دكتر رضا سید حسینی
هدف از ترجمه آشنایی با علوم و فرهنگ دنیاست
تبیان : لطفاً شرح مختصری از بیوگرافی خود را برای مخاطبین سایت تبیان بفرمایید .
بنده به سال 1305 در شهر اردبیل متولد شدم . بعد از گذراندن تحصیلات مقدماتی به مدرسه پست و تلگراف تهران رفتم ومشغول تحصیل در رشته ارتباطات دور شدم . سپس برای تكمیل مطالعاتم به پاریس رفتم . مدتی نیز در دانشگاهU.S.C آمریكا به تحصیل فیلم سازی پرداختم. بعد به ایران بازگشتم و به فراگیری عمیق تر زبان فرانسه و فارسی نزد اساتیدی همچون عبدا... توكل ، پژمان بختیاری ، دكتر ناتل خانلری پرداختم . در ضمن مبانی نقد فلسفه هنر و ادبیات نیز در آموزشكده تئاتر تدریس می كردم . طی دوره های متمادی سردبیری مجله سخن را به عهده داشتم . همچنین در اداره مخابرات و رادیو و تلویزیون هم كار می كردم . از همان دوران بود كه به صورت جدی به كار ترجمه پرداختم .
تبیان : طی مطالعه تاریخ ادبیات معاصر ایران متوجه می شویم كه تا مدتی زبان فرانسه ، به عنوان زبان دوم ، مورد توجه بود ، اما امروزه زبان انگلیسی جایگزین آن شده است . به نظر شما علت این امر چیست؟
به نظر من این امر مسئله ای جهانی است و فقط مربوط به كشور ما نمی شود . زبان انگلیسی به علت نفوذ تهاجمی و تجارتی انگلیسی ها در كشورهای دیگر، زبان غالب ، در اكثر كشورهای جهان سوم شد و در ایران به عنوان زبان دوم جای زبان فرانسه را گرفت . به هر حال هر زبانی ویژگیهای خاص خودش را دارد و علاقه مندان خاص خود را . مهم نیست كه یك مترجم از چه زبانی ترجمه می كند . مهم فهم و درك درست مطلب وارائه آن به نحو مناسب به خواننده است .
تبیان : شما كتابی به نام مكتب های ادبی تألیف نموده اید ؛ لطفاً درمورد مكاتب ادبی غرب و تفاوت ها و شباهت های آن با سبك های ادبی فارسی توضیحاتی بفرمایید .
مكتب ادبی این است كه در یك دوره خاص ، گروهی ، تمایل خاصی به بعضی تئوری ها پیدا می كنند. این عده معمولاً رهبر یا رهبرانی دارند و مدتی بر طبق آن تئوری كار می كنند ؛ مثل مكاتب رئالیسم یا ناتورالیسم در غرب . در ایران ، ما مكتب ادبی به این صورت نداریم و به جای آن سبك داریم كه به دو صورت است . یا سبك فردی و خصوصی است ؛ یعنی یك فرد طرز نوشتن و لحن سخن گفتن خاصی دارد كه از دیگران متمایز است . مثل سبك آل احمد و یا ابراهیم گلستان ؛ یكی هم سبكی است كه جنبه تاریخی و محلی دارد و دارای ویژگی ها و قواعد خاصی است مثل سبك خراسانی یا هندی . به هر حال سبك یك چیز است و مكتب یك چیز دیگر و شباهت خاصی بین این دو وجود ندارد. فقط سبك هندی ما قدری شبیه قواعد مكتب سمبولیسم است. چون ویژگی خاص سبك هندی ، به كار بردن سمبل است .
تبیان : شما آثار متعددی را ترجمه نموده اید ، كدام یك از آنها بیشتر مورد اقبال واقع شده است؟
من در دوران جوانی كتابی در زمینه روان شناسی ترجمه كردم با عنوان "پیروزی فكر" كه بسیار مورد توجه قرار گرفت به طوری كه حدود بیست یا سی بار تجدید چاپ شد و هنوز هم می شود . در حالی كه دیگر ترجمه هایم مثل ترجمه "شاهكارهای دنیا" یا "طاعون" آلبر كامو این قدر علاقه مند نداشت . این كتاب كه مربوط به روان شناسی قبل از فروید است شامل پندهایی است كه انسان را به تعمق و تفكر وا می دارد .
تبیان : شما غالباً چه نوع كتاب هایی را برای ترجمه كردن برمی گزینید؟
بنده برای ترجمه كردن كتابی را برمی گزینم كه اولاً از طرز فكر نویسنده اش خوشم بیاید. در درجه دوم زبانی كه نویسنده برای بیان مطالبش به كار گرفته برایم جالب باشد یعنی همان سبك نویسنده . من بیشتر كتاب هایی كه نویسنده اش سبك خاصی دارد می پسندم چون می توانم با آن كلنجار روم و توانایی خود را محك زنم كه آیا می توانم سبك نویسنده را در ترجمه رعایت كنم یا نه ؟
تبیان : به نظر شما ، ادبیات در عصر حاضر كه عصر الكترونیك است چه جایگاهی دارد؟
به نظر من عصر الكترونیك و راهیابی رایانه و متعاقب آن ، اینترنت در جامعه ما نتوانسته از ارزش و اهمیت ادبیات كم كند . هنوز هم نویسندگان و مترجمان ترجیح می دهند كه آثار خود را به صورت كتاب عرضه كنند تا این كه در اینترنت قرار دهند . به عقیده من تأثیر اینترنت در ادبیات فقط این بوده كه مردم را از مطالعه كتاب باز داشته است.
