سینما می‌تواند بر سلامت جامعه تأثیر بگذارد

اصغر یوسفی نژاد کارگردان فیلم سینمایی «ائو» درباره برگزاری جشنواره فیلم سلامت اظهار داشت: اهمیت سلامت و ابعاد گسترده آن از جمله سلامت روحی، معنوی، جسمانی و اجتماعی، بر کسی پوشیده نیست و هر قدری به مبحث سلامت چه توسط هنر و چه سایر عواملی که در جامعه است پرداخته شود، ارزشمند است.

وی افزود: سال گذشته فیلم سینما «ائو» در جشنواره فیلم فجر دیده شد و بنا به تشخیص مسئولان جشنواره این فیلم را در رده فیلم‌های مرتبط با سلامت ارزیابی کرده بودند و از من دعوت کردند و من هم فیلم را خدمتشان فرستادم ولی تا جایی که می‌دانم تعریفی که داوران این جشنواره از سلامتی داشتند با فیلم من سازگار نبود. فکر می‌کنم داوری این جشنواره به جلوه‌های بسیار آشنای سلامت نظر دارد و این مسئله‌ای است که باید فکری برای آن شود. این که فیلم من در بخش مسابقه جشنواره سلامت قرار گرفته بود، تصمیم من نبود و تشخیص برگزار کنندگان جشنواره و کمیته انتخاب بود. همچنین علاوه بر لطفی که داوران این جشنواره به من و فیلمم داشتند فیلم را بدون ارتباط با موضوع سلامت دانستند. فکر می‌کنم این تناقضی است که می‌تواند کمی کارایی جشنواره سلامت را ـ نه صرفا با فیلم من ـ پایین آورد.‌

این کارگردان ادامه داد: ممکن است مفهومی که از سلامت داریم دچار تناقض شود و یک سری موارد را خود جشنواره در حوزه سلامت بداند و همین موارد از نظر داوران و کسان دیگر مصداق سلامت نباشد. این به نظر من می‌تواند اهداف جشنواره سلامت را کمی کم‌رنگ کند. فکر می‌کنم برگزارکنندگان جشنواره نگاه گسترده‌ای به بحث سلامت دارند و تنها جلوه‌های آشنای سلامت را مصداق سلامت نمی‌دانند و به مسائل درونی‌تر و پنهانی‌تر هم توجه می‌کنند. در واقع از همه جوانب به بحث سلامت نگاه کنند. آنچه که خروجی جشنواره است، تنها یک بعد از سلامت است و آن طور نیست که تصور شود سیاست‌های کلی جشنواره باشد.

سینما و رسانه مکمل یکدیگر هستند

یوسفی‌نژاد در خصوص تأثیر سینما و رسانه در سلامت اجتماعی عنوان کرد: بحث کلی وجود دارد و آن هم این است که هیچ چیز به تنهایی نمی‌تواند در حل یک مسئله موثر باشد و این چیزی نیست که سینما بتواند یک تنه از عهده آن برآید؛ حتی خود سیستم بهداشت و متولی اصلی سلامت نیز به تنهایی نمی‌تواند. به نظر من همه این‌ها در کنار هم معنی می‌دهند. تمام شاخه‌های هنری و علمی و سایر مباحث که می‌توانند در رابطه با سلامت کاری کنند، یکدیگر را تکمیل می‌کنند.

وی ادامه داد: اگر کسی فیلم بسازد و هشدار دهد ولی سایر بخش‌ها وظیفه خود را عمل نکنند طبیعتاً کارایی لازم را ندارد. برعکس آن هم صدق می‌کند، یعنی اگر جامعه بخواهد قدم‌های مثبتی را به سمت سلامت بردارد ولی اهالی هنر و سینما و تئاتر و موسیقی نسبت به این مقوله بی‌تفاوت باشد، نمی‌شود. بنابراین هر کدام نقش مکمل را دارند. به نظرم سینما می‌تواند آن مواردی که سیاست‌های کلی سلامت به دنبال آن است را با جذابیت‌هایی که دارد نزد عموم ببرد، ولی اینکه تصور کنیم سینما قرار است مشکلی از مشکلات سلامت را به خودی خود حل کند به نظرم انتظاری است که ممکن است بدون جواب بماند.

فیلم‌های سفارشی تاثیر اندکی دارند

این نویسنده در خصوص سفارشی بودن موضوعات در حوزه سلامت و یا خودجوش بودن آن گفت: چیزی که در طول این سال‌ها دیده‌ایم این است که معمولاً موضوعاتی که سفارش می‌شوند، کمترین تاثیر را دارد. به نظر من دولت زمینه‌سازی و اطلاع رسانی می‌کند و متریال لازم را در اختیار فیلمسازانی که علاقه‌مند به مقوله سلامت هستند قرار می‌دهد و فیلمسازان بر اساس درک و استنباط خودشان از موضوع، فیلم می‌سازند. ممکن است آن موضوع آن گونه که بتواند در کلاس تدریس کرد و در تریبون‌ها گفته شود نباشد ولی در عین حال تاثیر بیشتری داشته باشد. فیلمساز هم موظف است نسبت به موضوع آگاهی پیدا کند. به نظر من باید همه چیز به خود فیلمساز موکول شود و تبدیل به ابزار خاصی نشود که به وسیله آن پیام یا الگویی به جامعه معرفی شود.

فیلمسازان و هنرمندان بر اساس عملکردشان ارزیابی می‌شوند

وی در مورد تاثیر مسئولان، عالمان و نخبگان، هنرمندان یا اهالی رسانه در نهادینه سازی مباحث حوزه سلامت در جامعه گفت: به نظر من اولویت با کسی است که هر جایی که قرار گرفته کارش را درست انجام دهد. اولویت بر اساس کیفیت کار مشخص می‌شود و نه کمیت. بستگی به کیفیت عملکرد و نگاه و باورشان دارد، گاهی یک مسئول ممکن است در جایی واقعا موثر باشد و در جای دیگر موثر نباشد. فیلمساز و هنرمند نیز همین طور. هر کس بر اساس عملکردش ارزیابی می‌شود.

یوسفی‌نژاد درباره مهم‌ترین مولفه‌هایی که سلامت اجتماعی را تهدید می‌کند، یادآور شد: همه چیز به سلامت ربط دارد، حتی تصمیم‌های کلانی که در مورد سیاست گرفته می‌شود. مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگ و... همه چیز در سلامت جامعه موثر است و اگر همه چیز در جای خود قرار نگیرد، حتی در صورتی که شرایط بهداشتی ما ایده آل باشد، مطمئنا از هیچ نظر جامعه سالمی نخواهیم داشت. سلامت ما به همه چیز انسان و همه آن چیزی که پیرامون انسان است، مربوط است. به عنوان مثال فشار روانی که امروز روی جامعه و مردم است منجر به این می‌شود که شرایط سلامت جامعه هم به خطر بیفتد چون مگر می‌شود سلامت روح و روان را از جسم و جان جدا کرد. همه این‌ها به هم مربوط است و از هم تغذیه می‌کنند و اگر یکی از آنها لنگ بزند کل سیستم سلامتی افراد جامعه به خطر می‌افتد. در حال حاضر فکر می‌کنم در حال عبور از مرحله هشدار هستیم.

تاثیرگذاری جشنواره سلامت بستگی به ادامه راه دارد

کارگردان فیلم سینمایی «ائو» در خصوص تأثیر جشنواره‌هایی همچون جشنواره سلامت در سطح جامعه، اضافه کرد: فکر می‌کنم هنوز نمی‌توان به شکل صریح به این سوال جواب داد. به هر حال این جشنواره به عنوان یک حرکتی فرهنگی شروع شده و بستگی به این دارد که چگونه ادامه پیدا کند.

یوسفی‌نژاد خاطرنشان کرد: به نظرم تداوم و استمرار آن بسیار تعیین کننده است، ولی به لحاظ اجرایی فکر می‌کنم بین جشنواره‌هایی که در داخل کشور برگزار می‌شود به استانداردها نزدیک شده و سر و شکل مناسبی دارد. امیدوارم واقعا تداوم داشته باشد تا ما بتوانیم بسیار راحت در مورد اثرگذاری آن هم صحبت کنیم. در حال حاضر جشنواره سلامت همانند جشنواره فیلم فجر دغدغه رونق و جریان صنعت فیلمسازی نیست بلکه دنبال این است که سینما نقشش را در درجه اول در زمینه سلامت ایفا کند، رسیدن به یک جواب قطعی بسیار زود است.

---

منبع: فارس