جدال بر سر خلیج

 قدرت های بزرگ دنیا در اسنادهای بین المللی با جسارت کامل نام تاریخی خلیج فارس را تغییر داده و آن را به عرب های خلیج نشین می چسبانند و ما در این مطلب قصد داریم بررسی کنیم که این اختلاف فقط به دلیل تغییر دادن نام خلیج فارس به نام جعلی خلیج عربی است یا این اختلاف نظرها گسترده تر از یک تغییر هویت جعلیست و ایران در پایان دهه ی چهارم از پیروزی انقلاب هم چنان اختلافات بین المللی اش در رابطه با آب های خلیج فارس را دارد؟ می خواهیم بدانیم علت این اختلافات مربوط به کدام یک از مسایل داخلی یا خارجی ایران است؟ 

ایران و کشورهای عرب نشین همسایه

همان طور که می دانیم ایران در منطقه مهم خاورمیانه قرار گرفته است، در قرن اخیر این منطقه به علت کشف نفت و پیدا شدن ثروت های زیرزمینی همواره مورد توجه ابرقدرت های دنیا قرار گرفته و بسیاری از جنگ ها و خونریزی های به پا شده نقشه ای برای به غارت گرفتن هرچه بیشتر ذخایر این مناطق مهم در جهان بوده است.

"در اوایل قرن بیستم در انگلستان می‌خواستند برآوردی از وضع موجود در خلیج فارس داشته باشند لذا طرح خرید یا اجاره جزایر سه‌گانه خلیج فارس از ایران را مطرح کردند و این خود بهترین مدرک برای اثبات مالکیت ایران بر جزایر سه‌گانه است زیرا که اگر ایران مالک این جزایر نبود انگلیسی‌ها طرح خرید یا اجاره این جزایر از ایران را مطرح نمی‌کردند."(1)

کشورمان ایران در منطقه ی خاورمیانه به علت مرزهای مهم و تاریخی اش همواره منطقه ای مهم و استراتژیک برای خاورمیانه بوده و هست، اما  ایران همواره در برابر این جنگ های نابرابر قرار گرفته است و سهم کمتری را از ذخایری که برایش بوده در دست داشته و دارد.

ایران با تمام پیشینه ای قوی که نسبت به کشورهای همسایه اش داشته است اما همواره قدرت کمتری را در قرن اخیر برای به دست آوردن ذخایر نفتی و آبی اش نشان داده است.

"در خلال سال‌های 5 -1964 ایران شاهد افزایش فعالیت‌های اعراب در سواحل خلیج فارس بود،ولی حضور نظامی انگلیس در منطقه و نیز بندر عدن تا اندازه‌ای ترس ایران را کاهش می‌داد. در نوامبر 1967،‌ نیروهای انگلیسی پیرو جنگ‌های داخلی یمن از بندر استراتژیک عدن (نزدیک باب المندب و جنوب دریای سرخ)‌ خارج شدند. انگلستان پس از خروج از عدن (‌یمن جنوبی)‌ ،‌نیروهایش را به بحرین منتقل کرد و بدین ترتیب پس از عدن،‌مجمع الجزایر ثروتمند و سوق الجیشی بحرین به عنوان پایگاه مهم انگلستان در شرق سوئز و خلیج فارس که مهم‌ترین مرکز انرژی جهان می‌باشد، مطرح شد. مدتی بعد در ژانویه 1968،‌ پس از اینکه انگلستان اعلام کرد که نیروهایش را تا پایان سال 1971 از شرق سوئز خارج خواهد کرد،‌ دولت ایران از این تصمیم استقبال و اعلام کرد که از حق حاکمیت خود بر بحرین منصرف نشده است. سپس،‌ با طراحی و هدایت انگلستان قرار شد فدراسیونی متشکل از 9 شیخ‌نشین جنوب خلیج فارس و از جمله بحرین در قالب یک کشور واحد پس از خروج نیروهای انگلیسی از منطقه تشکیل شود. شیخ بحرین با ابراز ناخشنودی از خروج نیروهای انگلیسی ‌و ادعای مالکیت ایران بر بحرین آن را یک مشکل امنیتی برای آینده مجمع الجزایر دانست و بنابراین حل این مشکل را پیوستن بحرین به فدراسیون یاد شده دانست ." (2)

خلیج فارس به صورت رسمی و غیر رسمی به استعمار قدرت های استعمارگر جهان در آمد و هریک از این کشورها زیر پرچم کشوری استعمارگر قد علم کردند. اما ایران در سراسر این سال ها و دهه ها در قرن های اخیر تا جایی که امکان داشت مورد چپاول قرار گرفت و هرچه داشت و نداشت برده شد اما اندک امکانات و رفاهی حتی به صورتی نمایشی نصیبش نشد. 

اما چرا عرب های خلیج نشین همیشه سهم بیشتری را برای خود و مردمشان از خلیج فارس داشته و دارند اما آنچه که سهم ایران را در این سهم خواهی کمتر می کند چیست؟
برخی از تاریخ دانان شرایط داخلی ایران را علت این نابرابری های بین المللی می دانند ، اینکه ایرانی ها پذیرفته اند در موقعیت ها و شرایطی نابرابر همواره زندگی کرده و حق بیشتر مطالبه کردن را در فرهنگ و تاریخ خود نداشته و ندارند. اما برخی دیگر از مفسران تاریخ علت را در نابرابری های حکومتی و حکومت می دانند و رهبران و سیاست مداران ایرانی علت این نابرابری ها را در دشمنی ابرقدرت های دنیا با مردم ایران دانسته و تمام اتفاقات و تلاطم ها را در خلیج فارس زیر سر آنها می‌بینند.

نتیجه گیری

به همین علت ایران همواره درصدد سهم خواهی بیشتر از آبهای خلیج فارس است و آن را اهرم فشاری در برابر قدرت های بیگانه می بیند و شاید به همین علت ابرقدرت های دنیا نامش را به عرب ها می چسبانند تا ایران آن را پتکی بر سر آنها نکند و تهدیدی برای آنان نباشد. اما هرچه هست خلیج فارس با قدمت قدیمی و ایرانی اش شرایط را برای ایرانیان همسایه اش خوب نکرده و بسیاری از آنان به کشورهای عرب مجاور پناه آورده تا بلکه کمی چرخ زندگی شان بهتر بچرخد.

پی نوشت:
1- محمدعلی موحد: ایران مالک جزایر خلیج فارس است، تاریخ ایرانی
2- درخواست آمریکا از انگلیس: از خلیج فارس خارج نشوید، نسرین رضایی، تاریخ ایرانی

---