مطالعات اخیر چربی دور شکمی ارتباط بسیار نزدیکی با خطر بیماری‌های قلبی عروقی، افزایش چربی خون، افزایش ترشح عوامل التهابی از بافت چربی، مقاومت به انسولین، التهاب کبد و کاهش چربی خوب بدن (HDL) دارد.

5- احتمال بیشتر ابتلا به دمانس
تحقیقات جدید نشان می‌دهند که ارتباط قوی میان چاقی، بیماری عروقی، التهاب و کاهش شناخت از جمله دمانس وجود دارد.
به نظر می‌رسد افزایش چربی بدن منجر به کاهش حجم مغزی و عملکرد ضعیف‌تر در سنین بالا می‌شود. این خطرات حتی در افرادی که چربی دور شکمی بالایی دارند ولی دارای وزن نرمال هستند نیز دیده شده است.
اخیراً پیشنهاد شده است که پایش چربی شکمی نسبت به شاخص توده بدنی (BMI) که هم اکنون جهت سنجش وزن بکار می‌رود، بایستی به‌عنوان یکی از فاکتورهای خطر ابتلا به دمانس مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد.
مطالعات نشان می‌دهند که افزایش چربی دور شکمی در افراد دیابتی دارای عملکرد نرمال ذهنی با تغییرات غیرطبیعی در حجم هیپوکامپ مغزی (بخش مرتبط با حافظه) و مقاومت به انسولین همراه است.
همچنین افزایش نسبت دور کمر به دور باسن نیز با خطر بالاتر سکته مغزی و کاهش عملکرد مغزی در ارتباط است.
هرچند ارتباط دقیق چربی دور شکمی و دمانس مشخص نیست ولیکن به نظر می‌رسد هورمون لپتین که از بافت چربی ترشح شده و مقادیر بالای آن دارای اثرات سوء بر مغز، تنظیم اشتها، یادگیری و حافظه می‌باشد، در این میان نقش داشته باشد.
لپتین و گرلین دو نوع از هورمون‌هایی هستند که از بافت چربی ترشح شده و با کاهش وزن کاهش می‌یابند.

6- احتمال بالاتر افسردگی و اختلالات خلق و خو
از آنجا که بافت چربی با تغییرات هورمونی از جمله سروتونین، گالانین و سایر واسطه‌های سیستم عصبی همراه است لذا فزایش چربی بدنی تأثیرات منفی بر خلق و خو می‌گذارد.
بر اساس تحقیقات علائم افسردگی با چربی دور شکمی ارتباط دارد. سطوح بالاتر چربی شکمی برابر است با احتمال بالاتر افسردگی. چربی شکمی، چربی مضر و دارای بافت فعال متابولیکی است که با عملکرد نرمال واسطه‌های سیستم عصبی تداخل می‌کند.
افسردگی با تجمع بیشتر چربی در خانم‌ها در ارتباط بوده لذا برای زنان پیروی از رژیم سالم جهت پیشگیری از افسردگی بسیار حیاتی می‌باشد.

قسمت دوم این مطلب یعنی "راهکارهای طبیعی رهایی از چربی شکمی" را اینجا بخوانید.

منبع: زندگی آنلاین - دکتر مینا عبدالهی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی
مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.