خال‌های خوش خط و خال
درصد بالایی از افراد روی پوستشان خال‌های رنگی سطحی یا برجسته دارند. همیشه این سؤال در ذهن پیش می آید كه آیا وجود این خال‌ها در پوست می تواند، خطرناك باشد؟ آیا برداشتن آنها با عمل جراحی یا لیزر به صلاح است یا نباید به آنها كاری داشت؟ آیا آفتاب در فصل تابستان باعث بدخیم شدن یا افزایش و بزرگی آنها می شود؟ آیا كرم‌های ضدآفتاب در این میان ضرورت دارد، یا هر چه نسبت به آنها بی اعتنا تر باشیم، بهتر است؟
طبق آمارهای كشورهای غربی، به طور متوسط سالانه 30هزار نفر از سفید پوستان این كشورها به ملانوم بدخیم كه یك نوع سرطان خال‌های رنگی و كشنده است، مبتلا می شوند و هر چه تعداد خال‌های رنگی در یك فرد سفید پوست بیشتر باشد، احتمال ابتلاء وی به ملانوم بدخیم زیادتر است. به نظر می رسد، آفتاب سوختگی و برنزه شدن از جمله دلایل اصلی ابتلاء غربی‌ها به این سرطان باشد. مقایسه ی ایرانی‌ها و غربی‌ها نشان داده است كه تعداد خال‌ها حتی در سر و گردن كه در معرض نور آفتاب هستند، نیز در ایرانی‌ها كمتر از غربی‌هاست.
خال‌ها یا مادرزادی‌اند یا اكتسابی و خال‌های سرطانی نیز مشخصات خاصی دارند كه به صورت مجزا به توضیح هر یك می پردازیم:
خال‌های مادرزادی
در هنگام تولد، چهار درصد از نوزادان ضایعات پوستی رنگی دارند كه از این میان، تنها یك درصد آنها خال‌های رنگی هستند. حداكثر تعداد خال‌ها در دهه ی سوم زندگی ظاهر می شوند و در دوران بعدی زندگی خود به خود كاهش می یابند. معمولا بعد از 80 سالگی خال رنگی روی پوست دیده نمی شود. خال‌های رنگی برحسب اندازه به سه دسته تقسیم می‌شوند:
* خال‌های كوچك:
قطر این خال‌ها كمتر از یك و نیم سانتی متر است. حدود یك درصد مردم دارای اینگونه خال‌ها هستند و این خال‌ها به راحتی به وسیله ی پزشك، قابل جراحی است.
* خال‌های بزرگ:
قطر این خال‌ها بین 5/1 تا 20 سانتی متر است و تقریبا شش درصد مردم دارای اینگونه خال‌ها هستند.
* خال‌های بسیار بزرگ:
قطر این خال‌ها بیش از 20 سانتی متر است و بسیار نادر هستند..
خال‌های اكتسابی
خال‌های اكتسابی معمولا بعد از سال اول زندگی ظاهر می شوند و اغلب مردم لااقل یك خال رنگی كوچك در سه دهه ی اول زندگی روی پوستشان دارند. این خال‌ها معمولا بسیار كوچك و قطر آنها از یكی دو میلی‌متر فراتر نمی روند. رنگ آنها نیز معمولا برنزه یا قهوه‌ای است. در ابتدا این خال‌ها مسطح هستند و به تدریج رشد می كنند و هم از داخل و هم از خارج بزرگ و گوشتی می شوند.
خال‌های سرطانی
همیشه وقتی بحث خال‌ها به میان می آید، مردم به تاثیر آنها در زیبایی توجه می كنند و كمتر كسی از بدخیم بودن آنها حرف می زند. حدود یك درصد خال‌های رنگی معمولا به سرطان ملانوم بدخیم تبدیل می شوند و از آنجا كه مردم و به ویژه زنان تمایل به جراحی این خال‌ها دارند، پیش از برداشتن یك خال، پزشكان باید چند فاكتور را در نظر بگیرند:
1) گرچه بدخیم شدن خال‌های رنگی نادر است، ولی به طوركل جراحی همه ی خال‌ها به ویژه خال‌هایی كه در گردن و صورت قرار گرفته‌اند، توصیه نمی شود.
2) خال‌هایی كه در معرض ضربه قرار دارند، مثل خال‌های كف دست و پا، محل رویش ریش مردان و... باید هر چه سریع تر عمل شوند.
3) كسانی كه در خانواده سابقه ی ملانوم بدخیم دارند، باید خال‌های رنگی خود را زیر نظر پزشك جراحی كنند.
4) خال‌های بزرگ با روش‌های جراحی ساده قابل عمل نیستند و متأسفانه به بدخیم ترین نوع سرطان پوست یعنی ملانوم بدخیم تبدیل می شوند.
5) تمام خال‌های برداشته شده در صورت امكان، باید به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال شوند تا از نظر عدم تبدیل آن به ملانوم بدخیم اطمینان حاصل شود. لازم به ذكر است كه خال رنگی معمولی در اثر جراحی تبدیل به سرطان نمی شود. گاهی ممكن است، یك سرطان پوست كه به ظاهر یك خال رنگی بوده است، به وسیله ی یك پزشك كم تجربه جراحی شود و چون درمان جراحی اصولی سرطان برای خال انجام نشده است، طبیعتاً آن مورد سرطانی عود كرده، ریشه دوانده و سرانجام به مرگ بیمار منتهی می شود.
علائم سرطانی شدن یك خال
متورم و دردناك شدن یك خال، افتادن خود به خود موی روی آن، خارج شدن خون از خال، ظاهر شدن خال‌های كوچك اطراف یك خال معمولی، رشد ناگهانی و تغییر رنگ (بعضی نقاط كم رنگ، بعضی نقاط پررنگ)، نشانه‌های سرطانی شدن یك خال است. با دیدن چنین نشانه‌هایی فوراً باید به پزشك مراجعه كرد. در صورتی كه به موقع اقدام كنید، بیماری با یك جراحی ساده درمان خواهد شد. گرچه سرطان ملانوم بدخیم یكی از شایع‌ترین انواع سرطان پوست است، اما خوشبختانه به دلیل اینكه علایم آن به سرعت از سوی بیمار و پزشك درك می شود، كمتر سبب مرگ و میر می گردد.
سمیه مقصودعلی
*مطالب مرتبط:
از دست خال های تیره پوست خود رها شوید
آیا هر نوع تغییری در خال ها و ناخن ها نشانه ی بیماری است؟
چه افرادی در معرض سرطان پوست قرار می گیرند؟
