معرفی کاخ سعدآباد

 
کاخ سعدآباد در تهران جزو یکی از اماکن گردشگری و موزه‌های بزرگی محسوب می‌شود که همه روزه افراد بسیاری را برای نمایش زیبایی و وسعتش به خود جلب می‌کند.

افراد زیادی هستند که برای گردش، عکاسی، افزایش اطلاعات عمومی، آشنایی با تاریخ و ... به این کاخ سفر می‌کنند و از زیبایی آن لذت می‌برند.

مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد به مجموعه عمارت‌ها و کاخ‌هایی گفته می‌شود که در دربند، شمالی‌ترین و خوش آب و هواترین منطقه تهران در زمینی به مساحت ۱۱۰ هکتاربنا شده‌است.

 مجموعه  سعدآباد دارای حدود ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، چشمه‌سارها، قنات‌ها، باغستان‌ها، گلخانه‌ها و خیابان است.
سعدآباد که از شمال با کوه‌های البرز، از مشرق با گلابدره، از مغرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد، در زمان قاجار محل استقرار و سکونت تابستانی شاهان این سلسله بوده است.

رودخانه جعفرآباد، از وسط محوطه کاخ می‌گذرد. میانگین دمای سالانه این منطقه ۱۲٫۹ درجه سانتیگراد برآورد شده‌است؛ و در ارتفاع ۱۶۵۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
مجموعه سعدآباد، چهار دوره تاریخی قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم و پس از انقلاب ایران را سپری کرده‌است. سعدآباد در دوره قاجار بنا شد و سکونت‌گاه تابستانی (ییلاق) شاهان این سلسله بوده‌است.

پس از کودتای ۱۲۹۹, در وسعتی تازه و الحاق باغ‌های مختلف، به اقامتگاه تابستانی رضاخان اختصاص یافت، کاخ و کوشک‌هایی به مناسبت و ضرورت‌های گوناگون در جای جای این پهنه‌ی برتافته از درختان کهن و سپیدار و سرو، به فاصله‌ای از بازمانده بنا‌های قاجار سر برآورده که طی سالیان به چهارده کاخ کوچک و بزرگ، هرکدام به سبک و شیوه‌ای در معماری رسیده است.
از باغ‌هایی که اراضی آن‌ها داخل اراضی سعدآباد شد، باغ آقامحمد جواد گنجه‌ای است که جزء جعفرآباد بود. از باغ امام جمعه هم مقدار زیادی داخل باغ سعدآباد شد و خانه‌های جنوبی سعدآباد که مربوط به دوره قاجار بود از نصیرالدوله خریداری شد و در زمان پهلوی اول به عنوان سربازخانه سعدآباد مورد استفاده قرار می‌گرفت.

سپس باغ‌های دیگری در اطراف سعدآباد از جمله باغ‌های سالار جنگ، سپهبد امان ا… میرزا، مستوفی الممالک، شکرا… قوام الدوله، همدم‌السلطنه خواهر مستوفی و محمود بدر خریداری و جزو سعدآباد شد. رضاخان در آن زمان در میان درختان چنار سعدآباد چادری می‌زد و گاهی هم زیر آن پذیرایی می‌کرد.

قنات‌های باغ سعدآباد

 هراش آب

قنات قوام الدوله

 قنات کاخ سنگی 

قــنـــات جعــــفرآبـــاد

قـــنات آب نـما

قنات کاخ سفید 

قنات‌های دفتر مخصوص

قنات جوادیه 

قنات گلخانه

قنات کاخ شمس

قنات خوابگاه

در‌های باغ سعدآباد

درب نظامیه که رضاخان بیشتر از این در وارد سعدآباد می‌شد.

درب زعفرانیه

درب خیابان دربند که محمدرضا پهلوی بیشتر از این در وارد کاخ می‌شد.
درب میدان دربند

دو درب در جعفرآباد

درب رودخانه

درب کاخ سفید

کاخ‌های سعدآباد

هجده کاخ کوچک و بزرگ از دوره‌های قاجار و پهلوی در سعدآباد وجود دارند:

۱- کاخ احمدشاهی (در حال مرمت)

۲- کاخ شهوند (کاخ موزه سبز فعلی، محل اقامت تابستانی پهلوی اول)

۳- کاخ سفید (کاخ موزه ملت، محل اقامت تابستانی پهلوی دوم)

۴- کاخ اختصاصی (موزه تاریخ طبیعی سابق در حال حاضر در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

۵- کاخ اسود (سیاه) موزه هنر‌های زیبا فعلی

۶- کاخ شمس (موزه پوشاک سلطنتی)

۷- کاخ اشرف (موزه ظروف سلطنتی)

۸- کاخ غلامرضا (موزه سلاح‌های دربار)

۹- کاخ ملکه مادر (در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)
۱۰- کاخ احمدرضا (در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

۱۱- ساختمان عبدالرضا (امور اداری سعدآباد)

۱۲- کاخ بهمن پهلوی پسر غلامرضا (دفتر مدیریت)

۱۳- کاخ شهرام پسر اشرف (موزه نظامی)

۱۴- کاخ فریده دیبا (در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری)

۱۵- کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی (موزه بهزاد)

۱۶- کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی (موزه دفینه سابق و در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری)

۱۷- کاخ فرحناز و علیرضا فرزندان محمدرضا شاه (موزه خط و کتابت میرعماد)

۱۸- کاخ لیلا
علاوه بر کاخ‌های مذکور و چندین ساختمان قدیمی دیگر، تاسیسات و امکانات دیگری همچون سالن‌های مرغداری و گاوداری، موزستان و گلخانه‌های گوناگون، استخر‌های مختلف، چشمه سار‌ها، زمین‌های تنیس و سالن بولینگ، سینما و آمفی تئاتر روباز در این مجموعه ۱۱۰ هکتاری وجود دارند.

موزه‌های آلبوم‌های سلطنتی و اسناد در ساختمان گارد شاهنشاهی، موزه آشپزخانه سلطنتی در ساختمان آشپزخانه موزه ملت، موزه برادران امیدوار، موزه آب، موزه فرشچیان، موزه اتومبیل‌های سلطنتی نیز از دیگر موزه‌های سعدآباد هستند که در سال‌های اخیر به این مجموعه افزوده شده اند.

---

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان