«قانون، اجتماع و حجاب» حق با کدام است

از همان ابتدا که مفهوم ملت-دولت پا گرفت یا از همان ابتدا که جامعه شکل گرفت، برای بهتر زیستن قوانینی وضع شد تا بشر با آرامش بهتر بتواند به امورات زندگی خود بپردازد و در سودای سعادت و خوشبختی با امنیتی که برای آن حاکم بود، تلاش کند، طبیعی است که هر اجتماع، حکومت یا دولتی برای راهبری مسائل زندگانی مردم اعم از اقتصاد،‌ اجتماع، سیاست و فرهنگ راه‌ها و موانعی را تصویب کند تا افراد جامعه با محوریت عرق میهنی و مذهبی راه سعادت خود و کشورشان را پیدا کنند، در این میان حکومت‌هایی که بر محوریت «الله» در طول تاریخ چه از سوی انبیا و ائمه تشکیل شده است، با توجه به آنچه که شارع نازل کرده قوانینی را وضع کردند که برخی از آن‌ها اجباری است که رعایت این قوانین بر همه افراد جامعه حتی اقلیت‌های مذهبی لازم است.

«حجاب» هم از جمله آن مسائل است که حکومت می‌تواند آن را اجباری کند، زیرا حجاب هم جنبه شرعی دارد و هم جنبه قانونی و اجتماعی. از این رو، جمهوری اسلامی «حجاب» را اجباری کرده است؛ اما الزام حجاب در کشور ایران، به دلیل قانون کشور است، نه اینکه فرد باید مسلمان باشد یا احکام اسلام را عمل کند؛ بلکه از این جهت که «حجاب» پدیده‌ای اجتماعی است و ربطی به دیندار بودن یا نبودن ندارد، زیرا اگر حجاب تنها یک مسأله فردی بود، مسیحی یا یهودی و یا اقلیت‌های مذهبی دیگر، هیچ الزامی برای انجام آن نداشتند، همان گونه که غیر مسلمانی را اجبار به روزه گرفتن نمی‌کند، زیرا فقط یک مسأله فردی است؛ اما چون حجاب مسأله اجتماعی است، رعایت آن بر غیر مسلمان نیز لازم است.

پایه این اجبار از آنجا است که اصولاً کارهای خلاف و منکری که آشکارا و در منظر مردم رخ می‌دهد، در حکومت اسلامی از انجام آن‌ها جلوگیری می‌شود؛ ولی کارهایی که جنبه علنی ندارد و در جامعه تأثیر منفی ایجاد نمی‌کند، حالت اجباری ندارد؛ مثلاً‌ اگر فردی درون خانه در برابر با نامحرم، حجاب را رعایت نکند، وی را مجبور به حجاب نمی‌کنند؛ ولی در مجامع عمومی و کوچه و خیابان که در منظر دیگران است، باید حجاب را رعایت کرد.

باید توجه کرد عدم اجباری بودن حجاب موجب نمی‌شود که حجاب بیش‌تر رعایت شود؛ زیرا برخی پایبند قانون و ارزش‌های جامعه نیستند، اگر آزادی به آن‌ها داده شد، به حرمت شکنی می‌پردازند و دستورات دین را در همه عرصه‌ها، از جمله حجاب رعایت نمی‌کنند. این در حالی است که در کنار کار سلبی توجه به بسته‌های فرهنگی و اجتماعی در امر گسترش حجاب مؤثرتر است،‌ بنابراین اینجا جمهوری اسلامی است، قانون اسلام اجرا می‌شود و اکثریت به اتفاق جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند و آنان نیز خواستار اجرای قوانین اسلام هستند و حجاب هم یک قانون اجتماعی است.

برای بهتر شدن موضوع به تاریخچه قوانین مربوط به عفاف و حجاب نیم‌نگاهی داشتیم و در ادامه به برخی مصادیق قانونی عفاف و حجاب پرداختیم که دریچه‌ای نو درباره این قانون اجتماعی را پیش‌روی ما قرار می‌دهد:

*قوانین مربوط به عفاف و حجاب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ردیف       عنوان قانون                                                                                                                              تاریخ تصویب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1            قانون بازسازی نیروی انسانی وزارت‌خانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته                           5/7/1360
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2            قانون جرائم رایانه‌ای                                                                                                5/3/1388
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3           قانون حمایت از کودکان و نوجوانان                                                                            25/9/1381
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
4            قانون ساماندهی مد و لباس                                                                                      12/10/1385
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
5            قانون گزینش معلمان و کارکنان آموزش‌وپرورش                                                           14/6/1374
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
6           قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره                                                 3/11/1373 
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
7            قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌کنند       16/10/1386
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
8           قرارداد 4 مه 1910 راجع به اشاعه نشریات منافی عفت و مستهجن                                    18/9/1337
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
9           آیین‌نامه حفظ حدود و آداب اسلامی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی                     6/5/1366
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
10          اصول و مبانی و روش‌های اجرایی گسترش فرهنگ عفاف                                               14/11/1376       
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
11          آیین‌نامه نحوه نظارت بر علائم، نشانه‌ها و تصاویر روی البسه و لوازم‌التحریر و کالاهای مشابه 11/11/1379
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
12         راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف                                                                                4/5/1384
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
13         ضوابط تأسیس و نظارت بر آموزشگاه‌های آزاد هنری                                                     21/01/1380
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
14         سیاست‌های فرهنگی - اجتماعی بهینه‌سازی وضعیت خوابگاه‌های دانشجویان کشور           22/5/1381
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
15         سیاست‌های بهبود وضع گذران اوقات فراغت زنان و دختران                                           20/12/1381   
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
16         آیین‌نامه راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب                                          13/10/1384
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
17        سیاست‌های توزیع و نمایش فیلم‌های سینمایی و مواد سمعی و بصری                             26/7/1384
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
18        راهبردها و راهکارهای ارتقای فعالیت‌های سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران         12/7/1384
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
19        بخشنامه برخورد قاطع با فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آن‌ها خلاف شرع است          2/10/1378
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
20        بخشنامه تسریع در رسیدگی به پرونده‌های عوامل ترویج فساد و بدحجابی                        20/2/1369 
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
21        بخشنامه رعایت ظواهر شرعی و حجاب اسلامی در محیط کار                                          25/9/1368
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
22       بخشنامه رعایت موازین قانونی در برخورد با واردکنندگان و عرضه‌کنندگان                          27/7/1382 
            آدامس‌های با تصاویر مبتذل و مستهجن و خودداری از ارفاق
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
23      آیین‌نامه اجرای قانون ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره                            9/1/1374
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
24      آیین‌نامه اجرایی قانون ساماندهی مد و لباس                                                              12/3/1387
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
25      آیین‌نامه اماکن عمومی                                                                                           23/3/1363
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مصادیق بدحجابی در پوشش در رسیدگی به تخلفات و جرائم فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آن‌ها در ملأعام خلاف شرع است و یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1/ تولید عالمانه لباس‌ها و نشانه‌هایی که علامت مشخصه گروه‌های ضد اسلام و انقلاب است
2/ وارد کردن عالمانه لباس‌ها و نشانه‌هایی که علامت مشخصه گروه‌های ضد اسلام و انقلاب است
3/ فروش عالمانه لباس‌ها و نشانه‌هایی که علامت مشخصه گروه‌های ضد اسلام و انقلاب است

   منبع: تبصره 1 ماده قانون رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آن‌ها در ملأعام خلاف شرع است یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
4/ استفاده عالمانه لباس‌ها و نشانه‌هایی که علامت مشخصه گروه‌های ضد اسلام و انقلاب است

   منبع: تبصره 1 ماده قانون رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آن‌ها در ملأعام خلاف شرع است یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
5/ کسانی که در انظار عمومی وضع پوشیدن لباس و آرایش آنان خلاف شرع و یا موجب ترویج فساد و یا هتک عفت عمومی باشد

   منبع: ماده 4 قانون رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که خلاف شرع است یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
6/ دستفروشانی که به توزیع و فروش البسه و نشان‌های مشخصه گروه‌های ضد اسلام و انقلاب می‌پردازند مجرم شناخته می‌شوند

   منبع: ماده 3 قانون رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که خلاف شرع است یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

*مصادیق البسه و آرایش غیرمجاز
هیأت وزیران در جلسه مورخ 20/3/1368 بنا به پیشنهاد شورای عالی قضایی در راستای سیاستگذاری در امور اجرایی مبارزه فرهنگی با مظاهر فساد و ارشاد جامعه و نیز تشخیص مصادیق و موارد یاد شده در مواد 1 و 4 و 5 قانون (نحوه رسیدگی به تخلفات و مجازات فروشندگان لباس‌هایی که استفاده از آ‌ن‌ها در ملأعام خلاف شرع است و یا عفت عمومی را جریحه‌دار می‌کند) آیین‌نامه‌ای را تصویب می‌نماید. در این آیین‌نامه تشکیل کمیسیونی را تصویب می‌کند و بر اساس آن مراجع قضایی را مکلف می‌کند بر اساس مصادیق و مواردی که این کمیسیون تعیین می‌‌کند نسبت به تخلفات رسیدگی کند، این کمیسیون در نشست مورخ 25/6/1375 مصادیق البسه و آرایش غیرمجاز را بر اساس پیشنهادهای ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر به تصویب می‌رساند که بخشی از آن در جدول زیر آمده است:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ردیف        مصداق                                                                                                                        ممنوعیت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1          استفاده از انواع کلاه برای زنان                                                                                             برای زن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2         نپوشیدن کامل موی سر، گردن، سینه و هر جای دیگر بدن برای زنان جز وجه و کفین                     برای زن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3         انواع دامن‌ها و شلوارهای کوتاه و چسبان و شلوارک‌هایی که تعمداً پاره و وصله شده باشد            برای زن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
4         گردنبند و گوشواره برای مردان                                                                                             برای مردان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
5        کلاه‌های مبتذل مردانه که دارای نقوش و علائم ضد اسلام و ضدانقلاب و ضد اخلاق رویان باشد      برای مردان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
6         کراوات و پاپیون از هر نوع                                                                                                  برای مردان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
7         استفاده از البسه زنانه، شلوارهای کوتاه، شلوارهای چسبان و تنگ و نازک،                                   برای مردان
           شلوارهایی که تعمداً پاره و وصله شده باشد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
8        استفاده از زیورآلات، گردنبند، زنجیر، مچبند، دستبند، پلاک، انگشتر طلا برای مردان                       برای مردان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
9        کمربندهای غیرمتعارف، دارای نقوش زننده و علائم گروه‌های ضد اسلام و ضدانقلاب                برای هر دو جنس
          و ضد اخلاق و یا شبرنگ دار، پولک‌دار و چراغ‌دار   
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                                     
10       مچبند (دست‌وپا)، مچ‌بندهای غیرمتعارف که دارای نقوش زننده و                                        برای هر دو جنس
          علائم گروه‌های ضد اسلام و ضدانقلاب و ضد اخلاق و یا شبرنگ‌دار و پولک‌دار و چراغ‌دار  
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 
11       عینک‌هایی که دارای طرح‌های غیرمتعارف، نظیر گربه‌ای، خرگوشی، چرا‌غ‌دار،                           برای هر دو جنس
          دستگیره‌دار، برف‌پاک‌کن‌دار       
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ                                      
12      استفاده از پیشانی‌بندهایی که دارای نقوش و علائم ضد اسلام و ضدانقلاب                            برای هر دو جنس
          و ضداخلاق و یا نوشته‌هایی با حروف لاتین باشند
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
13     انگشترهایی که دارای نقوش، الفاظ و حروف لاتین هستند و دلالت بر هواداری                       برای هر دو جنس
         یا عضویت در گروه‌های ضد اسلام و ضدانقلاب و ضد اسلام دارند مثل انگشترهایی
         با نگین یا بدنه شبیه اسکلت و جمجمه انسان، عقاب، آرم پنتاگون، ستاره داوود،
        داس و چکش، کله پلنگ، کله گرگ و نگین با تصویرهای زن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
14      کیف‌هایی که دارای علائم و نقوش و نوشته‌هایی با حروف لاتین و زننده                                برای هر دو جنس
         و یا دارای علائم گروه‌های ضد اسلام، ضدانقلاب و ضد اخلاق باشند
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
15      استفاده از شال، دستمال‌گردن که دارای علائم و نوشته‌هایی با حروف لاتین                            برای هر دو جنس
         و زننده و یا دارای علائم گروه‌های ضد اسلام، ضدانقلاب و ضداخلاق باشند
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

*مصادیق و شاخص‌های بدحجابی
ستاد احیاء امر به معروف و نهی از منکر که وظیفه تعیین شاخص‌های بدحجابی را در جامعه بر عهده دارد، به بیان مصادیق بسنده کرده است،‌ بنابراین هر یک از سازمان‌های می‌توانند با الگوگیری از این مصوبه به فراخور محیط کاری خود دراین زمینه اقدام کنند، در ادامه به برخی نکات کلیدی نحوه پوشش و حجاب اشاره می‌شود:

1- لباس زنان باید پوشاننده تمام بدن به جز وجه و کفین باشد.
2- لباس نباید تنگ، چسبان و بدن‌نما باشد.
3- استفاده از هر نوع زیورآلات که جلب توجه کند ممنوع است.
4- استفاده از هر وسیله آرایشی که باعث تبرج و جلب توجه شود، ممنوع است.
5- استفاده از لباس‌هایی که دارای هرگونه نقوش تحریک‌کننده و یا خلاف اخلاق حسنه باشد ممنوع است.
6- استفاده از لباس‌هایی که دارای هرگونه نوشته مغایر شئون اسلامی باشد ممنوع است.
7- استفاده از لباس‌هایی که دارای هرگونه نقوش تبلیغ‌کننده فرهنگ غربی باشد ممنوع است.

بنابراین توقع می‌رود نیروی انتظامی با اعلام این اصول کلی به جامعه و آگاه‌سازی شهروندان از قوانین جاری کشور، آن‌ها را در بهتر اجرا کردن قوانین و پایبندی مردم به حقوق شهروندی یاری رساند، از جمله آیین‌نامه راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب مصوب 13/10/1384 که مطرح می‌سازد: اعلام حدود و ضوابط قانونی عفاف و مالک‌های بدحجابی در جامعه به منظور تشخیص مصادیق آن بر عهده نیروی انتظامی گذاشته شده است، پاسخ دهد و مصادیق بدحجابی را با توجه به همین اصول از دیدگاه جامعه شناسایی کند.



منبع: خبرگزاری فارس