داروهای بی‌خطر و خطرناک در دوران شیردهی

 اسهال، استفراغ، خواب‌آلودگی یا تحریک‌پذیری غیرمعمول در نوزادان، برخی از عوارض جانبی قرارگیری در معرض داروهاست. همچنین برخی داروها می‌تواند تولید شیر را کاهش دهد یا منجر به افزایش وزن نامتناسب در کودک شود. بنابراین لازم است قبل از مصرف هر نوع داروی تجویزی یا بدون نسخه‌، حتماً و یقیناً با پزشک خود صحبت کنید. در این مطلب می‌توانید با برخی از داروهای ایمن و بی‌خطر در دوران شیردهی، داروهای کم‌خطر و داروهای خطرناک در دوران شیردهی آشنا شوید.

داروهای ایمن و بی‌خطر در دوران شیردهی

پس از سپری کردن دوران هفته به هفته بارداری، برای مادرها این سوال به وجود می‌آید که مصرف چه داروهایی در دوران شیردهی بی‌خطر است، مصرف داروهای زیر در مقادیر استاندارد و معمول، در دوران شیردهی بی‌خطر خواهد بود. اما باز هم لازم است حتماً از پزشکتان در مورد مصرف آنها سؤال کنید و بدون دستور و تجویز پزشکی از مصرفشان خودداری کنید:
* استامینوفن معمولی و ایبوپروفن به عنوان مسکن‌
* آسیکلوویر (Aciclovir) و والاسیکلوویر (Valaciclovir)؛ ضدویروس برای درمان عفونت تبخال
* آنتی‌اسیدها در درمان اسید معده
* بوپیواکائین (Bupivacaine Hydrochloride) برای بی‌حسی موضعی
* آنتی‌بیوتیک‌های سفالوسپورین مثل کفلکس (Keflex) ، سکلور (Ceclor) برای درمان عفونت‌های ریه، گوش، پوست، دستگاه ادراری، گلو و استخوان
* کلوتریمازول، مورد استفاده در درمان عفونت‌های مخمری و قارچی
* قرص ضد بارداری فقط حاوی پروژسترون برای جلوگیری از بارداری
* اسپری ضداحتقان بینی برای درمان گرفتگی بینی
* دیگوکسین (Digoxin) برای درمان مشکلات قلبی
* اریترومایسین (Erythromycin) برای درمان عفونت‌های پوستی و تنفسی
* فکسوفنادین (Fexofenadine) آنتی‌هیستامین مورد استفاده در آلرژی و تب یونجه
* هپارین؛ ضدانعقاد خون
* هپارین‌های با وزن مولکولی کم مثل انوگزاپارین، دالتپارین، تینزاپارین، لاونوکس، فراگمین، داروهای ضدانعقاد خون
* اسپری استنشاقی، گشادکننده برونش و کورتیکواستروئیدها برای درمان آسم
* انسولین برای دیابت و تجویز دز مورد نیاز با توجه به دستور پزشک
* ملین‌ها، حجم‌ساز و نرم‌کنندۀ مدفوع در درمان یبوست
* لیدوکائین؛ بی‌حس‌کنندۀ موضعی
* لوراتادین؛ آنتی‌هیستامین مورد استفاده در آلرژی و تب یونجه
* سولفات منیزیم برای درمان پره اکلامپسی و اکلامپسی
* متیل دوپا (Methyldopa) برای درمان فشار خون بالا
* متیل ارگونوین (Methylergonovine) در دوره‌های کوتاه برای جلوگیری یا کنترل خونریزی پس از زایمان
* متوپرولول؛ مسدودکنندۀ بتا برای درمان فشار خون بالا
* میکونازول (Miconazole Nitrate) برای درمان عفونت‌های مخمری
* نیفدیپین (Nifedipine) برای فشار خون بالا و سندرم رینود نوک سینه
* پنی‌سیلین‌ها مثل آموکسی‌سیلین (Amoxicillin) برای درمان عفونت‌های باکتریایی
* پروپرانولول؛ مسدودکنندۀ بتا برای درمان مشکلات قلبی و فشار خون بالا
* تئوفیلین (Theophylline) مورد استفاده در درمان آسم و برونشیت
* هورمون‌های جایگزین تیروئید مانند لووتیروئید (Levothroid) مورد استفاده در درمان مشکلات تیروئید
* واکسن‌ها به جز آبله و تب زرد
* وانکومایسین (Vancomycin) به عنوان آنتی‌بیوتیک
* وراپامیل؛ کالان، ایزوپتی، ورلان، مورد استفاده در درمان فشار خون بالا
* وارفارین؛ کومادین، ضدانعقاد خون

داروهای به احتمال زیاد بی‌خطر در دوران شیردهی

اطلاعات کمی در مورد چگونگی تأثیرگذاری این داروها در نوزادی که با شیر مادر تغذیه می‌شود وجود دارد، اما به احتمال زیاد مصرف آنها در مقادیر و دزهای معمول ایمن است و هر گونه عوارض جانبی احتمالاً خفیف خواهد بود. در موارد نادر نیز ممکن است نوزاد واکنش آلرژیکی به دارو نشان دهد. در هر صورت، حتماً لازم است قبل از استفاده از آنها با پزشکتان مشورت کنید. این داروها شامل موارد زیر است:
* مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE Inhibitors) مثل انالاپریل (Enalapril) برای فشار خون بالا
* عوامل آنتی‌کلی‌نرژیک (Anticholinergics) مثل پروبانتین، برای اسپاسم روده و کیسۀ صفرا؛ با احتمال کاهش تولید شیر مادر
* ضدتشنج‌ها مثل والپوریک؛ دپاکوت، دیلانتین، تگرتول
نسل اول آنتی‌هیستامین‌ها مثل بنادریل (Benadryl) یا دیفن‌هیدرامین (Diphenhydramine) و کلرتریمتون (Chlor-Trimeton) برای کاهش یا جلوگیری از التهاب ناشی از آلرژی
* داروهای ضدسل؛ INH مورد استفاده در درمان سل
* آزاتیوپرین (Azathioprine) در دزهای پایین؛ ایموران، مورد استفاده در سرکوب سیستم ایمنی پس از پیوند اعضا
* باربیتورات‌ها مثل فیورینال (Fiorinal) و فیوریست (Fioricet) غیر از فنوباربیتال، به عنوان آرام‌بخش و برای سردردهای عصبی‌تنشی
* بوپروپیون؛ ولبوترین، ولبان (Wellban) برای درمان افسردگی
* کلیندامایسین (Clindamycin) برای درمان عفونت‌های شکمی و واژینال
* ضداحتقان خوراکی؛ سودافد (Sudafed) و Entex PSE در درمان احتقان مرتبط با سرماخوردگی یا آلرژی‌ها به دلیل کاهش تولید شیر مادر
* ارگونوین (Methylergonovine) در دورۀ کوتاه برای درمان خونریزی رحمی؛ با احتمال کاهش تولید شیر مادر
* فلوکونازول (Fluconazole)؛ دیفلوکان (Diflucan) داروی ضدقارچ
* مسدودکننده یا گیرنده‌های هیستامین H2؛ سایمتیدین، رانیتیدین، نیزاتیدین (Nizatidine) و فاموتیدین (Famotidine) برای درمان مشکلات معده
* لابتالول (Labetalol) ؛ ترانداته (Trandate) در درمان فشار خون بالا؛ با رعایت احتیاط پزشکی برای نوزادان زودرس
* هیدروکلروتیازید (Hydrochlorothiazide) در دزهای پایین؛ ادرارآور برای فشار خون بالا
* لورازپام (Lorazepam) برای درمان اضطراب
* متی‌مازول (Methimazole) برای درمان پرکاری تیروئید؛ کمتر از ۲۰ میلی‌گرم در روز
* متوکلوپرامید (Metoclopramide) برای درمان مشکلات دستگاه گوارش با محدود کردن مصرف به ۱۰ میلی‌گرم، سه بار در روز و فقط به مدت دو هفته برای افزایش تولید شیر
* میدازولام؛ آرام‌بخش مورد استفاده در بیهوشی
* ناپروکسن (Naproxen) بعد از یک‌ماهگی نوزاد
* امپرازول (Omeprazole) برای درمان مشکلات معده
* اگزازپام (Oxazepam) برای درمان اضطراب
* پاروکستین (Paroxetine) برای درمان افسردگی
* پروپوفول؛ آرام‌بخش مورد استفاده در بیهوشی
* کینیدین (Quinidine) برای درمان بی‌نظمی ضربان قلب
* آنتی‌باکتریال‌های کینولون؛ سیپرو (Cipro) و لواکین (Levaquin) برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری
* سالیسیلات‌ها در صورت مصرف گاه به گاه
* سرترالین (Sertraline) برای درمان افسردگی
* اسپیرونولاکتون (Spironolactone) در درمان فشار خون بالا
* سوماتریپتان (Sumatriptan) در درمان میگرن
* تتراسایکلین‌ها مثل داکسی‌سایکلین؛ مصرف کمتر از چهارده روز برای درمان آکنه و عفونت‌های دستگاه ادراری
* ترازودون (Trazodone) برای درمان افسردگی و خواب
* داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای مثل نورتریپتیلین، الاویل، توفرانیل، پاملوربرای درمان افسردگی
* وراپامیل؛ کالان، ایزوپتین، ورلان برای درمان فشار خون بالا

داروهایی با وجود امکان خطر در دوران شیردهی

طی دوران شیردهی، در مصرف داروهای زیر احتیاط کنید و هرگز بدون تأیید پزشک آنها را مصرف نکنید، به ویژه اگر در حال شیردهی به یک نوزاد زودرس هستید:
* اسبوتولول؛ مسدودکنندۀ بتا برای درمان فشار خون بالا و ریتم غیرطبیعی قلب
* آتنولول؛ تنورمین، مسدودکنندۀ بتا برای درمان فشار خون بالا و ریتم غیرطبیعی قلب
* ترکیبات آنتی‌هیستامین و ضداحتقان برای درمان سرماخوردگی و آلرژی‌ها؛ با احتمال کاهش تولید شیر مادر
* بنزودیازپین‌ها مثل لورازپام (Lorazepam) و اگزازپام (Oxazepam) برای درمان اضطراب و خواب
* کلرتالیدون؛ ادرارآور در درمان فشار خون بالا، با احتمال کاهش تولید شیر مادر
* سیتالوپرام؛ ضدافسردگی با احتمال ایجاد خواب‌آلودگی در نوزاد
* کلونیدین (Clonidine) برای درمان فشار خون بالا و با احتمال کاهش تولید شیر مادر
* قرص‌های ضدبارداری حاوی استروژن برای پیشگیری از بارداری با احتمال کاهش تولید شیر مادر
* دوکسپین (Doxepin) برای درمان افسردگی
* ارگوتامین (Ergotamine) برای درمان میگرن
* اسیتالوپرام (Escitalopram) در درمان افسردگی
* اتوسوکزوماید (Ethosuximide) در درمان صرع
* فلورسئین داخل‌وریدی (Fluorescein IV) برای تشخیص مشکلات شبکیۀ چشم
* فلوکستین (Fluoxetine) در درمان افسردگی
* مواد حاجب یددار برای آزمایش کلیه‌ها با خودداری موقت در شیردهی به نوزاد
* لاموتریژین (Lamotrigine) در تشنج و اختلالات خلقی
* لیتیوم (Lithium) در درمان اختلال دوقطبی
* مترونیدازول؛ آنتی‌بیوتیکی برای درمان برخی عفونت‌های روده و دستگاه تناسلی
* نادولول؛ مسدودکنندۀ بتا برای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی
* داروهای مخدر به ویژه مپریدین (Meperidine)
* نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin) برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری و بعد از یک ماهگی نوزاد
* فنوباربیتال؛ آرام‌بخش و ضدتشنج
* پیروکسیکام (Piroxicam) برای درمان ورم و درد مفاصل
* پریمیدون (Primidone) در درمان تشنج
* رزرپین (Reserpine) در درمان فشار خون بالا
* سوتالول (Sotalol) برای درمان مشکلات قلبی
* داروهای ادرارآور تیازیدی (Thiazide diuretics) برای درمان فشار خون بالا یا ورم
* ونلافاکسین (Venlafaxine) برای درمان افسردگی

داروهای خطرناک در دوران شیردهی

برخی داروها برای مصرف در دوران شیردهی خطرناک است. اگر باید داروی خاصی را مصرف کنید، ممکن است قادر به شیردهی نباشید یا ممکن است مجبور باشید شیردهی را به ‌طور موقت متوقف کنید. از پزشک یا ماما در مورد چگونگی حفظ میزان تولید شیر خود تا آمادگی دوبارۀ برای شیردهی سؤال کنید. برخی از این داروهای خطرناک که لازم است از مصرف آنها در دوران خودداری کنید شامل موارد زیر است:
* آمانتادین (Amantadine) در درمان آنفلوانزا یا بیماری پارکینسون
* آمیودارون (Amiodarone) در درمان مشکلات قلبی
* داروهای مورد استفاده برای کاهش سطح کلسترول خون غیر از فلوواستاتین، آتورواستاتین، جم فیبروزیل (Gemfibrozil)، لوواستاتین، سیمواستاتین
* داروی ضدسرطان برای درمان سرطان
* آسپرین در مقادیر بالا برای درمان آرتروز
* کلرامفنیکل (Chloramphenicol) در درمان عفونت‌های خطرناک
* کلوزاپین (Clozapine) در درمان اسکیزوفرنی
* دیپیرون (Dipyrone) برای درد و التهاب
* نمک‌های طلا (Myochrysine) مورد استفاده در درمان آرتروز
* ترکیبات یددار؛ بتادین و یدید پتاسیم به عنوان دوش واژینال یا خلط‌آور
* ید رادیواکتیو برای تشخیص و درمان پرکاری تیروئید
* ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای دوکسپین (Doxepin)
* سالیسیلات‌ها در دزهای بالا مثل آسپرین در درمان آرتروز
* اتوسوکزوماید، فنوباربیتال (Phenobarbital) و پریمیدون (Primidone) به عنوان ضدتشنج و مورد استفاده در اختلالات خلقی
همچنین لازم است بدانید که مصرف هر نوعی از مواد مخدر در دوران شیردهی، به خصوص کوکائین و مشتقات آن برای نوزاد یا کودک شیرخوارتان بسیار خطرناک است و در مورد مصرف داروهای ترک اعتیاد در دوران شیردهی نیز، حتماً لازم است با پزشکتان مشورت کنید.

---