تبیان، دستیار زندگی

شعر بیدل لبریز از معانی زیبا با زبان پر ابهام است

استاد زبان و ادب فارسی و از حاضران در پنجمین کنگره عرس بیدل معتقد است که شعر بیدل دهلوی لبریز از معانی زیبا با زبان پر ابهام و پیچیده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
سهیلا صلاحی مقدم

سهیلا صلاحی مقدم استاد دانشگاه الزهرا و یکی از حاضران در پنجمین کنگره عرس بیدل در گفتگو با روابط عمومی بنیاد بیدل بیان داشت: امسال با مقاله ای با عنوان «پری خانه خیال بیدل» برای اولین بار در کنگره شرکت می کنم. بیدل یک شاعر هندی است که عاشق زبان فارسی و معتقد است در حسن ادا و بیان آنچه در درون یک شاعر می گذرد، زبان فارسی بهترین زبان است. اگر بخواهم بگویم چنین دیدگاهی را چه اشخاص دیگری دارند می توانم به امیرخسرو دهلوی و بعد از آن اقبال لاهوری  اشاره کنم. اقبال به زبان های اردو و انگلیسی تسلط داشت، اما معتقد بود تمام آنچه را که می خواهد بیان کند با زبان فارسی می تواند. در واقع به زعم او برای شعر، بهترین زبان دنیا زبان فارسی است. خود اقبال هم از متاثرین بیدل دهلوی هست.

وی با توجه به کمتر شناخته شده بودن بیدل در ایران به دفاع دکتر شفیعی کدکنی و مرحوم سیدحسن حسینی از بیدل اشاره کرد و افزود: سبک بیدل هندی است. سبک های اصفهانی و هندی ابهام و پیچیدگی دارند. من به همین دلیل «پری خانه خیال بیدل» را عنوان مقاله ام گذاشتم تا بگویم چطور این شاعر برای بیان معانی عمیق یک زبان جادویی به کار می برد و معانی زیبا و نوآوری ها را در قالب ترکیبات خلاق بیان کند. بیدل اصلا با شعر ساده موافق نیست. بنابراین اشعار بسیار زیبای عرفانی دارد که مبهم هستند و باید روی آن کار شود. البته اشعار سهل و ممتنع هم دارد، اما من در این مقاله  روی اشعار سختش متمرکز شدم و ترکیبات جدیدی که بیدل ابداع کرده را به لحاظ زبانی و معنایی بررسی کردم. از جمله ترکیب «رنگ شوخ» که ما اصلا چنین اصطلاحی تا پیش از بیدل در زبان فارسی نمی بینیم.

این استاد دانشگاه الزهرا با اشاره به اجداد بیدل که اهل بخارا بودند و قبل از آن اجدادش که ایرانی بودند، گفت: عموی بیدل در فارسی آموزی بیدل و اینکه او به زبان فارسی شعر بخواند و حفظ کند، خیلی تاکید داشته و از این حیث شبیه عموی خاقانی است.

صلاحی مقدم برگزار کنگره عرس بیدل را یک اقدام خوب توصیف کرد و گفت: هر برنامه ای که استادان و دانشجویان را ترغیب کنند که فکر کنند، بنویسند، گردهمایی شکل دهند و تبادل اندیشه و اشتراک مساعی داشته باشند، بسیار عالی است. خیلی از همایش ها نه جذبه ای دارد و نه اهمیتی. من دلم می خواهد در این گردهمایی ها معنویت بیش از مسائل مادی مطرح باشد. امیدوارم در کنگره عرس بیدل هم چنین فضایی حاکم شود که با استادان دیگر کشورها آشنا شویم و آنها هم در جریان فعالیت های ما قرار بگیرند. دوست دارم جایگاه زبان و ادب فارسی در شبه قاره به وضعیتی که قرنها پیش بود، بازگردد.

منبع: مهر